Η δασική πυρκαγιά προσφέρεται για εντυπωσιασμό. Ζωηρές εικόνες, σε συνδυασμό με την συναισθηματική φόρτιση, υπερτονίζουν τον κίνδυνο, την απώλεια, την αίσθηση μιας μη αναστρέψιμης καταστροφής. Κάθε λίγα χρόνια, σκηνές και κραυγές απελπισίας επαναλαμβάνονται. Ωστόσο, μια ψύχραιμη ματιά στα δεδομένα δίνει πιο αντικειμενική αποτίμηση του προβλήματος. Απλουστεύοντας την προσέγγιση, κοιτάει βασικά δύο νούμερα: την επιφάνεια των καμένων εκτάσεων και τον αριθμό των ανθρώπινων θυμάτων.
Τα τελευταία 40 χρόνια, καίγονται, κατά μέσο όρο ετησίως, λίγο λιγότερα από 450 τετραγωνικά χιλιόμετρα (τ. χλμ.) δασικών εκτάσεων, με την δεκαετία 1980-1990 να είναι λίγο πάνω και την δεκαετία 2010-2020 λίγο κάτω του μέσου όρου. Κακές χρονιές το 1985 και 1988, με πάνω από 1000 τ. χλμ. και το 2000 με σχεδόν 1500 τ. χλμ., ενώ το 2007 οι καμένες εκτάσεις, δασικές και αγροτικές, εκτινάχθηκαν στα 2700 τ. χλμ. Την φοβερή αυτή χρονιά κάηκε περίπου το 1/7 της Πελοποννήσου. Για φέτος, τα ανεπαρκή ακόμα στοιχεία δείχνουν καμένες εκτάσεις της τάξεως των 600 τ. χλμ. Ακόμα και αν συνεχισθούν οι μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές, δύσκολα θα ξεπερασθούν τα 1000 τ. χλμ., δηλαδή, ενδεικτικά, η ελάχιστη τιμή των χειρότερων ετών.
Το 2007, η εκτεταμένη οικολογική καταστροφή προκάλεσε και 84 θύματα. Το 2018, στο Μάτι, μια σχετικώς μικρή πυρκαγιά, εξ αιτίας αδικαιολόγητων λαθών, έφερε τουλάχιστον 102 νεκρούς. Ευτυχώς, τις περισσότερες χρονιές, όπως και φέτος, οι ανθρώπινες απώλειες είναι περιορισμένες.
Η διαχρονική πορεία του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών δείχνει ανεπαρκή πρόληψη. Η καταπολέμηση βελτιώνεται, με καλή οργάνωση του αποτελεσματικού κεντρικού φορέα, περισσότερα πυροσβεστικά μέσα και επιμελή μέριμνα για την διάσωση των ανθρώπων. Επειδή όμως οι φυσικές συνθήκες χειροτερεύουν, πιθανώς λόγω κλιματικής αλλαγής που εντείνει καύσωνες και ξηρασία, υπάρχουν βάσιμοι φόβοι ότι τα δάση στη Νότια Ελλάδα θα μειωθούν τις επόμενες δεκαετίες.
Σημαντικότερο μέτρο πρόληψης είναι ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, προπάντων με γρήγορη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πολυσυζητημένες δράσεις, όπως αντιπυρικές λωρίδες, απομάκρυνση των ξερών κλαδιών κ.λπ. έχουν δυσκολίες, σημαντικό κόστος και περιορισμένα αποτελέσματα. Σε προηγούμενο σημείωμα (ΝΕΑ, 5/7/21) αναφέρονται προτάσεις για να αποφεύγονται οι ανθρώπινες απώλειες, π.χ. υποχρεωτική αντικατάσταση της εύφλεκτης βλάστησης στις κατοικημένες περιοχές και περιορισμοί της δόμησης δίπλα σε δάση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επικίνδυνης περιοχής αποτελεί η Ιπποκράτειος Πολιτεία, η οποία, σύμφωνα με έγκυρους δασολόγους, συνιστούσε σκανδαλώδη περίπτωση πολυτελούς δόμησης μέσα σε δάσος.
Πάντως, η ενημέρωση για την οικολογική καταστροφή περιέχει και υπερβολές. Μια περιοχή με πεύκα ίδιας ηλικίας απέχει πολύ από την έννοια του παρθένου δάσους. Κατά πάσα πιθανότητα, είχε καεί πριν λίγες δεκαετίες και θα καεί πάλι σε 20-30 χρόνια, αφού αυτή είναι η φύση του συγκεκριμένου οικοσυστήματος. Είναι ευτύχημα ότι φέτος έχουν καεί ελάχιστα ορεινά δάση, δηλαδή τα πιο πολύτιμα δασικά οικοσυστήματα, με έλατα, μαύρα πεύκα, βελανιδιές κ.λπ. των οποίων η αναγέννηση γίνεται με βραδύτητα.
Πηγή: www.tanea.gr