Πόσο εφικτή είναι τελικά η άρση του casus bell ως αιρεσιμότητα/προϋπόθεση που έθεσε η Ελλάδα για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο χρηματοδοτικό μέσο SAFE (Security Action for Europe), κοινή άμυνα και άλλες Ευρωπαικές διαδικασίες ; Παρά την εξαιρετική διαπραγμάτευση που έκανε η Ελληνική αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ( με τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο Γ. Βράιλα), θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα εάν το αίτημα για το casus belli είχε τεθεί νωρίτερα έστω κι αν ο σχετικός κανονισμός/SAFE προέβλεπε ειδική πλειοψηφία για την υιοθέτησή του.
Επίσης πολύ καλύτερο θα ήταν εάν είχαν τεθεί ταυτόχρονα δύο άλλες αιρεσιμότητες/προυποθέσεις : η προσχώρηση της Τουρκίας στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS-1982) και η παροχή εγγυήσεων για τα Ελληνικά σύνορα (με τη αξιοποίηση και του άρθρου 21 της ΣΕΕ, το οποίο κάνει ρητή αναφορά σε σύνορα και ακεραιότητα της Ένωσης) σε συνδυασμό με τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής (άρθ. 42,7 ΣΕΕ). Θα είχαμε έτσι ένα ολοκληρωμένο πακέτο αιρεσιμοτήτων («νέο Ελσίνκι») με δύο προϋποθέσεις (casus belli, UNCLOS) “να απευθύνονται» πρωτίστως στην Τουρκία και μια τρίτη (εγγυήσεις) στην αρμοδιότητα της Ένωσης και των κρατών μελών για την ικανοποίησή της. Είναι σημαντικό σε τέτοιου είδους διαπραγματευτικά πακέτα η κατανομή της ευθύνης για την ικανοποίησή τους να επιμερίζεται τόσο στα κράτη (ή σε τρίτη χώρα) όσο και στην Ένωση. Αυτή ήταν η συνταγή του πρώτου «Ελσίνκι» (1999). Την μεν ένταξη της Κύπρου ¨”ανέλαβε” να ικανοποιήσει η Ένωση και τότε κράτη μέλη, την δε επίλυση των διαφορών η Τουρκία.
Παρά ταύτα, αν και καθυστερημένη η προβολή του αιτήματος, η ανάκληση του casus belli,είναι επιτεύξιμη. Με δημιουργική, ευρηματική διαπραγμάτευση/διπλωματία Η συμμετοχή τρίτης χώρας στην Ευρωπαϊκή άμυνα με οποιαδήποτε μορφή είναι προφανές ότι δεν συμβιβάζεται με την απειλή πολέμου εναντίον χώρας μέλους της Ένωσης. Θα διευκολύνει ωστόσο την άρση του casus belli εάν η διαπραγματευτική διατύπωση του αιτήματος γίνει με τρόπο που να επιτρέπει το συμπέρασμα ότι η άρση θα έχει ευεργετικές συνέπειες τελικά και για τα τρία μέρη – Ελλάδα Τουρκία και ΕΕ.
Η ανάκληση του casus belli είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα . Όχι γιατί η Ελλάδα πρόκειται μονομερώς να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα σε 12 ν.μ. Μόνο κάποιοι ακραίοι μπορούν να πιστεύουν κάτι τέτοιο. Αλλά προκειμένου να πάψει να είναι η μόνη χώρα μέλος της ΕΕ που βρίσκεται κάτω από άμεση απειλή πολέμου . Για δε την Τουρκία, η άρση θα την αποενοχοποιήσει από την κατηγορία της επιθετικής χώρας. Το γεγονός ότι για την Ελλάδα η άρση είναι « ζήτημα ζωτικού εθνικού συμφέροντος» έχει και καίρια θεσμική σημαία. . Η Συνθήκη αναγνωρίζει την ύπαρξη «ζωτικών συμφερόντων» για ένα κράτος μέλος (άρθ. 31 ΣΕΕ). Κάτι που σημαίνει ότι η επίκλησή του μπορεί να έχει θεσμικές συνέπειες( ειδικά όταν πρόκειται για αποφάσεις ειδικής πλειοψηφίας). Στη βάση αυτή είναι καθήκον( και) της ύπατης εκπροσώπου Κ. Κάλλας να αναλάβει να πείσει την Τουρκία να ακυρώσει το casus belli (να ασκήσει δηλαδή το είδος της διπλωματίας που το 1999 άσκησε ο προκάτοχός της Ξ. Σολάνα). Πάντως με τη διπλωματία/ρητορική της κερκόπορτας και ορισμένες άλλες ενέργειες αμφιλεγόμενου χρονισμού άρση του casus belli δεν επιτυγχάνεται.Η αντιφατική διπλωματία σπανίως αποδίδει..