H αειθαλής σχολή Πέτρου Μολυβιάτη στα εξωτερικά ζητήματα

Νίκος Γκιώνης 30 Ιαν 2021

Παρά  το γεγονός  πως ο παλιός διπλωμάτης και για λίγο ΥΠ.ΕΞ. Π. Μολυβιάτης  έζησε  στην σκιά του Κων/νου Καραμανλή , ενός κατ εξοχήν παρεμβατικού πολιτικού στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής εντούτοις  το όνομά του από τις αρχές του 21ου αιώνα, ταυτίστηκε με την λεγόμενη αμυντικού τύπου στατική αντιμετώπιση των  ελληνοτουρκικών ζητημάτων.


Η  ελληνική εξωτερική πολιτική μετά το 1974 αναζητούσε πάντα, προσεκτικά στην αρχή – πολιτική Κ. Καραμανλή με αφετηρία το Μοντραί του 1976 -, με αμυντικογενείς πλην επιθετικούς προσδιορισμούς μετά – περίπτωση Πίρι Ρέις το 1987 –, με  την ολιστική διπλωματία τριών χρονικοτήτων επί Κ. Σημίτη – βραχυχρόνια όπως πριν, μεσοχρόνια με την χρήση της  διπλωματικής ισχύος της τότε Ε.Ε, σχετικώς μακροχρόνια αναφορικά με την πραγματολογική άσκηση κι εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου δια της Χάγης, τα κατάλληλα μείγματα κινήσεων, που θα άλλαζαν τα status, που επιχειρούσε μονομερώς η Άγκυρα. Φυσικά στην πορεία του χρόνου, οι ευελιξίες της εξωτερικής πολιτικής ήταν εκ των πραγμάτων διαφορετικής χροιάς η μία από την άλλη, καθώς η κρίση του 1987 στηρίχτηκε στην λεγόμενη βαλκανική διπλωματία των κομμουνιστογενών  καθεστώτων των γειτονικών χωρών και εμμέσως σ αυτό που τα κράτη αυτά εκπροσωπούσαν, την Σοβιετική Ένωση.


Οι διακυβεύσεις στα εξωτερικά αναφορικά με την γείτονα, πάντα είχαν στον πυρήνα το Κυπριακό και ίσως η μόνη φορά , που διαβάστηκαν πλήρως οι μελλοντικές γραμμικότητες ήταν η περίοδος από τα τελειώματα του Α. Παπανδρέου ως το 2004.  


Εδώ μια  παρατήρηση: Όλες οι κορυφώσεις κρίσεων από την μεταπολίτευση και μετά , παρά τις υφέσεις που ακολουθούσαν, χαρακτηρίζονταν από αναπόφευκτες  σμικρύνσεις του έτσι κι αλλιώς ανέξοδου ρητορικού πολιτικού λόγου που συμπλέκονταν όμως με ισχυροποιήσεις του διπλωματικού Είναι της  χώρας . Είτε μιλάμε για το ΧΟΡΑ , είτε για το 1987 , είτε για τα Ίμια. Η εμφάνιση του γκρίζου δεν σημαίνει παραχώρηση κυριαρχίας , σημαίνει πως την αυτονόητη κυριαρχία την εντάσσεις σε κάποια πλαίσια επικοινωνιακά αρχικά και διπλωματικά ακολούθως.


Η – άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο – εμπροσθοβαρής διπλωματία σκονίστηκε καταστροφικά με την πολιτική της αδράνειας του νεότερου Καραμανλή και την εφαρμογή του μοτίβου Μολυβιάτη. Συντηρούμε τα πράγματα ως έχουν με οριακές μικροκινήσεις στα πλαίσια του ελαχίστου κοινού πολλαπλασίου , που είναι η αέναη ελεγχόμενη ασταθής ισορροπία.


