Η τυραννία των άκρων

Κίμων Χατζημπίρος 02 Αυγ 2025

Η θεωρία των δύο άκρων θεωρείται από τον αριστερό και «προοδευτικό» χώρο προσβλητική. Ωστόσο, η βασιμότητά της, με τα οικτρά αποτελέσματα που  παγκοσμίως φέρνουν τα άκρα αν αναλάβουν εξουσία, συνεχώς επιβεβαιώνεται στην πράξη. Ανάλογα αποτελέσματα παράγει και ένα τρίτο άκρο, το πολιτικό ισλάμ. Βέβαια, ο μαρξισμός έχει διαφορές με το ναζισμό, ο ένας ξεκινά με ανθρωπιστικό στόχο, ενώ ο άλλος έχει ως βάση ρατσιστικές και αντισημιτικές απόψεις. Στην πραγματικότητα όμως, οι τρόποι εφαρμογής των ιδεών τους είναι ταυτόσημοι και εξίσου απάνθρωποι, όπως εξ άλλου και η θεωρία και οι πράξεις του ισλαμισμού.

Ακροδεξιά, Ακροαριστερά και κάθε μορφής ολοκληρωτισμός εμφανίζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά: βία ως «μαμή της Ιστορίας», θάνατος ως εργαλείο και λατρεία (viva la muerte), ταξικό μίσος και δρόμος της ένοπλης πάλης, φόνος των απίστων, δηλητηριάσεις αντιφρονούντων με πολώνιο. Όλοι προωθούν ανελέητες συγκρούσεις και τρέφονται από αυτές. Κοινό υπόβαθρο, ο φανατισμός που γεννούν οι ποικίλες μορφές θεοκρατίας, όπως η ακραία μεταφυσική πίστη και ο τζιχαντισμός ή ο κοσμικός ολοκληρωτισμός. Κοινή τάση, η έχθρα προς μετριοπάθεια, διάλογο, συνδιαλλαγή, δημοκρατικούς θεσμούς. Κοινοί κανόνες, ο αυταρχισμός και η βαναυσότητα της εφαρμογής. Ο Καστοριάδης, σε περίφημη ομιλία του σε ελληνικό ακροατήριο στο Παρίσι την 8η Μαϊου 1976, δεν διστάζει να ταυτίσει τα άκρα: «Αυτό συνέβη και εξακολουθεί να συμβαίνει στα ρώσικα και τα κινέζικα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, όπως συνέβη και στα χιτλερικά».

Αντίθετα με τα ακραία πιστεύω, η πραγματικότητα δείχνει πως «μαμή της Ιστορίας» δεν είναι η βία αλλά η γνώση και η τεχνολογία. Η απλή δημιουργική κοινή λογική ευδοκιμεί στη μεσότητα, την ιδανική στάση ανάμεσα σε ακρότητες, κατά τον Αριστοτέλη. Δεν «χωρίζει με άβυσσο» τις κοινωνίες το ταξικό μίσος, αυτές είναι παρωχημένες ιστορίες του 19ου αιώνα. Ο θεμιτός δημοκρατικός ανταγωνισμός των ελεύθερων κοινωνικών στρωμάτων παράγει ένα συνεχές φάσμα μεταρρυθμιστικών εκδοχών για πραγματική οικονομική και κοινωνική πρόοδο, με αλληλοσυμπληρούμενες προτάσεις για δικαιώματα, λειτουργία  της δημοκρατίας, ανάπτυξη, ιδιωτικότητα, κοινωνικό κράτος, φορολογία, επιχειρηματικότητα, δημόσια ή ιδιωτική εκπαίδευση, απονομή δικαιοσύνης, διεθνοποίηση.

Εν τούτοις, διάφορα άκρα εμφανίζονται με σημαντικά ποσοστά σε κοινωνία και Βουλή. Οι αλλεπάλληλες ιστορικές διαψεύσεις και ανθρώπινες τραγωδίες δεν πτοούν κόμματα, διανοουμένους και «ανθρώπους του πολιτισμού», που ενθουσιάζονται με ακραίες ιδέες και φαντασιώνονται «λύσεις». Εθελοτυφλώντας, ωθούν άμυαλους αγανακτισμένους σε αδιέξοδες διαμαρτυρίες. Εκμεταλλευόμενοι ποικίλα αιτήματα, πατριωτικά, κοινωνικά, συντεχνιακά, θρησκευτικά, επιχειρούν να κερδίσουν στους δρόμους ό,τι δεν αποκτούν με δημοκρατικές διαδικασίες.

Η τυραννία των άκρων ενισχύεται από την υπερπροβολή. Εξτρεμιστικοί πολιτικοί σχηματισμοί αλλά και φανατισμένα στελέχη από μη ακραίους χώρους καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό του τηλεοπτικού χρόνου. Ανιαρές  προκατασκευασμένες δηλώσεις επί υπαρκτών και ανύπαρκτων θεμάτων κατακλύζουν την δημοσιότητα, με δικαιολογία την «αμεροληψία της ενημέρωσης». Πρόσωπα που ένας συνετός εργοδότης δεν θα προσλάμβανε ούτε για απλή εργασία γραφείου έχουν ευκαιρίες να δημοσιοποιούν απλοϊκές «λύσεις» για πολύπλοκα προβλήματα. Με αποτέλεσμα, να συμπιέζεται ασφυκτικά η σοβαρή ανάλυση των πραγματικά σοβαρών ζητημάτων, όπως το τεχνολογικό μέλλον, η ενέργεια, η λειψυδρία, οι καύσωνες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά, η παραβατικότητα, οι μεταναστευτικές ροές, οι γεωπολιτικές πιέσεις…

Πηγή: www.tanea.gr