Η απόπειρα αναφοράς στη διαδρομή προσώπων, με πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα κορυφής και μακράς διαρκείας, όπως ο Κ. Σημίτης, είναι απαιτητική και δύσκολη . Μια προσπάθεια ειδικότερης αποτίμησης είναι ακόμη δυσκολότερη, αλλά νομίζω και αδόκιμη, διότι αυτά τα τακτοποιεί καλύτερα η θέαση της ιστορίας με τις αποστάσεις που διαθέτει, από ό,τι η συνήθως θερμή προσέγγιση που κάνει το βλέμμα της συγκυρίας. Τέλος, το να επιχειρήσει να αναφερθεί στον Κώστα Σημίτη ο υπογράφων, σίγουρα θα θεωρηθεί από πολλούς και, δικαίως, μεροληπτικό, διότι όντως πριν απ’ όλα, τον σέβομαι και τον αγαπώ.
Αποπειρώμαι, λοιπόν, με αφορμή την αξιέπαινη πρωτοβουλία του «Δικτύου» της Αννας Διαμαντοπούλου, του Ιδρύματος Ζακ Ντελόρ και του περιοδικού «Μεταρρύθμιση», να τιμήσουν τον Κώστα Σημίτη σε εκδήλωση τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου, να γράψω δυο λόγια, όχι για το τι επιτυχημένο έκανε ή δεν έκανε στην πολυκύμαντη δράση του, αλλά κυρίως, για αυτό που τον κατέστησε ιδιαίτερο και ξεχωριστό, στη μεγάλη του διαδρομή.
Ο Κ. Σημίτης, είναι από τους λίγους πολιτικούς και από τους ελάχιστους πρωθυπουργούς στον σύγχρονο πολιτικό μας βίο, που πολιτεύτηκε φωναχτά και σταθερά με μια καθαρή ιδεολογική ταυτότητα. Δεν εννοώ απλά κομματική ούτε απλά πολιτική ταυτότητα. Εννοώ, πρωτευόντως, ιδεολογική και αφηγηματική για το μέλλον της χώρας και την προοπτική του ελληνισμού. Αυτή που φώτιζε πάντα τα πολιτικά του βήματα, για να καθορίσουν ύστερα αυτά με την σειρά τους, την κομματική του ένταξη.
Η ιδεολογική ταυτότητα του Κ. Σημίτη ήταν πάντα σαφής και ορατή : Eυρωπαϊσμός-εκσυγχρονισμός-αντιλαϊκισμός. Αυτό το τρίπτυχο, το υπηρέτησε με ευλάβεια σε όλες τις περιόδους της δράσης του και σε όλους τους ρόλους που ανέλαβε. Αντιστασιακός, διανοούμενος, πολιτικός, κομματικός, βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός.
Δεν είναι σύνηθες η πολιτική και κοινωνική δράση των προσώπων, να διαπνέεται από σταθερές ιδεολογικές αρχές και αξίες, στο πέρασμα του χρόνου. Δεν είναι σύνηθες η πολιτική πράξη να οδηγείται μόνιμα από μια σταθερή θέαση και ιδεολογία. Επίσης, δεν είναι καθόλου εύκολο αυτή η ιδεολογική σταθερότητα να υποστηρίζεται σε δύσκολες πολιτικές συνθήκες όπως στη διάρκεια της δικτατορίας. Τέλος, χρειάζεται μεγάλο απόθεμα πίστης και επιμονής, η υποστήριξη ιδεολογικών και προγραμματικών θέσεων, όταν αυτές είναι απόλυτη μειοψηφία στον κοινωνικό, πολιτικό και κομματικό χώρο, όπως την περίοδο της πρώιμης μεταπολίτευσης.
Διότι, για όσους γνωρίζουν την πολιτική διαδρομή Σημίτη, πριν αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας, οι θέσεις και απόψεις που υποστήριζε, δεν ήταν κυρίαρχες στην κοινωνία και ούτε καν στο ίδιο του το κόμμα. Γι’ αυτό, όταν διεκδίκησε την προεδρία του ΠΑΣΟΚ και μετέπειτα την πρωθυπουργία, ζήτησε τις περίφημες καθαρές λύσεις. Αυτές δεν ήταν, για όσους γνώριζαν καλά τον Κ. Σημίτη, μια προσωπική εξουσιαστική εμμονή. Ήταν η γνωστή σταθερή του θέση, ότι σε ό,τι τον αφορούσε προσωπικά, στις νέες συνθήκες μπορούσε να προωθήσει μόνο μια ξεκάθαρη επιλογή, αυτή του ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού της ελληνικής κοινωνίας.
Αλλά και ως πρωθυπουργός, ο Κ. Σημίτης, παρά την ανάληψη όλης της κομματικής και κυβερνητικής εξουσίας, ιδεολογικά βρισκόταν σε θέση μειοψηφίας. Προσπάθησε και άνοιξε δρόμους σε πολλά μέτωπα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πολιτικό και κομματικό σύστημα της χώρας, ήταν ακόμα κυριαρχούμενο από τον μεταπολιτευτικό λαϊκισμό. Γι’ αυτό, άλλωστε, η χώρα τελικά δεν απόφυγε την χρεοκοπία το 2010, όπως ο Κ. Σημίτης και ελάχιστοι ακόμα διορατικοί, προειδοποιούσαν.
Αυτή, όμως, η ιδεολογική σαφήνεια και καθαρότητα Σημίτη για τον ευρωπαϊκό εκσυγχρονιστικό ελληνικό δρόμο, μετά και την μεγάλη περιπέτεια του 2010, δικαιώθηκε σε μεγάλο βαθμό από την σημερινή εξέλιξη των πραγμάτων. Τώρα, ο βασικός κορμός του πολιτικού μας συστήματος και η κοινωνική πλειοψηφία, ασπάζεται μια τέτοια προοπτική, για το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας. Αυτή η εξέλιξη, είναι η μεγάλη πολιτική συμβολή και η βασική παρακαταθήκη του Κ. Σημίτη.
Ο εκσυγχρονισμός, άλλωστε, είναι μια διαρκής προσπάθεια που έχει παρελθόν, συνεχίζεται στο παρόν και προσβλέπει στο μέλλον. Και γι’ αυτό ακριβώς, ο Κ. Σημίτης μπορεί να νοιώθει διανοητικά και πολιτικά υπερήφανος, ότι αποτέλεσε έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό κρίκο στην ιστορική συνέχεια του ελληνικού εκσυγχρονισμού και, ταυτόχρονα, βασικός συντελεστής στην σύγχρονη εκδοχή του.
Ο Γιώργος Φλωρίδης είναι υπουργός Δικαιοσύνης. Εχει διατελέσει υπουργός και υφυπουργός στην οκταετία των κυβερνήσεων Σημίτη. Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ από το 1996, αποχώρησε από την κοινοβουλευτική ομάδα το 2010, παραιτούμενος από την έδρα του.