Το rebranding του Αλέξη Τσίπρα κορυφώθηκε με την κυκλοφορία της «Ιθάκης». Είχε εξ αρχής αναφερθεί πως η προσπάθεια ήταν, σε μεγάλο βαθμό, υπονομευμένη από το ότι επικεντρωνόταν στο παρελθόν και ιδιαίτερα το 2015.
Τα γεγονότα, όμως, του 2015, της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και της αντιπολιτευτικής του περιόδου από το 2019 έως το 2023, είναι πολύ πρόσφατα ώστε να είναι ευεπίφορα σε διαφορετική ανάγνωση από αυτή που έχει κυριαρχήσει και αποτυπώθηκε σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Άλλωστε, ειδικά το 2015, προσέφερε στη διεθνή πολιτική ορολογία τον όρο kolotoumpa και είναι λίγο δύσκολο δέκα χρόνια μετά ο όρος να ανακληθεί.
Αν είχε αντιληφθεί ο ...συγγραφέας την προφανή δυσκολία του εγχειρήματος θα προχωρούσε σε έναν ειλικρινή αναστοχασμό για όλη αυτήν την περίοδο, ο οποίος εύλογα θα περιλάμβανε και μια γενναία αυτοκριτική.
Όντας, όμως, αβαθής, επιπόλαιος και υπερφίαλος, όπως πάντα, αντί για αυτό προσπάθησε να ξαναγράψει -κυριολεκτικά- την (πρόσφατη) Ιστορία.
Κι έτσι είναι φυσιολογικό η Ιθάκη να θυμίζει και να παραπέμπει στην προφητική Βίβλο κατά του ολοκληρωτισμού, στο 1984 του Τζωρτζ Όργουελ.
Ας δούμε γιατί.
Στο 1984 ο Όργουελ αναφέρει πως ένα από τα κεντρικά συνθήματα του Άγσος, του κόμματος που κυβερνά την Ωκεανία, είναι «όποιος ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον».
Ο τραγικός ήρωας του βιβλίου Ουίνστον Σμιθ εργάζεται στο Υπουργείο Αλήθειας (όλα τα Υπουργεία έχουν ως όνομα το αντίθετο αυτού που κάνουν). Δουλειά του είναι να προσαρμόζει τα ιστορικά γεγονότα ανάλογα με τις συνθήκες της κάθε εποχής.
Γράφει, λοιπόν, ο Όργουελ «... Σχημάτισε στο πληκτρολόγιο τη φράση «παλαιά φύλλα» κι έπειτα αναζήτησε τα φύλλα των Times που του χρειάζονταν (..) τα μηνύματα που είχε λάβει αφορούσαν ειδήσεις ή κείμενα που για κάποιον λόγο έπρεπε να αλλαχτούν- ή, όπως ήταν η επίσημη ορολογία, να διορθωθούν. Λόγου χάριν, στους Times της 17ης Μαρτίου 1984 είχε γραφτεί ότι ο Μεγάλος Αδελφός (..) είχε προβλέψει στασιμότητα στο μέτωπο της νότιας Ινδίας, όπως επίσης ότι σύντομα θα εκδηλωνόταν επίθεση της Ευρασίας στη νότια Αφρική. Αυτό που συνέβη ήταν ότι η Ανώτατη Διοίκηση των Ευρασιατικών Ενόπλων Δυνάμεων είχε εξαπολύσει επίθεση στη Νότια Ινδία και όχι στη βόρεια Αφρική. Ήταν, έτσι, απαραίτητο να ξαναγραφτεί μια παράγραφος της ομιλίας του Μεγάλου Αδελφού, με τρόπο ώστε να εμφανίζεται πως ο ηγέτης της Ωκεανίας είχε προβλέψει όσα πράγματι συνέβησαν. Επίσης, οι Times της 19ης Δεκεμβρίου 1983 είχαν δημοσιεύσει επίσημες προβλέψεις ως προς την παραγωγή ορισμένων καταναλωτικών αγαθών (...) Ωστόσο, το σημερινό φύλλο δημοσίευε στοιχεία για το τελικό ύψος της παραγωγής, από τα οποία προέκυπτε ότι οι προβλέψεις ήταν εντελώς εσφαλμένες. Καθήκον του Ουίνστον ήταν να διορθώσει τους αριθμούς των προβλέψεων ώστε να συμφωνούν με τα τελικά δεδομένα (..) Μόλις μαζεύονταν και ταξινομούνταν οι απαραίτητες διορθώσεις για κάθε φύλλο των Times, το εν λόγω φύλλο ξανατυπωνόταν και έπαιρνε στα αρχεία τη θέση του αρχικού, το οποίο καταστρεφόταν. Αυτή η διαδικασία των συνεχών διορθώσεων δεν αφορούσε μόνο τις εφημερίδες, αλλά και βιβλία, περιοδικά, μπροσούρες, αφίσες, φυλλάδια, ταινίες, φωτογραφίες’ με λίγα λόγια κάθε τι που θα μπορούσε να έχει πολιτική ή ιδεολογική σημασία. Κάθε μέρα που περνούσε, σχεδόν κάθε λεπτό που περνούσε, το παρελθόν προσαρμοζόταν στις ανάγκες του παρόντος (..) Όλη η ιστορία ήταν ένα παλίμψηστο, τα κείμενα του οποίου σβήνονταν και ξαναγράφονταν όσες φορές κρινόταν αυτό αναγκαίο. Απ’ τη στιγμή που η διόρθωση είχε γίνει, δεν υπήρχε δυνατότητα να αποδειχθεί ότι τα στοιχεία είχαν παραποιηθεί ...».
