Ζώντας στον καιρό της ειρωνείας, το λόγο έχουν οι ποιητές. «Κάθε προσδοκία βγήκε λανθασμένη. Τώρα απελπισία και καϋμός. Τ’ άλλα ήσαν όνειρα και μεταιοπονίες», για να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας, τον αλεξανδρινό Κωνσταντίνο Καβάφη.
Το δίλημμα κλιματική δράση και γεωπολιτικές προτεραιότητες, συμβάλλει δραστικά θα έλεγα στον αναπροσανατολισμό των ενεργειακών στρατηγικών. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις που το συγκεκριμένο δίλημμα θέτει, δημιουργεί αντίρροπες τάσεις, υιοθετώντας διαφορετικές προσεγγίσεις.
Ως εκ τούτου, η στάθμιση όλων των δεδομένων καθίσταται ζωτικής σημασίας. Και το κυριότερο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τις εξελίξεις, τόσο στο επίπεδο της κλιματικής αλλαγής, όσο και σε εκείνο των γεωστρατηγικών αναδιατάξεων.
Δίχως βέβαια να αδιαφορούμε για το περιβάλλον, υποτιμώντας τους ορατούς κινδύνους που μας περικλείουν ολοένα και περισσότερο. Αλλά και να μη γινόμαστε δέσμιοι ιδεοληπτικών αγκυλώσεων και ανομολόγητων σκοπιμοτήτων, που μοναδική τους επιδίωξη είναι ο συναλλακτικός βολοταρισμός.
Το βέβαιο είναι, πως οι συνέπειες και των δύο καίριων ζητημάτων, αναμφίβολα έχουν καταλυτική επίδραση στη ζωή μας. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι υπαρκτό. Μάλιστα η Ευρώπη θερμαίνεται με διπλάσια ταχύτητα σε σύγκριση με το μέσο όρο στον υπόλοιπο κόσμο, σύμφωνα με την επίσημη έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος. Την ίδια στιγμή βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τεκτονικές αλλαγές στην παγκόσμια σκηνή, όπου η ασφάλεια και η άμυνα αναδεικνύονται εκ των πραγμάτων κυρίαρχοι στόχοι.
Όπως η ενέργεια καθόρισε την πορεία της ανθρωπότητας, από την ανακάλυψη της φωτιάς, την αξιοποίηση του ατμού έως και τη διάσπαση του ατόμου, έτσι και σήμερα διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο για τη σωστή, εύστοχη και αποτελεσματική διαχείριση των τωρινών προκλήσεων. Ουσιαστικά βρίσκεται στον πυρήνα τους. Η σχέση κλιματικής δράσης και γεωπολιτικών προτεραιοτήτων θα είναι απολύτως ετεροβαρής, αν δεν εδράζεται στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Και ασφαλώς στην ενεργειακή αυτονομία.
Αναμφισβήτητο γεγονός είναι, πως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξακολουθούν να αυξάνονται σημαντικά. Οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι πιο έντονες. Η προηγούμενη χρονιά το 2024, ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί στην πρόσφατη ιστορία. Η Πράσινη Συμφωνία που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, παραμένει ανθεκτική. Παρά την αμφισβήτηση που δέχεται, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2016 επί Τράμπ και σήμερα έπειτα από την επανεκλογή του. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται οι ακροδεξιές δυνάμεις σε αγαστή συνεργασία με συντηρητικές κυβερνήσεις της Ευρώπης.
Η Πράσινη Μετάβαση, δεν είναι ένα θεωρητικό εφεύρημα. Ούτε κάποιο στρατήγημα. Απεναντίας συνιστά στρατηγική πρόταση για τις χώρες εκείνες που θέλουν να δράσουν αποτελεσματικά για την προστασία του περιβάλλοντος, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής μας. Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, είναι εκ των ουκ άνευ επιλογή για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η καθαρή ενέργεια δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος, σήμερα που ο ήλιος και ο άνεμος αποτελούν τις πλέον φθηνότερες πηγές ηλεκτροδότησης στη γη. Οι δε καθαρές τεχνολογίες δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Στηρίζουν την ανάπτυξη και την πρόοδο της κάθε κοινωνίας, προσελκύοντας μεγάλο αριθμό επενδύσεων. Αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι το 2024, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ, οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια εκτοξεύτηκαν στα 2 τρις δολάρια, 800 δις περισσότερα στα όσα επενδύθηκαν στα ορυκτά καύσιμα.
Στην ίδια μελέτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αποδεικνύεται, ότι η ηλιακή ενέργεια κοστίζει σήμερα κατά μέσο όρο 41% λιγότερο απ’ τις φθηνότερες επιλογές ορυκτών καυσίμων, μεταξύ αυτών και το αέριο. Τα χερσαία δε έργα αιολικής ενέργειας είναι φθηνότερα κατά 53%, την ώρα που οι ΑΠΕ αντιπροσωπεύουν πλέον το 40% του συνολικού παγκόσμιου εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας. Να επισημάνω πως μεγάλο μέρος αυτών των επενδύσεων προέρχεται από την Κίνα.
