Κι αν εγκαταλείψουμε το διεθνές δίκαιο;

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 04 Αυγ 2025

Καθημερινά δημοσιεύματα βομβαρδίζουν-καλοκαιριάτικα-  την κοινή γνώμη με (οιονεί)  πολεμικές προετοιμασίες της χώρας. Και καθώς και  η Τουρκία βρυχάται, παρανομεί και προμηθεύεται  νέα όπλα (Eurofighters), πολλαπλασιάζονται οι φωνές που θέλουν η Ελλάδα να εγκαταλείψει την    προσήλωση  στο διεθνές δίκαιο (όπως UNCLOS) και να προχωρήσει στην υιοθέτηση  της  ωμής  λογικής της ισχύος που έχει γενικότερα επικρατήσει  και που ακολουθεί η Άγκυρα. Διαφορετικά, λένε, “η Ελλάδα τετέλεσται”. Δεν εξηγείται όμως  πώς ακριβώς «θα χρησιμοποιήσουμε την ισχύ». Θα κάνουμε εισβολή στη Λιβύη, θα κάνουμε πόλεμο με την Τουρκία, θα στείλουμε κάποια Belhara στην Κύπρο να εκδιώξει τα στρατεύματα κατοχής;   Η Ελλάδα  αν και  χώρα  διεθνούς δικαίου είναι ήδη και   «χώρα στρατιωτικής ισχύος» με ισχυρή αποτροπή.  Δαπανά μεγαλύτερο ποσοστό  ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες απ’ ότι   η Τουρκία ή κατά μέσο όρο η ΕΕ (Ελλάδα 3,08% ΑΕΠ, Τουρκία 2,09%). Και θα  αυξήσει το ποσοστό αυτό στο 5%.  Η τυφλή αποδοχή της λογικής της ισχύος   πέρα από  ανήθικη είναι και αναποτελεσματική (δεν λύνει κανένα πρόβλημα- βλέπε περίπτωση Ισραήλ)   ενώ η επίκλησή της    στηρίζεται  σε λάθος υποθέσεις.

        Πρώτον, η Ελλάδα εκτός από ισχυρή χώρα σε όρους στρατιωτικής ισχύος είναι ισχυρή σε όρους οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης. Η πλέον αναπτυγμένη  χώρα  της ευρύτερης περιοχής, όπως καταγράφεται  στους δείκτες των διεθνών οργανισμών (κατά κεφαλή ΑΕΠ, δείκτης δημοκρατικότητας, κ.λπ.). Είναι βέβαια μια χώρα με οξύτατες εσωτερικές παθογένειες και ελλείμματα (ανισότητες, διαφθορά, κράτος δικαίου, κ.α.). Και αυτά συνιστούν ένα θεμελιακό  πρόβλημα- που εμμέσως επηρεάζει και την εξωτερική πολιτική της χώρας- πού δεν οφείλεται όμως  ούτε στην Τουρκία ούτε στη Λιβύη. Οφείλεται σε εσωτερικούς λόγους.

        Δεύτερον, η Ελλάδα ούτε στραγγαλίζεται,  ούτε υποχωρεί ως υποστηρίζεται. Εάν κάνει κάτι είναι ακριβώς το αντίθετο. Επιμένει ανυποχώρητα στις θέσεις της τόσο για την επίλυση των Ελληνοτουρκικών θεμάτων όσο και στην εφαρμογή/ερμηνεία της UNCLOS.  Έτσι στη λογική αυτή προωθεί τις «απώτατες θέσεις» της είτε πρόκειται για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό είτε για τις θαλάσσιες ζώνες. Αλλά καθώς και η Τουρκία επιμένει ανελαστικά στις θέσεις και έωλες διεκδικήσεις της (π.χ. Γαλάζια Πατρίδα, θαλάσσια πάρκα ) αναπόφευκτα διαιωνίζεται η  οξύτατη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών.

        Τρίτον, η Τουρκία ως μεσαία δύναμη (middle power) διεκδικεί ρόλο περιφερειακής ηγεμονίας. Το μέγεθος, η γεωγραφική θέση της, η στρατιωτική  ισχύς και   βιομηχανία της,  της  το επιτρέπουν. Παράλληλα  επεκτείνει την επιρροή της σε χώρες από Λιβύη, Αλβανία μέχρι Αφρική, κ.α. Αυτό δεν μας αρέσει. Η Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ και ΕΕ,  κατασκευάζει τις δικές της  συμμαχίες  με τριμερείς συμπράξεις με Ισραήλ, Αίγυπτο, Κύπρο, κ.α.  Όθεν ο φαύλος κύκλος των ανταγωνιστικών αξόνων,  εξοπλισμών   και το αδιέξοδο. Ο  κύκλος αυτός μπορεί να σπάσει με δύο   τρόπους: (α) τη βαθύτερη πρόσδεση της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (που όμως  προϋποθέτει την εκπλήρωση δέσμης αιρεσιμοτήτων) και (β) την επίλυση των Ελληνοτουρκικών προβλημάτων στο γράμμα και πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών και του διεθνούς δικαίου/UNCLOS. Δύσκολα, αλλά άλλη ορθολογική επιλογή δεν υπάρχει. 

Πηγή: www.tanea.gr