Ο Ομπάμα είναι επιβλητική φυσιογνωμία -και όχι μόνο λόγω ρόλου. Στα λεπτά που μπόρεσα να δω απο κοντά τον Κλίντον, τον Μπους το νεώτερο, και τώρα για δεύτερη φορά τον Ομπάμα, έχω πλέον πεισθεί πως οι Αμερικανοί διαλέγουν τους προέδρους τους έτσι ώστε -ακόμη και η φυσική τους παρουσία- να δείχνει πως απαντά στις ανάγκες των καιρών.
Η συνάντησή του με τον Αντώνη Σαμαρά στον Λευκό Οίκο ήταν, προφανώς, μια επιλογή που απαντά στην ανάγκη να κλείσει ο κύκλος της κρίσης χρέους στην Ευρώπη με ένα παράδειγμα που δείχνει ότι υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ.
Το παράδειγμα της Ελλάδας μπορεί να είναι τέτοιο;
Ο Ομπάμα είχε πεισθεί από το Τζακ Λιού, που ήρθε πρόσφατα στην Αθήνα, και τελικά από τον Αντώνη Σαμαρά ότι «η Ελλάδα κάνει τα μαθήματα της», αλλά αυτό δεν αρκεί;
Έξι συναπτά έτη ύφεσης, ανεργία σε ιστορικό ρεκόρ για την Ευρώπη , δείχνουν ότι η συνταγή δεν αποδίδει τα αναμενόμενα και, πάντως, δεν οδηγεί την ασθενή χώρα στην ανάρρωση.
Ο Ομπάμα έχει ακριβώς αυτή την άποψη.
Την είχε και πριν το παράδειγμα της Ελλαδος. Πριμοδότησε τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσα στην κρίση, στήριξε τη μεσαία τάξη διατηρώντας έτσι σταθερή τη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Ο ηγέτης της μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης στον κόσμο είχε από νωρίς αποφασίσει ότι το νοικοκύρεμα των οικονομικών πρέπει να πάει παράλληλα με τη στήριξη της απασχόλησης, της παραγωγής και της κατανάλωσης. Επέβαλε τη χαλάρωση της θηλιάς του δημόσιου χρέους στις ΗΠΑ για να κρατήσει την κοινωνία ζωντανή και την οικονομία θερμή. Ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή, από αυτό που εφήρμοσε η τρόικα, με τις οδηγίες των Γερμανών, στην Ελλάδα.
Τώρα η διαδρομή φθάνει στο τέλος. Οι Έλληνες έδωσαν ό,τι είχαν να δώσουν και, πλέον, όλοι αναγνωρίζουν πως «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος»…
Οι αλλαγές που απαιτούνται στο Δημόσιο δρομολογήθηκαν και υλοποιούνται μέχρι το τέλος του 2013. Η περίφημη δημοσιονομική προσαρμογή, το νοικοκύρεμα του κράτους, έχει φέρει το έλλειμμα κάτω κατά 75%.
Προφανώς έχουν να γίνουν και άλλα. Να δίνουν λογαριασμό οι δήμοι, να χτυπηθεί η φοροδιαφυγή στη ρίζα της και όχι μόνο θεαματικά και κατά περιόδους, να λάβει σάρκα και οστά η αναδιάρθρωση στα νοσοκομεία, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και να μη μείνει στο γράμμα του νόμου.
Όμως, η Ελλάδα μπήκε με δραματικό τρόπο στις ράγες της νέας εποχής και ο κύκλος αυτής της προσπάθειας κλείνει με πρωτογενές πλεόνασμα, μπορεί δηλαδή από το 2014 να πληρώνει μόνη της τις υποχρεώσεις του κράτους εκτός από το δανεισμό.
Τώρα είναι η σειρά των δανειστών. Ο Ομπάμα ξέρει πολύ καλά πως κανένας επενδυτής δεν βάζει τα λεφτά του σε μια χώρα που υπάρχουν αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του χρέους της -που μπορεί, δηλαδή, να επιστρέψει και πάλι στο χάος.
Ξέρει, επίσης πολύ καλά ότι κανένας επενδυτής δεν βάζει τα λεφτά του σε μια χώρα που η κυβέρνηση παραπαίει και η αντιπολίτευση απειλεί να ακυρώσει τις συμφωνίες, σε μια χώρα δηλαδή που το κράτος δεν έχει συνέχεια.
Η συζήτησή του με τον Αντώνη Σαμαρά πίσω από τις κλειστές πόρτες του Οβάλ Γραφείου είχε βασικά αυτούς τους δυο άξονες.
Οι Αμερικάνοι θέλουν να επιστρέψουν στην περιοχή και προσβλέπουν στην Ελλάδα, την ώρα που βλέπουν τον Ερτογάν να μην απαντά στις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει, την Αίγυπτο να βρίσκεται σε διαρκή αναταραχή και τη Συρία σε παρατεταμένο εμφύλιο.
Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει νησίδα σταθερότητας, υπό την προϋπόθεση ότι το πρόγραμμα θα κλείσει με έξοδο στις αγορές και το πολιτικό σύστημα δεν θα καταρρεύσει υπό την πίεση της κοινωνικής αναταραχής.
Οι Αμερικάνοι θέλουν να επιστρέψουν στην περιοχή, αλλά το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα θα δράσουν.
Πότε θα μειωθεί το χρέος, πότε θα επιστρέψει η Ελλάδα ως κανονική χώρα στην ΕΕ, πότε οι πολίτες θα αρχίσουν να βλέπουν το αποτέλεσμα των θυσιών τους.
Το στοίχημα για τον Ομπάμα είναι αν θα απαντήσει άμεσα στην ανάγκη των καιρών και εκτός ΗΠΑ. Αν αργήσει, οι πρώτοι μεγάλοι χαμένοι θα είμαστε οι Έλληνες…