Όλα δείχνουν ότι Τουρκία και Αίγυπτος είναι κοντά σε μια ιστορική αμυντική συμφωνία που αιφνιδίασε την Ελλάδα. Πιθανότατα θα επηρεάσει τις ισορροπίες στη Μεσόγειο γιατί στην πράξη θα υποβαθμίσει όσα ελπίζαμε οτι εκφράζει η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020.
Πριν 5 ακριβώς χρόνια, είχε ανακοινωθεί η Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου και όλοι θριαμβολογούσαν, αλλά ο Evaggelos Venizelos εντόπιζε κενά, ασάφειες, αντιφάσεις και υπέδειξε λύσεις προκειμένου να μην αξιοποιηθούν σε βάρος της χώρας μας από μελλοντικές εξελίξεις. Αξίζει να θυμηθούμε ξανά ορισμένα σημεία που έκρινε οτι θα ήταν σκόπιμο η κυβέρνηση να κάνει «Δηλώσεις εξ ονόματος της Ελληνικής Δημοκρατίας στη διαδικασία κύρωσης της συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου και της συμφωνίας Ελλάδας – Ιταλίας»
Συνοπτικά :
1. Δεν γίνεται αναφορά στις αρχές που διέπουν την οριοθέτηση και ιδίως στους κανόνες της ίσης απόστασης / μέσης γραμμής και της πλήρους επήρειας των νησιών (σε αντίθεση με τη συμφωνία Κύπρου - Αιγύπτου του 2003 για την οριοθέτηση της ΑΟΖ)
Οι αρχές αυτές έχουν σημασία τόσο σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις όσο και σε δικαστική κρίση για μελλοντικές οριοθετήσεις με Λιβύη και Τουρκία
2. Είναι χρήσιμο να δηλωθεί ότι η μη αναφορά στην υφαλοκρηπίδα, οφείλεται στο γεγονός ότι σε θάλασσες όπως η Μεσόγειος η έκταση και τα όρια της υφαλοκρηπίδας ταυτίζονται με αυτά της ΑΟΖ.
(η ΑΟΖ ανακηρύσσεται γιατί αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα, αλλά για την οριοθέτησή της με τα παρακείμενα κράτη, απαιτείται διαπραγμάτευση στην περίπτωση που η θαλάσσια έκταση δεν υπερβαίνει τα 400 μίλια… αφού το εύρος της ΑΟΖ για κάθε χώρα είναι 200 μίλια)
3. Η τμηματική ανακήρυξης της ΑΟΖ που οριοθέτησε η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου διεξάγεται ταυτόχρονα με τον κυρωτικό νόμο. Η ίδια πρακτική ακολουθείται και στην περίπτωση της συμφωνίας με την Ιταλία όπου προηγείται η οριοθέτηση και ακολουθεί η ανακήρυξη για να συνδεθεί η προσαρμογή των ορίων των οικοπέδων ( blocks ) που η Ελλάδα έχει χωροθετήσει για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Έτσι η Ελλάδα θα αποσαφηνίσει ότι εναρμονίζεται με τις ρυθμίσεις της Διεθνούς Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας (ΔΣΔΘ)
4. Να δηλωθεί ότι η Ελλάδα διατηρεί το κυριαρχικό της δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι τα 12 ν.μ. και όταν κρίνει θα το ασκήσει, χωρίς να εξαρτάται από τη συναίνεση άλλου κράτους. Άλλωστε η προς κύρωση συμφωνία Ελλάδας - Ιταλίας περιλαμβάνει την πρόβλεψη να επεκταθούν τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας στα 12 ν.μ. με παράλληλη δυνατότητα των Ιταλών, να αλιεύουν παραδοσιακά ιταλικά είδη εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.
5. Η Ελληνική Βουλή οφείλει να ξεκαθαρίσει πριν την ολοκλήρωση της μερικής ελληνοαιγυπτιακής οριοθέτησης, ότι η Ελλάδα σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς της Τουρκίας, διατηρεί ενεργά τα υπό οριοθέτηση κυριαρχικά δικαιώματά της και Ανατολικά του 28ου (ακριβέστερα του 27ου και 59´) μεσημβρινού στο πλαίσιο βεβαίως της ΔΣΔΘ και της σχετικής διεθνούς νομολογίας. Έτσι θα αποσαφηνιστεί τυχόν σύγχυση πως οι γεωγραφικές συντεταγμένες μπορεί να αναθεωρηθούν, σε περίπτωση οριοθέτησης με «άλλα ενδιαφερόμενα γειτονικά κράτη»
6. Η Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου αφήνει το ενδεχόμενο μελλοντικής οριοθέτησης Τουρκίας – Αιγύπτου, Ανατολικά του 28ου μεσημβρινού (όπου και το συγκρότημα Καστελλόριζου) με υποχρέωση της Αιγύπτου να ενημερώσει την Ελλάδα και να διαβουλευτεί μαζί της. Χωρίς όμως να είναι αναγκαία η συμφωνία της Ελλάδας ! Αν η Αίγυπτος ανέλαβε δεσμεύσεις έναντι της Ελλάδος είναι σκόπιμο να ενημερωθεί Βουλή.
7. Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία προβλέπει ότι τυχόν διαφορά στην εφαρμογή της θα επιλύεται «μέσω της διπλωματικής οδού σε πνεύμα κατανόησης και συνεργασίας» Δεν προβλέπει ρήτρα προσφυγής ούτε σε διαιτησία ούτε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως οι συμφωνίες Κύπρου – Αιγύπτου και Ελλάδας – Ιταλίας.
Η Ελλάδα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην προσφυγή στο ΔΔΧ όταν δεν επιτυγχάνεται συμφωνία οριοθέτησης και είναι σκόπιμο να αποσαφηνιστεί πως προβλέπεται προσφυγή, αν υπάρξουν μακροχρόνιες ατελέσφορες διπλωματικές διαβουλεύσεις στην ερμηνεία και εφαρμογή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. Άλλωστε κάτι τέτοιο θα δυσκόλευε την άρνηση της Τουρκίας να προσέλθει στη Χάγη αν αμφισβητούσε την συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου.
7+1 . Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται, και είναι σκόπιμο να δηλωθεί στη φάση της κύρωσης ότι η Ελλάδα αποδέχθηκε για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία την οριογραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, ανεξαρτήτως των προβλέψεων της μεταγενέστερης Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Επιπλεον πρόσθεσε οτι οι «Δηλώσεις» πρέπει να ενσωματωθούν στη κύρωση από τη Βουλή ΤΩΡΑ που είναι πιο κατάλληλος χρόνος και η πίεση της δημοσιοποίησης αποτρέπει την εμπλοκή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και μετάθεσης για αργότερα…
Ο Ευ. Βενιζέλος όπως πάντα εκφράζει ένα γνήσιο πατριωτισμό, αποφεύγει παληκαρισμούς και δεν καταφεύγει σε εθνικοπατριωτικές ρητορείες για να κερδίσει εντυπώσεις. Όμως γνωρίζει περισσότερο από κάθε άλλο πολιτικό πως η ιστορία είναι γεμάτη από πολύ καλές διεθνείς συμφωνίες που τελικά στη πορεία του χρόνου, εντελώς απροσδόκητα λειτούργησαν αντίθετα από όσα σχεδίασαν οι εμπνευστές τους. Γνωρίζει ότι στη διαχείριση των εθνικών θεμάτων, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Θέλησε μην αφεθεί ανοικτή καμιά χαραμάδα και να στεγανοποιηθούν πλήρως οι συμφωνίες Ελλάδας - Αιγύπτου και Ελλάδας – Ιταλίας.