Είναι εντυπωσιακό. Μετά από σαράντα χρόνια Νεοφιλελεύθερης Ηγεμονίας, δεν μπορούμε ούτε καν να σκεφτούμε σε άλλη γλώσσα από τη δική του. Οι προοδευτικοί ζητάμε λιγότερες ανισότητες, λιγότερη αισχροκέρδεια, περισσότερη οικολογία, περισσότερα δικαιώματα. Κοντολογίς, δεν αμφισβητούμε το δηλητήριο, αλλά τη δοσολογία του.
Κάνοντάς το, μας έστρεψαν την πλάτη οι εργαζόμενοι και οι πιο φτωχοί, που μας εμπιστεύονταν για δεκαετίες. Βαρέθηκαν να μας ακούνε να λέμε στα σοβαρά πόσο καλή είναι η «ιδεολογία» μας που όμως (φευ!) δεν μπορούμε να την εφαρμόσουμε λόγω της… πραγματικότητας. Βαρέθηκαν επίσης να υφίστανται τα επίχειρα της Νεοφιλελεύθερης Ηγεμονίας: τη φτώχεια αντί της ευημερίας, τον πόλεμο αντί της ειρήνης, την τυραννία αντί της ελευθερίας.
Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε ξανά τη γλώσσα μας, όπως το κάνουν οι ασθενείς μετά από κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Ας ξεκινήσουμε τη λογοθεραπεία με μερικές έννοιες κλειδιά:
- Δημοκρατικός Σχεδιασμός: ο Νεοφιλελευθερισμός έσβησε τα ραντάρ στα σκάφη των κοινωνιών μας. Πηγαίνουμε χωρίς σκοπό, όπου έχει πλιάτσικο. Η προϊούσα υπεροχή της Κίνας μπορεί να είναι μια μεταφορά για την ανωτερότητα του σχεδιασμού επί της πολιτικής μυωπίας της «αγοράς». Ακόμα και ο Ντράγκι το κατάλαβε αυτό, και γέμισε τη διαβόητη έκθεσή του με τον, απόβλητο έως χτες, όρο!
- Εθνικοποίηση: η πρόσβαση στα δημόσια αγαθά (στέγαση, ύδρευση, διατροφή, μετακινήσεις, ενέργεια, υγεία, ασφάλεια, παιδεία και πολιτισμός) είναι δικαίωμα, όχι εμπόρευμα -και όρος για μια αξιοπρεπή ζωή. Οφείλουν να την εξασφαλίζουν δημόσιοι φορείς, που έχουν στο κέντρο τους τη φροντίδα, όχι το κέρδος.
- Αυτοδιαχείριση: η «προστιθέμενη αξία» του επιχειρηματία μπορεί κάλλιστα να αντικατασταθεί από εκείνη του συνόλου των εργαζόμενων. Η υπεραξία μπορεί να κοινωνικοποιείται.
- Κοινοκτημοσύνη: υπάρχουν αγαθά που η βιωσιμότητά τους προϋποθέτει πως δεν ανήκουν σε κανένα. Ιδίως στις συνθήκες της σπάνης που επιβάλλει η Κλιματική Κρίση, είναι αδιανόητο να συνεχίσουμε να φανταζόμαστε την ευημερία σαν το άθροισμα της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η κλιματική ευημερία θα στηριχτεί στην κοινοκτημοσύνη ή δεν θα υπάρξει.
Πολλοί τολμάνε ακόμα, με θρασύτητα, να απαξιώνουν κάθε σκέψη για εγκατάλειψη της Νεοφιλελεύθερης Ηγεμονίας ως (νομοτελειακά) «ξεπερασμένη» κ.λπ. Ο τρόπος σκέψης τους είναι ταυτόσημος με εκείνον των σταλινικών οπαδών του Υπαρκτού Σοσιαλισμού τη δεκαετία του 1970 και του 1980. Αλλά η ρήξη με το κυρίαρχο πολιτικό αφήγημα και η στροφή από τη Νεοφιλελεύθερη πορεία είναι επείγουσα ανάγκη, εδώ και τώρα. Αντιμέτωποι με τον ανοικτό εκφασισμό των «φιλελεύθερων», με τον πόλεμο, με την Κλιματική Κρίση και με επιστημονικές επαναστάσεις όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, χρειαζόμαστε επειγόντως ανθεκτικότερες και πιο λειτουργικές κοινωνίες. Κι αυτές χρειάζονται Ειρήνη, Ελευθερία και Ευημερία,, ό,τι δηλαδή αποδεδειγμένα δεν μπορεί να παρέχει η Νεοφιλελεύθερη Ηγεμονία.