Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία: Συμφώνησαν σε ένα κείμενο 17 άρθρων «για την επίτευξη μόνιμης ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών», 29/5. Η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό τον έλεγχο της Αρμενίας, πέρασε στο Αζερμπαϊζάν μετά από σύντομη πολεμική σύγκρουση το 2020. Η διαδικασία ειρήνευσης πάει αργά-δυσκολίες, ενστάσεις (παράδειγμα ο διάδρομος Zengezur) αλλά προχωρά και αυτό είναι το πιο σημαντικό από όλα.

Αρμενία και Τουρκία. Επικοινωνία ανάμεσα σε Τ. Ερτογάν και τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν (18/6/24). Δέσμευσή «για πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των χωρών τους, χωρίς προϋποθέσεις». Σύμφωνα με το ρεπορταζ στη «Χουριέτ», «οι ηγέτες υπογράμμισαν τη σημασία της συνέχισης του διαλόγου μεταξύ των ειδικών απεσταλμένων από τις δύο χώρες και επαναβεβαίωσαν τα σημεία συγκλίσεων στα οποία κατέληξαν». (πηγή: «Χουριέτ», 19/6/24).

• Στις 29/5/25 συνάντηση Τ. Ερντογάν με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ι. Αλίεφ και τον πρωθυπουργό του Πακιστάν Σ. Σιαρίφ στην επαρχία Lachin του Αζερμπαϊτζάν για τα εγκαίνια αεροδρομίου και τον εορτασμό της εθνικής ημέρας του Αζερμπαϊτζάν. Δηλώσεις: «Χαιρετίζουμε τα βήματα που έγιναν από το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Εκτιμούμε το κείμενο για την ειρηνευτική συμφωνία ως μια πολύ σημαντική εξέλιξη για την εδραίωση της σταθερότητας». Η άλλη πλευρά, η Αρμένικη, δεν αποδέχεται τη χρήση της λέξης «Zengezur» για τον ομώνυμο διάδρομο, λέγοντας «ότι είναι έτοιμη να επιτρέψει τη δημιουργία μιας χερσαίας γραμμής μεταφοράς από το Αζερμπαϊτζάν και το Ναχιτσεβάν» συμπληρώνοντας «υπό τον έλεγχο και την εξουσία της». Το άνοιγμα του διαδρόμου Zenzegur, θα ενισχύσει τις επικοινωνία, το εμπορικές σχέσεις, και τις ενεργειακές υποδομές του Καυκάσου» (πηγή: «Χουρριέτ», 30/5).

• Η αλλαγή στις σχέσεις Τουρκίας-Αρμενίας πέρασε από 40 κύματα. Η Άγκυρα εξαρτούσε την πρόοδο στις σχέσεις τους από την εξέλιξη της μάχης για το Νακόρνο-Καραμπάχ. Η Ρωσία (πολιτικά, στρατιωτικά) άδειασε το Ερεβάν και η Τουρκία με drones στήριξε Μπακού. Η πλάστιγγα έγειρε προς το Αζερμπαϊτζάν. Η αρμένικη κυβέρνηση επιχειρεί ομαλοποίηση των σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν και με την Τουρκία και αυτό μετρά. Όσο περισσότερο επιλύονται τα προβλήματα μεταξύ Αρμενίας- Αζερμπαϊτζάν τόσο περισσότερη δυναμική προσθέτουν για καλύτερες σχέσεις. Τα προβλήματα ανάμεσα σε Τουρκία-Αρμενία μπαίνουν σε καινούρια βάση (αερογραμμές, ανταλλαγή πρέσβεων, τουρισμός). Στο ζήτημα της γενοκτονίας η βασική διαφωνία παραμένει, ωστόσο, η ομαλοποίηση εξελίσσεται. Η πρόοδος στις σχέσεις Άγκυρας-Ερεβάν θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο γρήγορη, ωστόσο, η Άγκυρα κρατά ορισμένες εκκρεμότητες ανοικτές (λ.χ. συνοριακή διάβαση μεταξύ των δύο χωρών), θέλοντας να πιέσει έτσι το Ερεβάν και να βοηθήσει το Μπακού

• Δύσκολα προβλήματα, με ισχυρές ρίζες στο παρελθόν, με φανατισμό, με καχυποψίες. Ιδού, όμως πως τα δίδυμα (Αζερμπαϊτζάν- Αρμενία, Αρμενία-Τουρκία) κτίζουν μια διαφορετική σελίδα και επιδιώκουν συνεργασίες. Όλες οι πλευρές συνεισφέρουν, θέλοντας να δεσμεύσουν ένα μέλλον με ευκαιρίες και συνέργειες. Η διαχείρηση ζητημάτων του παρελθόντος, η διασφάλιση μιας ισορροπίας ανάμεσα στο χθες και το αύριο, συμβάλλει στην καλλιέργεια ενός πλαισίου εμπιστοσύνης που επιτρέπει στους πολίτες να βλέπουν τα πράγματα πιο καθαρά. Η συμβολή των ηγετών που ενδιαφέρονται για την πρόοδο είναι καθοριστική, η συμβολή των παικτών εξωτερικού (εδώ κυρίως ΕΕ, Γαλλία, Γερμανία), επίσης, μετρά. Έτσι, παράγεται αποτέλεσμα. Η επίτευξη μόνιμης ειρήνης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν θα γράψει ιστορία για ολόκληρο τον καυκασιανό κύκλο!