Είναι απίστευτη η σιγή των οικονομολόγων και πολιτευτών της αριστεράς της δραχμής για τις ευθύνες του ελληνικού οικονομικού κοινωνικού και πολιτικού σχηματισμού στην δημιουργία και την δυναμική της κρίσης. To άλλοθι τους: οι πραγματικές ευθύνες της πολιτικής της ΕΕ για τη δημοσιονομική αντιμετώπιση της κρίσης και τον αποκλεισμό των νομισματικών παρεμβάσεων που θα επέτρεπαν την αποφασιστική εξομάλυνση του χρέους και τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας ώστε να διευκολυνθεί η αντιμετώπιση των παθογενειών της και η ήπια προσαρμογή της σε μια σύγχρονη αναπτυγμένη οικονομία. Αποτελεί ωστόσο αυτή η προσέγγιση επαρκές πλαίσιο εξήγησης της ελληνικής αποτυχίας; Ας κάνουμε την υπόθεση εργασίας ότι αλλάζει η πολιτική της ΕΕ και αποφασίζεται η έκδοση ευρωομολόγου μεταθέτοντας το βάρος αποπληρωμής του ελληνικού χρέους στα κράτη μέλη της και ότι αποφασίζεται επίσης η μείωση στα επιτόκια του δανεισμού της χώρας μας.
1. Πως θα έφθανε αυτή η νομισματική διευκόλυνση στην πραγματική οικονομία όταν παρεμβαίνει ένα μοναδικό τραπεζικό ολιγοπώλιο με ελάχιστο αριθμό τραπεζών και με παράδοση υψηλών επιτοκίων δανεισμού; Αν η απάντηση είναι η κρατικοποίηση των τραπεζών τότε η εξόφθαλμη παραβίαση των αρχών λειτουργίας της ΕΕ θα μας έθετε εκτός αυτής και άρα δεν θα έχει κανένα νόημα η νομισματική διευκόλυνση προς μια χώρα που δεν θα είναι πια μέλος της. Άρα προκύπτει και παραμένει το θέμα των μεταρρυθμίσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας ώστε να εξασφαλίζουμε το ταχύτερο δυνατό, συστημικά φθηνό και προσβάσιμο χρήμα.
2. Πως θα μετατρεπόταν το επιπλέον χρήμα στην ελληνική οικονομία σε πραγματική ανάπτυξη με επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας; Με το σύστημα διαφθοράς του δημοσίου τομέα που κατακρατά ποσοστό των επιδοτήσεων και των ενισχύσεων υπέρ του πλέγματος υπαλλήλων και πολιτικών που εμπλέκονται στη διαδικασία έγκρισης;
3. Πως θα μετατρεπόταν το ποσό της επένδυσης σε ισόποσο επενδυτικό αποτέλεσμα; Με τις υποτιμολογήσεις και τις υπερκοστολογήσεις και το παιχνίδι των τιμολογίων που στήνεται από τους «επενδυτές» με την συνέργια των στελεχών και υπαλλήλων των τοπικών ελεγκτικών αρχών (εφορία κλπ) και των τραπεζών;
4. Πως θα μετατρεπόταν ο υποτιθέμενος επιπλέον πλούτος της πραγματικής οικονομίας που θα προκύψει από την αύξηση της ζήτησης σε φορολογικά έσοδα για το δημόσιο ώστε να καλύψει τις δαπάνες του χωρίς ελλείμματα; Με πια συστήματα, με ποιες υπηρεσίες και ποια στελέχη; Με αυτά που δεν κατάφεραν τίποτα μέχρι τώρα;
5. Πως θα μετατρεπόταν η υψηλότερη ζήτηση σε υψηλότερη εθνική παραγωγή χωρίς αύξηση των εισαγωγών και κερδοσκοπικές πιέσεις στο πληθωρισμό; Δεν χρειάζονται αλλαγές που θα ενισχύσουν την προστιθέμενη αξία και θα συγκρατήσουν τα ολιγοπωλιακά προνόμια των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων που μετατρέπουν το κοινωνικό πλεόνασμα σε υπερκέρδη;
6. Πως θα μετατρεπόταν το επιπλέον χρήμα σε καλύτερη υγεία για τους πολίτες; Με τα ράντζα και τις τεχνικές αύξησης της ζήτησης υπηρεσιών υγείας ώστε να δικαιολογείται το «φακελάκι» της εξυπηρέτησης και η υπερφαρμακία; Με την υπερτιμολόγηση γεννόσημων φαρμάκων ενώ παράγονται από τις φαρμακοβιομηχανίες ως καινοτόμα επί δεκαετίες;
7. Πως θα μετατρεπόταν η ενίσχυση της ΕΕ σε καλύτερη παιδεία; Από τις παραπάνω προσλήψεις καθηγητών που θα συνεχίσουν να διδάσκουν απαξιωμένες γνώσεις και να αναπαράγουν την άκριτη γνώση και την αποστήθιση;
8. Πως θα μετατρεπόταν η αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της ΕΕ σε ενίσχυση της δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών και αναβάθμιση της ποιότητας των πολιτικών, των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των συνδικαλιστών; Μήπως δεν χρειάζονται πια αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και ανανέωση στο πολιτικό προσωπικό τώρα που μπήκε το «νέο αίμα» στον παλαιωμένο πολιτικό οργανισμό;
Μεταρρυθμίσεις και αλλαγές είναι αδήριτη ανάγκη σε ένα κορεσμένα αποτυχημένο σύστημα. Μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που αφορούν τα πάντα και τους πάντες. Τα άλλοθι των ευθυνών των «ξένων» για την πανεθνική αλαλάζουσα απραγία είναι δοκιμασμένα λαϊκιστικές συνταγές που απάδουν της κοινής λογικής αλλά και της απανταχού προοδευτικής σκέψης. Η αποτυχία του οικονομικού και πολιτικού συστήματος δεν είναι θέμα κόμματος, ηγεσίας και εναλλαγής προσώπων. Επιπλέον, ας καταλάβουν μερικοί ότι η υποδόρια άποψη ότι το 35% του ελληνικού λαού είναι άβουλα προσκυνημένα «λαμόγια», το άλλο 35% έχει τη βούληση αλλά παρεμποδίζεται από του κακούς καπιταλιστές και το 15% ναζιστές, μετατρέπει την πολιτική περιχαράκωση σε κοινωνική περιχαράκωση και μας φέρνει ένα βήμα πριν τον εμφύλιο. Επιτέλους ας αναλογισθούμε τις ευθύνες μας έναντι των νέων γενιών, της συνέχειας του έθνους και της ιστορίας.
*Διδάκτωρ της Οξφόρδης και Επίκουρος Καθηγητής της Διεθνούς Οικονομικής στο Παν/μιο του Αιγαίου.