Μερικές άβολες αλήθειες για τα δικαιώματα των εμβρύων

Νίκος Ράπτης 20 Οκτ 2013

Όσον αφορά τον αριθμό των εκτρώσεων στην Ελλάδα υφίσταται πλήρης απουσία κάθε συστήματος έγκυρης καταγραφής τους και δεν υπάρχουν έγκυρα επίσημα στοιχεία και. Μολοταύτα, ορισμένες εκτιμήσεις (Metron Analysis/Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής κ.ά) υπολογίζουν πως στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται από 200,000 ως και 500,000 επεμβάσεις. Αυτό σημαίνει πως στην Ελλάδα, όπου οι γεννήσεις κυμαίνονται ετησίως μεταξύ 100-120,000, θα πρέπει να εκτρώνονται τουλάχιστο τα 2/3 των εμβρύων.

.

.

Πού είναι το πρόβλημα; Μα στο ότι αρνούμαστε σε ανθρώπινα όντα το βασικότερο ανθρώπινο δικαίωμα -εκείνο στη ζωή. Οι επιστήμονες λένε πως αυτό δικαιούμαστε να το κάνουμε εφόσον το έμβρυο… ζυγίζει λιγότερο από 500gr ή κυοφορείται επί λιγότερο από 12 εβδομάδες ή 20 εβδομάδες ή 24 εβδομάδες ή 28 εβδομάδες… Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει πότε ακριβώς. Το μόνο που μένει είναι μια χονδρική παραδοχή πως δικαιούμαστε να σκοτώνουμε ένα έμβρυο πριν αυτό φθάσει στη «βιωσιμότητα» (viability), πριν δηλαδή αποκτήσει τη βιολογική δυνατότητα να επιβιώσει εξωμήτρια.

.

Αλλά αυτή η σύνδεση ανθρωπίνου δικαιώματος και βιολογικής δυνατότητας άσκησής του είναι ανατριχιαστική. Στην πραγματικότητα επανεφευρίσκουμε τη δουλεία: για λόγους «εύρυθμης λειτουργίας» της κοινωνίας, αφαιρούμε κάθε ανθρώπινο δικαίωμα από αδύναμους συνανθρώπους μας. Όπως στην αρχαιότητα οι δούλοι, έτσι και σήμερα τα έμβρυα θεωρούνται «res» (αντικείμενα) -και άρα μπορούμε να τους φερόμαστε κατά βούληση. Εξυπακούεται η δραματική νομική συρρίκνωση των δικαιωμάτων των εμβρύων: στο άρθρο 36 του Αστικού Κώδικα του 1946 π.χ. κατοχυρώνεται πως «κάθε κυοφορούμενο  θεωρείται γεννημένο».

.

.

Ακόμα πιο προβληματική είναι η άδηλη κοινωνική επιλογή που μας έχει οδηγήσει ως εδώ. Στην πραγματικότητα η συντριπτική πλειοψηφία των εκτρώσεων (τουλάχιστο οι 3 στις 4) γίνονται για οικονομικούς λόγους. Αν εξασφαλιζόταν στις μητέρες η «οικονομική βιωσιμότητα» της ανατροφής του παιδιού τους, αυτό δε θα εκτρωνόταν. Ας ληφθεί υπόψη πως στην άμβλωση καταφεύγουν ευκολότερα γυναίκες που είναι πιο ευάλωτες για διάφορους λόγους (ηλικιακούς, μορφωτικούς, εισοδηματικούς, εργασιακούς, εθνοτικούς). Με άλλα λόγια: ως κοινωνία, προκειμένου να μην αυξήσουμε τις κοινωνικές δαπάνες και να μη βελτιώσουμε τις υποδομές στήριξης της μητρότητας, επιλέγουμε τη μαζική εξολόθρευση εμβρύων. Να το πούμε ακόμα χειρότερα; Προκειμένου να μη φορολογούμε τον πλούτο των δυνατών, προτιμούμε να σκοτώνουμε τα έμβρυα των αδύναμων. Κι αυτό θεωρείται «προοδευτικό»! Αλλά πέρα από ανήθικη, αυτή η επιλογή είναι και οικονομικά ατελέσφορη: έχει υπολογισθεί πως κατά τη διάρκεια της ζωής του, κάθε άτομο αποδίδει στην κοινωνία 3 ως 4 φορές το ποσό που δαπανήθηκε για την ανατροφή του. Μαζικές αμβλώσεις σημαίνουν δηλαδή και κατασπατάληση πόρων.

.

Η κίνηση πολιτών «One of Us» έχει σκοπό «να αναγνωρίσει η ΕΕ τα ανθρώπινα δικαιώματα του κάθε παιδιού από τη στιγμή της σύλληψής του». Δεν είναι μόνη: τον Οκτώβριο του 2011, στην υπόθεση «»Greenpeace» vs Μπρουστλ (Brustle)», το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την οικολογική οργάνωση, ετυμηγορώντας πως «κάθε ανθρώπινο ωάριο, από τη στιγμή της γονιμοποίησής του κι εντεύθεν» έχει δικαιώματα που δεν μπορούν να υπόκεινται σε κατοχυρωμένες ευρεσιτεχνίες. Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση, που θέτει σε νέα βάση το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εμβρύων.

.

Με τη συνθήκη της Λισσαβόνας (2009), έχει δοθεί σε όλους εμάς τους Ευρωπαίους πολίτες η δυνατότητα «εφόσον συγκεντρωθούν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο» υπογραφές, να υποχρεώνουμε την Κομισιόν «να υποβάλει νέες προτάσεις πολιτικής». Μια από τις πρώτες προσπάθειες να αξιοποιηθεί αυτή η νέα δημοκρατική δυνατότητα είναι η καμπάνια της «One of Us», που ζητάει να σταματήσει η ΕΕ να επιδοτεί την «αξιοποίηση» των «παραπροϊόντων» των εκτρώσεων για ερευνητικούς σκοπούς. Τη σχετική διακήρυξη έχουν προσυπογράψει ήδη 1.4 εκατομμύριο Ευρωπαίοι πολίτες. Μέχρι τις 31 Οκτωβρίου, έχουμε ακόμα μερικές ημέρες να συνυπογράψουμε κι εμείς ηλεκτρονικά το σχετικό αίτημα. Αξίζει τον κόπο να προσθέσουμε τη φωνή μας σε αυτή τη δίκαιη υπόθεση.