Για την παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Ολοκαυτώματος

Μίνος Μωυσής 27 Ιαν 2021

Για το Ολοκαύτωμα το αποδεικτικό υλικό ξεχειλίζει. Μαρτυρίες Ομήρων που επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εμβληματικές ταινίες και σειρές, ιστορικές έρευνες, δεκάδες χιλιάδες βιβλία, Μουσεία σε όλο τον κόσμο. Η λεπτομερής καταγραφή και τεκμηρίωση που ξεκίνησε αμέσως μετά τη λήξη του ΒΠΠ, συνεχίστηκε μέσα σε ένα πέπλο σιωπής για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες και εμπλουτίστηκε μετά από τις ζωντανές μαρτυρίες, όταν άνοιξαν τα στόματα όσων λίγων γύρισαν από την κόλαση, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για διαφορετικές ερμηνείες.

Όποιος έχει επισκεφτεί το Άουσβιτς, όσα κι αν έχει δει, όσα κι αν γνωρίζει από διαβάσματα και εικόνες, όσα κι αν έχει ακούσει από μαρτυρίες και διηγήσεις, ωχριούν μπροστά στην κλίμακα και στο μέγεθος που αποκαλύπτεται. Αχανείς εκτάσεις, τέλεια λειτουργία της «εφοδιαστικής αλυσίδας» και μια «γραμμή παραγωγής» που μηδένιζε τις απώλειες χρόνου, μεγιστοποιούσε την αξιοποίηση των «υλικών» που έφερναν μαζί τους οι Όμηροι από τα μαλλιά τους μέχρι τα χρυσά δόντια τους, απαλλασσόταν άμεσα από όσους δεν είχαν τη φυσική δύναμη να φανούν χρήσιμοι και εκμεταλλευόταν τους υπόλοιπους μέχρι και την τελευταία τους ανάσα για να υποστηρίζονται επιμέρους στόχοι όπως η έρευνα στη γενετική, την ιατρική και τη φαρμακολογία, η πολεμική βιομηχανία και η εξόρυξη χρήσιμων στους Ναζί πρώτων υλών. Μια βιομηχανική παραγωγή με τελικό προϊόν τον θάνατο, που την οργάνωσή της θα ζήλευε ακόμα και μια σύγχρονη βιομηχανική μονάδα. Άλλωστε μόνον έτσι θα μπορούσε να ταυτοποιηθεί, να συγκεντρωθεί, να μεταφερθεί με τα τρένα και να εξοντωθεί το 50% των Εβραίων της Ευρώπης ή 6.000.000 άνθρωποι.

Το Ολοκαύτωμα είναι το πιο φρικαλέο μαζικό έγκλημα στην ιστορία των ανθρωπότητας. Επινοήθηκε από μια αρρωστημένη ιδεολογία που καλλιεργήθηκε συστηματικά από τη δεκαετία του ?30, σχεδιάστηκε με λεπτομέρεια και εκτελέστηκε με ακρίβεια.

Οι Εβραίοι ήταν ο κεντρικός στόχος και η τελική λύση για την εξόντωσή τους, η επιχειρησιακή έμπνευση των Ναζί. Με την έννοια αυτή, ο όρος που συχνά χρησιμοποιείται «το Ολοκαύτωμα των Εβραίων» παραπέμπει σε μια αληθινή πτυχή για το Ολοκαύτωμα. Από την άλλη όμως μεριά, αυτή η ορολογία υπήρξε υπεύθυνη για να εγκλωβίσει τη μνήμη του Ολοκαυτώματος για πολλές δεκαετίες στα θρησκευτικά μνημόσυνα των Εβραϊκών Κοινοτήτων και στο θρήνο των Εβραϊκών οικογενειών για τους αγαπημένους τους που ποτέ δεν επέστρεψαν. Αυτός ο περιορισμός ήταν επίσης καλά σχεδιασμένος και με ξεκάθαρους στόχους. Το Ολοκαύτωμα έπρεπε να μείνει ως μια αυστηρά Εβραϊκή υπόθεση γιατί ο υπόλοιπος κόσμος προτιμούσε να ξεχαστεί, να ξεπεραστεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις το 2005, δηλαδή έξι δεκαετίες μετά το τέλος του Πολέμου, ο ΟΗΕ αναγνώρισε την 27η Ιανουαρίου ως παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Ολοκαυτώματος. Ουσιαστικά από τότε αρχίζει το Ολοκαύτωμα να βγαίνει από τα στενά όρια της Εβραϊκής μόνο υπόθεσης. Έστω και με τη μεγάλη αυτή καθυστέρηση το Ολοκαύτωμα έγινε, μια υπόθεση που δίκαια άπλωσε την τραγική της αλήθεια και τις προεκτάσεις της σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το μήνυμά του είναι παγκόσμιο, είναι ένα μήνυμα που αναδεικνύει τις ανείπωτες συνέπειες που μπορεί να έχουν η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός οποιασδήποτε μορφής, οι σκευωρίες που στήνονται για να βρουν εξιλαστήρια θύματα, οι αποκλεισμοί, η χάραξη διαχωριστικών γραμμών μεταξύ τους εμείς και οι άλλοι. Όποιοι κι αν είναι αυτοί οι άλλοι.