Φυσικά ο Αλέξης Τσίπρας δε διαθέτει (ευτυχώς) τις δυνατότητες του Μεγάλου Αδελφού και του Άγσος. Η μέθοδος, όμως, είναι παρόμοια. Αποπειράται να ελέγξει το παρελθόν ώστε να ελέγξει και το μέλλον.
Αποπειράται να πείσει πως το τραγικό δημοψήφισμα του 2015 ήταν τμήμα ενός καλοοργανωμένου σχεδίου για να ενισχυθεί η χώρα διαπραγματευτικά. Άλλωστε, προς επίρρωσιν, είχε προηγηθεί, με την αρωγή Παυλόπουλου και συγκροτήματος Μαρινάκη, το κωμειδύλλιο με τα πρακτικά της σύσκεψης Πολιτικών Αρχηγών.
Αποπειράται να πείσει ότι το τρίτο (αχρείαστο) μνημόνιο ήταν αναγκαίο, παρότι απέμενε μόνο η 4η αξιολόγηση για να κλείσει το δεύτερο.
Αποπειράται να πείσει πως η τελική συμφωνία έπειτα από το δημοψήφισμα ήταν πολύ καλύτερη αυτής που είχε προσφερθεί, σε αντίθεση με όλα τα στοιχεία και δεδομένα.
Αποπειράται να πείσει πως το κόστος από το τρίτο (αχρείαστο) μνημόνιο ήταν σχεδόν μηδενικό, σε αντίθεση με τους υπολογισμούς των πλέον έγκυρων παραγόντων, που το ανεβάζουν από 100 έως 200 δισ€, ανάλογα με τον τρόπο υπολογισμού.
Αποπειράται να πείσει ότι δεν γνώριζε πως σειρά υπουργών, τους οποίους ο ίδιος όρισε, ήταν για τα μπάζα και σε αυτούς ρίχνει αποκλειστικά την ευθύνη για τις αποτυχίες.
Ο κατάλογος με το ξαναγράψιμο της πρόσφατης ιστορίας είναι μακρύς. Δεν αφορά μόνο το 2015 και την περίοδο 15-19 αλλά και όσα προηγήθηκαν με τη λαϊκίστικη έφοδο για την οποία δεν υπάρχει ίχνος αυτοκριτικής επισήμανσης αλλά και για αυτήν της άσφαιρης αντιπολιτευτικής φάσης 2019-2023 του «Μητσοτάκη γα....σαι», για την οποία οι αναφορές είναι σχεδόν αποκλειστικά εσωκομματικές. Ακόμα και για τα νιάτα του οι αναφορές είναι επιπέδου Άρλεκιν. Αναφέρεται, για παράδειγμα, στην ένταξή του στην ΚΝΕ, αποσιωπώντας το διεθνές περιβάλλον εντός του οποίου αυτή έγινε, όταν, δηλαδή, έπεφτε στα κεφάλια των απανταχού κομμουνιστών τα τούβλα από το τείχος του Βερολίνου.
«Η μνήμη του χθες είναι και μνήμη του αύριο της πατρίδας μας», είπε ο Αλ. Τσίπρας στην ομιλία του για την παρουσίαση του βιβλίου του. Όπως, όμως, δείχνει το περιεχόμενο του βιβλίου το εννοεί ακριβώς όπως το σύνθημα που αναφέρει ο Τζωρτζ Όργουελ στο 1984, δηλαδή, το «όποιος ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον».
Αναζητά λωτοφάγους αλλά είναι απίθανο να βρει πολλούς, πέρα από ένα τμήμα του παλιού ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ, όπως έδειξαν και οι παρουσίες στο Παλλάς.