Η μαζική συγκέντρωση ναυτικών δυνάμεων από ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, Ρωσία και άλλες χώρες στην (Αν) Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα και η σχεδόν ταυτόχρονη διεξαγωγή ναυτικών ασκήσεων από ΝΑΤΟ (“Neptune Strike 22) και Ρωσία με συμμετοχή και αεροπλανοφόρων (Αμερικανικό “Harry Truman”) στο μπακγκράουντ της κρίσης στην Ουκρανία στέλνει ορισμένα ισχυρά μηνύματα πρώτα απ’ όλα στην Ελλάδα που χρειάζονται προσεκτική ανάγνωση:
Πρώτον, με την επιστροφή των γεωπολιτικών εντάσεων και την «πολιτική της ισχύος» (power politics) η Μεσόγειος(και Μ.Θάλασσα) εμφανίζεται ως εάν να επιστρέφει στην εποχή του ’60, στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου με έντονους τους ανταγωνισμούς των δύο υπερδυνάμεων, με ισχυρή παρουσία ναυτικών δυνάμεων (6ος στόλος, κλπ.). Όλα αυτά φωτίζουν διαφορετικά τόσο το ρόλο των παράκτιων κρατών της περιοχής όσο και τα νομικά κείμενα και σχέσεις που ορίζουν το καθεστώς της περιοχής (όπως π.χ. τη Συνθήκη του Μοντραί και τους υπαινιγμούς της Τουρκίας για την εγκατάλειψή της). Η δύναμη βέβαια που εμφανώς απουσιάζει από τη Μεσόγειο είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση ως συλλογική οντότητα, όχι μόνο στρατιωτικά που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε καθώς δεν διαθέτει σήμερα τα μέσα, αλλά και πολιτικά. Και αυτό δεν το λες «στρατηγική αυτονομία» ουτε ευρωπαϊκή κυριαρχία.
Δεύτερον, η Ελλάδα ως χώρα μέλος του ΝΑΤΟ εμπλέκεται αναποφεύκτως στις δραστηριότητες της Συμμαχίας και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Οφείλει να είναι αξιόπιστη χώρα μέλος, συντελεστής σταθερότητας στην περιοχή που δεν αγνοεί όμως και τις ευρύτερες ισορροπίες( σχέσεις με Ρωσία). Αλλά αμέσως ή εμμέσως δεν αποκλέιεται να εμπλακεί πέρα από τις απαιτήσεις της Νατοικής ιδιότητας . Κάτι που εξαρτάται από την έκταση που οι Ην. Πολιτείες θα χρησιμοποιήσουν τις εκτεταμένες στρατιωτικές διευκολύνσεις τους στην Ελλάδα (ιδιαίτερα Σούδα και Αλεξανδρούπολη) είτε στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ είτε ξεχωριστα για δαστηριότητές τους σε σχέση με την κρίση στην Ουκρανία. Δεν είναι τυχαίο ότι το αεροπλανοφόρο “Harry Truman” και η συνοδεία του ήταν μόλις πριν λίγες μέρες ελλιμενισμένο στη Σούδα. Και όπως είπε ο Αμερικανός μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΑΣΕ Μ. Κάρπεντερ (Καθημερινή, 23/1), «ο κόλπος της Σούδας αποτελεί ένα από τα βασικά μας πλεονεκτήματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε (..) Ελλάδα και ΗΠΑ είναι τόσο στενά συνδεδεμένες σε τόσους διαφορετικούς τομείς. Μιλάμε για μια πολύ-πολύ στενή συνεργασία». Το ερώτημα είναι πού σταματά «η πολύ-πολύ στενή συνεργασία» και πού αρχίζουν οι (ασυμμετρες ) εξαρτήσεις.
Τρίτον, καθώς οι ταυτόχρονες ασκήσεις ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και Ρωσίας (ξανα)αναδεικνύουν την υψηλή γεωπολιτική σημασία της Μεσογείου, Αιγαίου και των παράκτιων χωρών( Ελλάδας, Τουρκίας, κλπ), τα ερωτήματα για την ελληνική εξωτερική πολιτική είναι αναπόφευκτα . Οι ΗΠΑ είναι προφανές ότι υπό το φως των έντονων γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων και της κρίσης στην Ουκρανία, βλέπουν τη Τουρκία να αποκτά νέα στρατηγική σημασία. ΄Οθεν και η προσπάθεια τους για την επαναφορά της στο Δυτικό στρατόπεδο ως περιφερειακή σύναμη (με ικανοποίηση αιτημάτων της – αγωγός EastMed, κλπ). Παράλληλα βέβαια με την ισχυρή παρουσία τους στην Ελλάδα. Αλλά τωρα θα πρέπει να ειναι σαφές ότι σε καμιά περίπτωση η παρουσία αυτή (η άλλη « δέσμευση») πρόκειται να λειτουργήσει εναντίον της Τουρκίας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες .
Παράλληλα , η παρουσία Ρωσίας και ΗΠΑ στη Μεσόγειο λέγει ότι καμιά από τις δύο χώρες δεν θα ήθελε να δει το status quo της περιοχής και ιδιαίτερα του Αιγαίου να αλλάζει. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ούτε ΗΠΑ ούτε Ρωσία πρόκειται να υποστηρίξουν ποτέ την επέκταση του εύρους των (ελληνικών) χωρικών υδάτων στα δώδεκα ν. μίλια. Να δεχθούν δηλαδή τη μείωση των διεθνών υδάτων στο Αιγαίο από το 50% περίπου που είναι σήμερα στο 20% . Ποτέ. Και αυτό προκύπτει από την προσεκτική ανάγνωση των επίσημων δηλώσεων των δύο χωρών. Σε σχετικά ερώτηματα δε οι πρέςβεις και των δύο χωρών στην Αθήνα δίνουν πανομοιότυπες σχεδόν απαντήσεις . Εφαρμογή της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας που αναφέρεται σε επέκταση μέχρι τα δώδεκα ν.μ. και όχι κατ’ ανάγκη σε δώδεκα . Το σημερινό status quo στο Αιγαίο δεν πρέπει να παραβιασθεί από καμιά χώρα. Είναι ιερό και για τους δύο.
Πολλαπλών μηνυμάτων οι Μεσογειακές ασκήσεις λοιπόν . Αλλά πόλεμος για την Ουκρανία δεν πρόκειται να γίνει έστω και μετά από Ρωσική εισβολή. Η Δύση δεν θέλει να θυσιάσει ούτε ένα στρατιώτη για τη χώρα αυτή . Πόλεμος στη Μεσόγειο ως ακραίο σενάριο μπορεί όμως να γίνει.
Πηγή: www.tanea.gr