Και για το λόγο αυτό το Ολοκαύτωμα, πέρα από το ειδεχθές έγκλημα που συντελέστηκε κατά ανθρώπων, των Εβραίων κυρίως, έχει αποκτήσει και ένα οικουμενικό συμβολισμό που αφορά την ανάγκη για την επαγρύπνηση της ανθρωπότητας, την ανάληψη των ευθυνών των πάσης φύσεως ηγεσιών και την οργάνωση της άμυνας των κοινωνιών απέναντι ακόμα και στην παραμικρή ανοχή στην καλλιέργεια μίσους, την κατασκευή στερεοτύπων και την έκφραση της φυσικής, λεκτικής ή, τώρα πια, και ψηφιακής βίας.

Υπάρχουν πολλοί που ακόμα επιμένουν να ξεφεύγουν από την αντίληψη αυτής της ανάγκης και την υιοθέτησή της. Πριν αρκετά χρόνια τους λέγαμε «αρνητές του Ολοκαυτώματος», που όμως περιθωριοποιήθηκαν σταδιακά γιατί απλά οι έωλες θεωρίες τους δεν άντεξαν στο βάρος της ιστορικής αλήθειας. Επινοήθηκαν όμως πιο «έξυπνες» μορφές, συνήθως δε και πιο ύπουλες και άρα και πιο επικίνδυνες. Η απ? ευθείας άρνηση μετασχηματίστηκε σε παραγωγή στερεοτύπων και σε διατύπωση θεωριών συνωμοσίας που η κυκλοφορία τους και η αναπαραγωγή τους βρίσκει ανέξοδους πολλαπλασιαστές στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και παράλληλα βρέθηκε χώρος για ένα εξαιρετικά πονηρό παιγνίδι ισορροπιών, με σύνηθες πρόσχημα την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης.

Στην τιμή που απαιτεί η μνήμη του Ολοκαυτώματος δεν χωρούν εκπτώσεις. Ή θα διδαχθούμε από αυτό το στυγερό έγκλημα για να αποτρέψουμε οποιαδήποτε εκτροπή από τον απόλυτο σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των λίγων και διαφορετικών, όποιες κι αν είναι οι διαφορές τους, ή θα επιτρέψουμε σε μια δήθεν εκδοχή της ελευθερίας να σπέρνει στο πάντα εύφορο έδαφος για να δρέψει τα εκάστοτε επόμενα θύματα.

Στο τέλος αυτής της δεκαετίας το πιο πιθανό είναι να μην υπάρχει στη ζωή ούτε ένας πια Όμηρος σε ολόκληρο τον κόσμο, ούτε μια ζωντανή απόδειξη πια του Ολοκαυτώματος. Χωρίς τους ζωντανούς μάρτυρες, η μνήμη φθείρεται, εξασθενεί, ξεθωριάζει. Η διατήρησή της δεν αφορά μόνο το παρελθόν, είναι προϋπόθεση για ένα μέλλον απαλλαγμένο από όσα το προξένησαν.

Και αυτό είναι υποχρέωση όλων. Όχι μόνο των Εβραίων. 

Πηγή: www.kreport.gr