Ο απογαλακτισμός από τα ρυπογόνα και ακριβά ορυκτά καύσιμα άνθρακα, πετρέλαιο, αέριο παραμένει ανοικτό στοίχημα για την Ελλάδα, για τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Οι υποστηρικτές τους δεν πρόκειται να καταθέσουν τα όπλα. Αξιοποιώντας την ενεργειακή κρίση μετά τη βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επιχειρούν να ισχυροποιήσουν τη θέση τους στο γεωστρατηγικό ανταγωνισμό, εντείνοντας τον τιτάνιο αγώνα τους εναντίον της πράσινης ανάπτυξης.
Η αμφισβήτηση της κλιματικής αλλαγής δεν συνιστά μόνο πολιτικό πρωτογονισμό, αλλά στοχεύει και στην ακύρωση όλων εκείνων των πολιτικών που είναι συνδεδεμένες με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη. Έτσι εξηγείται και το ότι στο στόχαστρο τους βρίσκεται η Πράσινη Συμφωνία της Ευρώπης.
Επιπροσθέτως οι αγορές ορυκτών καυσίμων βρίσκονται στο έλεος των κρίσεων, των τιμών, των μειώσεων στην προσφορά, καθώς και της γεωπολιτικής ρευστότητας. Το φυσικό αέριο για το οποίο γίνεται πολύς λόγος αυτή την περίοδο, δεν παύει να ανήκει στην κατηγορία των ορυκτών, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζεται ως μεταβατικό καύσιμο. Η μακροχρόνια εξάρτησή μας απ’ αυτό, μόνο ζημιογόνος θα είναι. Οι θιασώτες του γνωρίζουν πολύ καλά, ότι η μέθοδος εξόρυξής του, είναι εξαιρετικά κοστοβόρα και χρονοβόρα. Και το κυριότερο, επιβαρύνει την κλιματική κρίση και επιτείνει τα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Η Ελλάδα σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που έχει καταθέσει πριν δύο χρόνια, το 2050 θα χρειαστεί πέντε φορές λιγότερο αέριο από αυτό που καταναλώνει σήμερα. Με την προϋπόθεση όμως, πως δεν θα εγκαταλείψει τις δεσμεύσεις της για τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων, αλλά και την πραγματοποίηση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Άλλωστε είναι ο μόνος τρόπος αν πράγματι θέλει, να εξασφαλίσει την ενεργειακή της αυτονομία, αποφεύγοντας τον κίνδυνο να γίνει υποχείριο των μεγάλων ανταγωνιστών του φυσικού αερίου.
Απέναντι στη αυτοκρατορία του ρωσικού αερίου, δεν νοείται να επιλέγεις την αυτοκρατορία του αμερικάνικου αερίου. Αλλά ως χώρα χρειάζεται να πράττεις το αντίθετο, να επιμένεις στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, προτάσσοντας την ενεργειακή της ασφάλεια και αυτονομία. Διαφορετικά, συντάσσεσαι με τα κράτη εκείνα που την αντιστρατεύονται. Ούτε καλλιεργείς ψευδαισθήσεις ως προς τις γεωπολιτικές σου προτεραιότητες. Πόσο μάλλον για το φυσικό αέριο που επιχειρείται να αποτελέσει πολιορκητικό κριό. Είτε από τη Ρωσία του Πούτιν, είτε από την Αμερική του Τραμπ.
Η κυβέρνηση επέλεξε, η Ελλάδα να γίνει η προνομιακή πύλη εισόδου του υγροποιημένου αμερικάνικου αερίου LNG, για τη μεταφορά του στην ανατολική Ευρώπη και Ουκρανία. Μολονότι ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πριν λίγο καιρό αντιμετώπιζε με δυσανεξία τα ορυκτά καύσιμα. Ο άλλοτε λοιπόν πράσινος Πρωθυπουργός, μεταλλάχθηκε πρόσφατα σε θιασώτη του φυσικού αερίου. Πέρα λοιπόν από τον μεταμορφισμό του, έχουμε το προνόμιο να είμαστε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που δείχνει πρόθυμη και διαθέσιμη να συνδράμει στα μεγαλεπήβολα αμερικανικά ενεργειακά σχέδια, υποτιμώντας τις παρενέργειες των επιλογών της.
Πάντως η απάντηση που δίνεται στο δίλλημα κλιματική δράση και γεωπολιτικές προτεραιότητες, όχι μόνο ισοβαρής δεν είναι, αλλά γέρνει σημαντικά προς την εξυπηρέτηση του συναλλακτικού βολοταρισμού. Στην εποχή του πλουτολαϊκισμού, η κλιματική αλλαγή θεωρείται απάτη. Η βιώσιμη ανάπτυξη πάει περίπατο. Η αλήθεια εξοβελίζεται, επαναφέροντας στη σκέψη μας τον σπουδαίο ποιητή Διονύση Σαββόπουλο. «Τα νέα που μας έφερε ήταν όλα μια ψευτιά … αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει καλύτερα να μην μας πει κανένα».
Πηγή: www.tovima.gr