Η απόφαση του προέδρου Ντ. Τραμπ να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία για το πάγωμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν (Joint Comprehensive Plan of Action – JCPOA) αποτελεί μια εξόχως ανεύθυνη αλλά κυρίως βαθύτατα επικίνδυνη εξέλιξη για το χώρο της Μέσης Ανατολής, το ευρύτερο διεθνές σύστημα και όλη την ανθρωπότητα. Η απόσυρση συνοδεύεται με την επαναφορά των κυρώσεων απέναντι στο Ιράν, κυρώσεις που θα καλύψουν και τις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που θα συνεχίσουν να έχουν οικονομικές σχέσεις με την εν λόγω χώρα. Η JCPOA υπήρξε μια από τις τελευταίες πολυμερείς συμφωνίες για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων που έγινε το 2015 μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις από την Ομάδα των 5 + (P 5 +), δηλαδή από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Ην. Βασίλειο) και τη Γερμανία κάτω από την ηγεσία της Ύπατης Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η βασική της ρύθμιση ήταν η επιβολή περιορισμών στη διαδικασία και πρόγραμμα παραγωγής εμπλουτισμένου ουρανίου που θα οδηγούσε στην κατασκευή πυρηνικών όπλων από το Ιράν με ένα σύστημα αυστηρής επαλήθευσης (verification). Παράλληλα οι εμπλεκόμενες χώρες ήραν τις κυρώσεις που είχαν επιβάλει στο Ιράν. Όπως πιστοποιούν αρμόδιες διεθνείς υπηρεσίες (IAEA), το Ιράν έχει μέχρι σήμερα εφαρμόσει πιστά τις σχετικές ρυθμίσεις της συμφωνίας.
Παρά ταύτα, ο Ντ. Τραμπ στην προεκλογική του εκστρατεία είχε αναγγείλει ότι θα αποσύρει τις ΗΠΑ από την εν λόγω συμφωνία, πρώτα και κύρια για ένα εξόχως στενόμυαλο πολιτικό λόγο: Δηλαδή γιατί η συμφωνία είχε υπογραφεί από τον προκάτοχό του Μπ. Ομπάμα! Μετά την κατάληψη του Λευκού Οίκου και τη συγκρότηση ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες ενός ιδιαίτερα πολεμοχαρούς team εξωτερικής πολιτικής (Pompeo, Bolton κ.α.), η επιλογή της απόσυρσης από την JCPOA ενισχύθηκε με άλλα γενικότερα επιχειρήματα σχετικά με τη δραστηριότητα του Ιράν στον ευρύτερο χώρο της Μ. Ανατολής (Συρία, κ.λπ.), την υποστήριξη της τρομοκρατίας, κ.ά. Έτσι, και παρά τις προσπάθειες των Ευρωπαίων ηγετών που επισκέφθηκαν την Ουάσιγκτων τις τελευταίες εβδομάδες (Ε. Μακρόν, Α. Μέρκελ, κ.ά.) προκειμένου να πείσουν τον Ντ. Τραμπ να κρατήσει τις ΗΠΑ στη συμφωνία, ο τελευταίος προχώρησε στην αποχώρηση. Και μολονότι τόσο οι Ευρωπαίοι και οι άλλες δυνάμεις όπως Ρωσία και Κίνα έχουν δηλώσει ότι θα συνεχίσουν την υποστήριξη της συμφωνίας, και ότι το ίδιο το Ιράν θα εξακολουθήσει να την σέβεται, οι προοπτικές επιβίωσής της δεν κρίνονται ιδιαίτερα ευνοϊκές. Επομένως δεν αποκλείεται να ανοίξει μια εξόχως επικίνδυνη διαδικασία παραγωγής πυρηνικών όπλων στο χώρο της Μ. Ανατολής. Και τούτο σε μια περίοδο που το συνόλικοτερο σύστημα ελέγχου των εξοπλισμών, περιλαμβανομένων και των πυρηνικών όπλων, φαίνεται να καταρρέει. Η διαδικασία αυτή δεν αποκλείεται να βάλει στον πειρασμό ακόμη και την Τουρκία για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Ας μη παραβλέπεται ότι η Τουρκία θεωρείται ως μια από τις 44 χώρες παγκοσμίως “ικανή” (capable) για την παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Αλλά βεβαίως και οι οικονομικές συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα ζημιογόνες για το παγκόσμιο σύστημα. Πρώτα απ’ όλα με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου αλλά και με τις γενικότερες αναταράξεις που θα προκληθούν στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι κανένας δεν γνωρίζει με σχετική προβλεπτικότητα ποιά θα είναι ακριβώς τα επόμενα βήματα και η συνέχεια από την τόσο επικίνδυνη απόφαση του Ντ. Τραμπ. Όλα τα ζοφερά σενάρια παραμένουν αυτή τη στιγμή ανοιχτά – από το ήπιο της προσπάθειας υπογραφής μιας νέας συμφωνίας (μάλλον απίθανο), μέχρι το πλέον ολέθριο της γενικευμένης σύγκρουσης.
Ο κόσμος έχει μπει σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη περίοδο, κυρίως ως αποτέλεσμα των επιλογών μιας προσωπικότητας με ακραίες έως παρανοϊκές θέσεις που έχει καταλάβει τον Λευκό Οίκο, τα ηνία της υπεδύναμης με πυρηνικά όπλα . Η ευθύνηειδικά αυτή την περίοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση της επικίνδυνης αυτής κατάστασης με στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ειρήνης είναι αυτονόητα ιδιαίτερα σημαντική.