Επί δώδεκα εβδομάδες, η τριτοβάθμια εκπαίδευση μοιάζει με τον Σίσυφο, που κουβαλάει αενάως τον βράχο των παθών του στην κορυφή του λόφου. Κάθε φορά, ο βράχος κατρακυλά στους πρόποδες, αλλά ο Σίσυφος των ΑΕΙ, καταδικασμένος από τη μοίρα και τους ανθρώπους, επαναλαμβάνει το ίδιο μαρτυρικό δρομολόγιο. Τι συμβαίνει, τελικά; Ποιος ρίχνει το βράχο από την κορυφή; Ποιος φταίει για την κατάσταση στα πανεπιστήμια; Οι διοικητικοί, οι πρυτάνεις, οι συνδικαλιστές, τα κόμματα ή η κυβέρνηση και ο υπουργός; Πιθανά, όλοι μαζί και ο καθένας χώρια, κατά το μερίδιο που του διασφαλίζει η πολυετής προσπάθεια να μπει η παχιά σκόνη κάτω από το πανεπιστημιακό χαλί;
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά: στον θαυμαστό κόσμο των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μας, χτίστηκαν καριέρες και καριέρες πάνω σε ιδεολογίες και ιδεολογήματα. Πολλά από αυτά, όπως «το πανεπιστήμιο στην υπηρεσία του λαού και του τόπου», έτσι ευρύχωρα και ασαφή που ήταν, αποδείχθηκαν ανθεκτικά και διακομματικά. Άλλα, περισσότερο «αγωνιστικά», κάποια στιγμή σαρώθηκαν από την επέλαση της τεχνοκρατίας και το κύμα του ατομισμού.
Η Μόνη αρχή κοινής αποδοχής που έμεινε αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου και εξακολουθεί να συνεγείρει δεξιούς και αριστερούς, μικρότερους και μεγαλύτερους, ήταν η πάντοτε θαλερή έννοια της ακινησίας. Η απροθυμία, με άλλα λόγια, της περίφημης ακαδημαϊκής κοινότητας – και ειδικά αυτών που κρατούσαν το τιμόνι – να υπάρξουν αλλαγές, ανατροπές, μεταρρυθμίσεις.
Και ήταν λογικό: έτσι όπως συγκροτήθηκε από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα το πλέγμα εξουσίας και συμφερόντων στα πανεπιστήμια, απαιτούσε για την αναπαραγωγή του τις ελάχιστες δυνατές μεταβολές. Δεμένοι με ισχυρούς πελατειακούς δεσμούς διδάσκοντες και διδασκόμενοι, κράτος, κόμματα και φοιτητικές οργανώσεις, αντιμετωπίζουν επί χρόνια τις σχολές, όχι ως τους χώρους της καινοτομίας που όφειλαν να είναι σε όλα τα επίπεδα, αλλά ως άσυλο που φωλιάζει ο αρνητισμός και η αντιπάθεια στη νεωτερικότητα. Η επικράτηση των “κολλητών” έναντι των ικανών, ήταν η φυσιολογική κατάληξη αυτής της διαδικασίας. Το αποτέλεσμα; Καθηγητές και φοιτητές χωρίς “άκρες” και διασυνδέσεις, απέμειναν να αγωνίζονται – με εντυπωσιακές είναι η αλήθεια επιστημονικές επιδόσεις – κόντρα στην οικογενειοκρατία, την αναξιοκρατία και τον κομματισμό.
Κάπως έτσι, φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση, όπου η κυβέρνηση κρύβεται πίσω από την τρόικα, οι πρυτάνεις πίσω από τους διοικητικούς και όλοι μαζί πίσω από τη ζοφερή πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα, που επιβάλλει αλλαγές με σχέδιο, όπως είναι η ουσιαστική αξιολόγηση και η φροντίδα για την εκπαιδευτική διαδικασία και όχι οριζόντιες εκκαθαρίσεις, που ακρωτηριάζουν έναν γερασμένο γίγαντα με – ούτως ή άλλως – ασταθή, πήλινα πόδια.