Η αγροτική παραγωγή δεν είναι αθώα φυσική δραστηριότητα. Γνωστό από χρόνια ότι η περίσσεια λιπασμάτων από τις εντατικές γεωργικές καλλιέργειες ρυπαίνει με νιτρικά τα υπόγεια νερά και προκαλεί ευτροφισμό σε λίμνες και θαλάσσιες ακτές. Επίσης, ότι τοξικά φυτοφάρμακα και ουσίες που χρησιμοποιεί η εντατική κτηνοτροφία αποδεκατίζουν την φυσική βιοποικιλότητα και δηλητηριάζουν τις τροφικές αλυσίδες, φθάνοντας μέχρι τον άνθρωπο. Γεωργία και κτηνοτροφία καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού, ενώ ευθύνονται για το 90% της απώλειας δασών σε όλο τον πλανήτη.
Οι αγροτικές δραστηριότητες σήμερα επιδεινώνουν το πρωταρχικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, εκπέμποντας διοξείδιο του άνθρακα. Επίσης το μεθάνιο, λιγότερο γνωστό αέριο θερμοκηπίου, εκπέμπεται από ορυζοκαλλιέργειες, από τρόφιμα θαμμένα σε χωματερές και, σε μεγάλες ποσότητες, από εκτρεφόμενα μηρυκαστικά ζώα. Ανάλογη συνεισφορά έχει η τεράστια παραγωγή ζωοτροφών για την εκτροφή μη μηρυκαστικών, όπως πουλερικά και χοίροι. Συνολικά, η αγροτική παραγωγή ευθύνεται ίσως και για το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Η ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική χρηματοδοτεί επί χρόνια με μεγάλα ποσά τους Ευρωπαίους αγρότες. Κάθε τόσο, αναθεωρείται προς περιβαλλοντική κατεύθυνση, για περισσότερη προστασία της υγείας των κοινωνιών και του πλανήτη. Επιδιώκει διατήρηση της ποικιλίας των αγροτικών τοπίων, μείωση της νιτρορύπανσης των υπόγειων νερών, χρήση λιγότερων και ασφαλέστερων φυτοφαρμάκων, παραγωγή περισσότερο βιολογική. Φυσικά, προωθεί την πράσινη μετάβαση, για μηδενικό ισοζύγιο ανθρακούχων εκπομπών το 2050.
Η πορεία αυτή σημαίνει αλλαγές στην αγροτική παραγωγή, που συναντούν την αντίθεση της πλειονότητας των αγροτών. Πόσο εύκολα να δεχθούν ταχύ εξορθολογισμό οι παραδοσιακές κοινωνίες; Ο κλάδος δεν προσελκύει τους νέους και δύσκολα ακολουθεί την ψηφιακή επανάσταση, είναι επιφυλακτικός με την εισαγωγή αυτοματισμών, όπως και με την εφαρμογή οικονομιών κλίμακας. Οι περισσότεροι είναι αντίθετοι με αυστηρά περιβαλλοντικά μέτρα και καχύποπτοι προς την υιοθέτηση φιλικότερων τρόπων παραγωγής αγροτικών προϊόντων. Αρνούνται να πληρώσουν μέρος του κόστους, αλλά είναι και παραδοσιακά διστακτικοί με τις αλλαγές. Γενικό αίτημα να γίνει πολύ πιο αργά η πράσινη μετάβαση. Αγνοείται όμως ότι μια καθυστέρηση στην λήψη μέτρων υπέρ του κλίματος θα είναι πολύ επιζήμια όχι μόνο για τον πλανήτη αλλά και για την αγροτική δραστηριότητα.
Πρόσθετες διαμαρτυρίες ακούγονται κατά της αθρόας εισαγωγής αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία. Οι ευρωπαϊκές γεωπολιτικές προτεραιότητες δύσκολα υιοθετούνται, ξένα συμφέροντα όμως μπορούν να διεισδύσουν και να επηρεάσουν τα αιτήματα των κινητοποιήσεων.
Στην Ελλάδα, οι διαμαρτυρίες των αγροτών δικαιολογούνται από την ακρίβεια των πρώτων υλών, τις ζημιές από θεομηνίες και τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις των επιδοτήσεων. Ωστόσο, το αυξημένο κόστος παραγωγής δεν είναι άσχετο με τον εξαιρετικά μικρό κλήρο, την χαμηλή ανταγωνιστικότητα, την σπατάλη ενέργειας και νερού, την έλλειψη καινοτομίας, τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης και την δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία των αγροτών. Οι πολύχρονες πλούσιες επιδοτήσεις, με ανοχή του κράτους, έγιναν τεράστια τρακτέρ, πολυτελή σπίτια και άφθονα σκυλάδικα, ελάχιστα όμως κατευθύνθηκαν σε αναβάθμιση των μεθόδων παραγωγής. Πρόσθετο αίτημα, στην Θεσσαλία, η απομάκρυνση των νερών που έχουν κατακλύσει την πρώην λίμνη Κάρλα. Εδώ όμως, η θεομηνία Δανιήλ απλώς επανέφερε την παλιά φυσική κατάσταση. Δεν φταίνε βέβαια οι αγρότες που είχαν αποκτήσει χωράφια μέσα στην αποξηρανθείσα λίμνη, ζητούν όμως αποκατάσταση των συνεπειών της πλημμύρας και ταυτόχρονα αντιτίθενται στα μέτρα υπέρ του κλίματος!
Η κοινωνία που παρακολουθεί την όξυνση του αγροτικού ζητήματος δεν είναι αμέτοχη του προβλήματος. Η υπερκατανάλωση κρέατος, εκτός από σοβαρές ασθένειες, παχυσαρκία, μέχρι και πρόωρο θάνατο, συνεπάγεται και υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου. Η αλλαγή διατροφής, με μείωση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων, άρα λιγότερη κτηνοτροφία, είναι ο πιο δραστικός τρόπος για να ελαττώσει ο πολίτης την προσωπική συνεισφορά του στην κλιματική απειλή. Πόσοι όμως είναι έτοιμοι για τόσο ριζική κοινωνική αλλαγή;
Πηγή: www.tanea.gr