Κάπως έτσι η Ελλάδα από το 2004 ήταν ωσεί παρούσα στην επίλυση Ανάν , κάπως έτσι η Ελλάδα ανακάλυπτε τελευταία τους επερχόμενους ως Ελαφρά Ταξιαρχία υδρογονάνθρακες  και την γεωπολιτική  στρατηγική, που τους συνόδευε για να φτάσουμε σήμερα στην συμπλοκή υδρογονανθράκων και Κυπριακού.


Φυσικά τα Δικαστήρια διεθνούς δικαιοπραξίας ερμηνεύουν και αποφασίζουν όχι στην βάση του απολύτου Δικαίου, μα στην βάση του μείζονος δικαίου και της αξιοπρεπούς εκδοχής των αιτημάτων της άλλης πλευράς της  αντιδικίας. Που σημαίνει πως έτσι η πιθανότητα δικαιώσεως όλων των χωλαινόντων κομματιών της εξωτερικής πολιτικής, θα είχε ένα τίμημα υπέρ του αντιδίκου σε ελάσσονα όμως τροχιά . Κοντολογίς το πολύ μικρότερο κακό ως μόνιμη συνθήκη ειρήνης επί τη βάσει των ήδη υπαρχουσών Συνθηκών .


Εδώ να τονιστεί πως η δέσμευση μέσω της ΕΕ των Τούρκων για την Χάγη το 2004, αναιρέθηκε από τον Πέτρο Μολυβιάτη με παραπομπή υποτονικά για δυό χρόνια μετά και πρακτικά ως αόριστη μετατόπιση στο διηνεκές. Μόνο που η εξωτερική πολιτική της – μετά το 2008 – Ερντογανικής Τουρκίας άλλαξε, λαμβάνοντας υπόψιν τις επερχόμενες  στάσεις και κινήματα στην Β.Αφρική  και σε τμήματα της Ισλαμικής Ασίας. Οι παλιές διακυβεύσεις είχαν χαθεί, μιας και το παλιό όνειρο του Αμπντουλάχ Γκιούλ, αρχιτέκτονα της πρώτης ερντογανικής περιόδου για συμπόρευση με την ΕΕ είχαν σκιαστεί από τις νέες συνθήκες, που ευνοούσαν την επικαιροποίηση του παλιού Οθωμανικού μεγαλείου του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα.


Οι συνθήκες δεν είναι ποτέ ίδιες και το δόγμα Μολυβιάτη, που δεν πέρασε ούτε επί εποχής του γέροντος Καραμανλή έγινε βήμα βήμα η πολιτική της χώρας μας μετά το 2004 σε διάφορες , φυσικά , παραλλαγές.


Να τονιστεί το ολέθριο λάθος του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιμετώπιση των πρώτων εισροών από τα Τουρκικά παράλια και η υποτίμηση του αέναου τουρκικού ζητήματος από την πρώτη – εκ των πραγμάτων – θέση μετά την φετιχοποίηση του ζητήματος της μετονομασίας της ΠΓΔΜ σε Β. Μακεδονία  και την προσπάθεια καταστάλαξης μερικής υφαλοκρηπίδας στο Ιόνιο με τον αφερέγγυο Αλβανό Έντι Ράμα.

Και σ όλα ετούτα αθροίζεται  η σπαρασσόμενη ΕΕ  με ανήμπορους ηγέτες πλην Μακρόν και λιγότερο Μέρκελ, με τον – εν εικονική καθαιρέσει – Ντ.Τράμπ στις ΗΠΑ και τον πολυΙανό Βλαδίμηρο Πούτιν στην Ρωσία.

Ο Νόμος του Μέρφι στην απολύτοτητά του .

