OHE-Πεκίνο 1995: τι απέμεινε; Διακήρυξη & Πλατφόρμα Δράσης για Ισότητα

Άννα Καραμάνου 23 Σεπ 2025

Έκλεισαν 30 χρόνια από τη μεγαλειώδη 4η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, στο Πεκίνο, 4-15/9/1995, όπου πανσπερμία 50.000 γυναικών, από όλα τα χρώματα και αρώματα του πλανήτη, συμμετείχαν σε μία άνευ προηγουμένου διεθνή συνάντηση, αποφασισμένες να αλλάξουν τη θέση τους στον κόσμο. Διάσκεψη ορόσημο για τα δικαιώματα των γυναικών, με θέμα «Ισότητα, Ανάπτυξη, Ειρήνη» και με παράλληλη διάσκεψη του Φόρουμ των ΜΚΟ. Η ελληνική αντιπροσωπία συμμετείχε δραστήρια παντού! .  Ήμουν κι εγώ εκεί...  Μέσα από πολύωρες συνεδριάσεις, συγκλήσεις, αντεγκλήσεις, εντάσεις και διαπραγματεύσεις μεταξύ Βορρά και Νότου, Δύσης και Ανατολής, θρησκευόμενων  και άθεων, καταφέραμε τότε το αδύνατο: Να βρεθεί κοινός τόπος! Συναίνεση για Διακήρυξη και  Πλατφόρμα Δράσης!  Η ήπια δύναμη, η ενσυναίσθηση, η συνεργασία  και η απαράμιλλη διαπραγματευτική ικανότητα των γυναικών στα δύσκολα,  έκανε το θαύμα της! Οι γυναίκες πέτυχαν εκεί που η ανδρική εξουσία, είτε δυσκολεύεται, είτε αποτυγχάνει παταγωδώς!

Η Διάσκεψη παρέδωσε ένα κοινό παγκόσμιο όραμα,  για  12 τεράστια θέματα, που δέσμευσαν 180 χώρες: απάλειψη φτώχειας, εκπαίδευση και κατάρτιση, υγεία, βία, ένοπλες συγκρούσεις, οικονομία, λήψη αποφάσεων, θεσμικοί μηχανισμοί, ανθρώπινα δικαιώματα, μέσα ενημέρωσης, περιβάλλον, ανήλικα κορίτσια. Ο ηγετικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των ΗΠΑ, τόσο στην  προπαρασκευαστική διαδικασία, όσο και στις διαπραγματεύσεις για τον φιλόδοξο οδικό χάρτη δικαιωμάτων,  κατάφερε να εντάξει την ισότητα σε όλες τις πολιτικές. Η ομιλία της Χίλαρι Κλίντον, εν μέσω ενθουσιώδους αποδοχής, έκλεισε με τη μνημειώδη φράση «τα δικαιώματα των γυναικών είναι ανθρώπινα δικαιώματα!»

30 χρόνια μετά, δυστυχώς,  σημειώνονται σημαντικές υποχωρήσεις από τις δεσμεύσεις του Πεκίνου. Είναι φανερό, πως η αποδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών που συντελείται τελευταία, ιδιαίτερα μετά την αλλαγή στο Λευκό Οίκο, υπονομεύει τη μακροχρόνια συναίνεση σε βασικά ζητήματα. Η οικονομική αστάθεια, η κλιματική αλλαγή, η εκτίναξη της τιμής των καυσίμων και των τροφίμων, οι αιματηρές πολεμικές  συγκρούσεις, η άνοδος της Ακροδεξιάς και οι πολιτικές πιέσεις έχουν οδηγήσει σε ένα διαρκώς επιδεινούμενο περιβάλλον για την ισότητα των φύλων. “Σχεδόν μία στις τέσσερις χώρες υποχωρεί και εμποδίζει  την εφαρμογή της Πλατφόρμας Δράσης. Παράγοντες κατά των δικαιωμάτων υπονομεύουν ενεργά τη συναίνεση για τα δικαιώματα των γυναικών»,  αναφέρει η Έκθεση του ΟΗΕ. Σύμφωνα με στοιχεία,  η σεξουαλική βία που συνδέεται με συγκρούσεις αυξήθηκε κατά 50% μέσα σε δέκα χρόνια, με το 95% των θυμάτων να είναι παιδιά και νέες γυναίκες. Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η αποκάλυψη ότι κάθε 10 λεπτά, παγκοσμίως, μια γυναίκα πεθαίνει από έμφυλη βία. Στη χώρα μας συγκλονίζουν οι γυναικοκτονίες.  Σχεδόν καθημερινή φρίκη! Κανονικός πόλεμος κατά των γυναικών που  αρνούνται σχέσεις υποταγής και υποτέλειας σε κακοποιητικούς άντρες.  

Ωστόσο, από το 1995 κάποια πρόοδος, ασφαλώς,  έχει συντελεστεί. Έχουν υιοθετηθεί 1.531 νομικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της ισότητας των φύλων, γράφει η Έκθεση ΟΗΕ,   η μητρική θνησιμότητα έχει μειωθεί κατά ένα τρίτο και η εκπροσώπηση των γυναικών στα κοινοβούλια έχει υπερδιπλασιαστεί. Στα καθ’ ημάς, η Ελλάδα με 65 βουλεύτριες στα 300 έδρανα της Βουλής, 22 γυναίκες δημάρχους στους 332 δήμους, καμία περιφερειάρχη και ελάχιστες σε κυβερνητικές θέσεις,  συμβούλια εταιρειών και συνδικάτων,  καταγράφεται ως χώρα με σοβαρό δημοκρατικό έλλειμα.

 Ένας ανανεωμένος οδικός χάρτης, «Πεκίνο + 30 Ατζέντα Δράσης» απαιτεί  ίση πρόσβαση ανδρών και γυναικών στις νέες τεχνολογίες, κυρίως στην ΤΝ,  επενδύσεις για αντιμετώπιση της φτώχειας, καταπολέμηση της βίας, μέτρα για  κλιματική δικαιοσύνη και ισορροπημένη συμμετοχή των φύλων στα δημόσια πράγματα και τα δημόσια αξιώματα.