Το δόγμα Μολυβιάτη που εμβολίασε αντίρροπα την ελληνική εξωτερική πολιτική – στις παραλλαγές του – ίσχυσε ως το 2019 και επί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Ποιος ξεχνά τον υποτιθέμενο ελληναράδικο τσαμπουκά δίχως λόγο του ΠτΔ  στην άκαιρη πρόσκληση – επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και τα οδυνηρά αποτελέσματά της την  μεθεπομένη  στην μειονοτική Θράκη; Και ποιος ξεχνά την ερμηνευτική διπλωματική  δομική ασυμμετρία του Νίκου Κοτζιά στα ζητήματα της Βαλκανικής με την εμπράγματη υποτίμηση του Τουρκικού έναντι του «αστείου» μπροστά του, τότε Σκοπιανού κι αυτό μ ένα σωρό αβαρείες στην ορθή υλοποίηση της συμφωνίας.


Τώρα δεν έχουμε καταλάβει την ακριβή στόχευση της διπλωματικής περισσότερο και της αμυντικής λιγότερο υδροδυναμικής – να πω μια λέξη από την δουλειά μου – κίνησης ..αντίληψης της Κυβ. Μητσοτάκη. Στο μεταξύ όλο και πληθαίνουν – περισσότερο μετά την Λιβύη – Τουρκία, οι  γνώμες μα και οι απανταχούσες αρβύλες για σύντομο πολεμικό επεισόδιο , «μέσα στην ερημία του πλήθους», δίχως τον Κλίντον ή τον Ομπάμα, δίχως τον Γιουνκέρ, δίχως – ναι, τους σώφρονες τηρουμένων των αναλογιών – Ντεμιρέλ και Οζάλ και μερικούς αλλοτινούς  κορυφαίους παίκτες.


Βλέπετε όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν με το δικό μας θεώρημα Μολυβιάτη ή αλλιώς  θεωρία της απροσδιοριστίας του Τίποτα  οιονεί εγκατεστημένο,  όπως ο Βούδας ο κανονικός στοχάζονταν στον διαλογισμό του για την ψυχή κι όχι για την διπλωματία των Ινδιών.


Το τελευταίο χαρτί είναι η οργανωμένη Χάγη μα χρειάζεται αρετή και τόλμη και ψυχική αντοχή. Το άλλο το ξέρετε, δυνητικά, έναντι μιάς ατελέσφορης μονομερους προσφυγής : θερμό ή θερμότατα επεισόδια , που ξερνούν και αίμα και συντελεσμένη υποχώρηση σε τμήματα της εδαφικής ακεραιότητος.


Είναι ώρα να αποσυρθεί η γερασμένη και ατελέσφορη τοξικότητα της επιβληθείσης Σχολής Μολυβιάτη, αλλιώτικα οι χαρούμενες προσδοκίες των επενδύσεων και του Covid πακέτου της ΕΕ δεν θα μπορέσουν – έτσι κι αλλιώς – να γίνουν επιθετικά διπλωματικά ή αμυντικά οπλικά ...αμπριά , αναχώματα.


Και οι διερευνητικές που ξεκίνησαν ούτε υποχωρητικότητα δείχνουν ούτε προσδοκίες πέραν των ελαχίστων, ούτε ακόμη αμέλεια στο στρατιωτικό επιχειρείν. Άλλωστε τα RAFAL και οι λοιπές παραγγελίες οπλικών το υπογραμμίζουν. Διπλωματικοί κόμβοι είναι  που μπορεί να βγάλουν κάπου, παρότι δύσκολο, ή απλώς να συντηρήσουν μιάν ελάχιστη επαφή ανάμεσα σε δύο υποχρεωμένες να γειτονεύουν χώρες. Απλώς δεν είμαι 100% βέβαιος για την κεντρική γραμμή, αν δηλαδή υποκρύπτει ακινησία ή είναι κομμάτι ανοικτής προσεγμένης κινητικότητας. Πάντως η  αντιγραφή του παρελθόντος , λέξη λέξη, ιστορικά δεν απέδωσε, έστω τις πιο πολλές φορές.


Ακραίος και ωμός ο Ελ.Βενιζέλος όμως πολλή αλήθεια κρύβει η φράση που του αποδίδεται: «Δεν υπάρχουν δίκαια παρά μόνον συμφέροντα».