Χάραλντ Βέλτσερ και Άλμπρεχτ φον Λούκε διαφωνούν

Ποιά βασική αλλαγή σηματοδοτεί η δεύτερη άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η εσωτερική και εξωτερική πολιτική του, ιδιαίτερα η σύμπλευση του με το καθεστώς Πούτιν, το κίνημα MAGA ως πολιτικό και πολιτισμικό φαινόμενο και οι μιμητές του στην Ευρώπη; Είναι το πέρασμα από αυτό που θεωρείτο ως μεταπολεμική «κανονικότητα» της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων σε μια εποχή «μεταπολιτικής», λέει ο Χάραλντ Βέλτσερ. Η εποχή Τραμπ είναι η ακύρωση του Πολιτικού και υποκατάσταση του από τον ίδιο τον καπιταλισμό ως συναλλακτική-οικονομική πράξη. Ο Homo oeconomicus θριάμβευσε επί του Πολιτικού Ζώου.

Συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, σύμφωνα με τον Άλμπρεχτ φον Λούκε: Εδώ σε μας, στην Ευρώπη μετά τον Β' Παγκ. Πόλεμο, «η εστίαση στο Οικονομικόν είχε καταλήξει να υποκαταστήσει το Πολιτικόν». Και τώρα «ο Τραμπ, με όλη του τη βιαιότητα, μας υπενθυμίζει ποιός είναι ο κανόνας της Πολιτικής». Η (Δυτική) Ευρώπη στα 80 μεταπολεμικά χρόνια ως προστατευόμενη των ΗΠΑ, βίωσε μια κατάσταση εξαίρεσης και την εξέλαβε ως κανονικότητα. Τώρα, με πρελούδιο την εισβολή στην Ουκρανία και οριστικά με την Τραμπική στροφή στις ΗΠΑ, οι ψευδαισθήσεις και αυταπάτες τελειώνουν. Η πραγματική ιστορική κανονικότητα, η κυριαρχία της πολιτικής, και μάλιστα της πολιτικής της ισχύος, επέστρεψε πάλι και στα δικά μας γεωγραφικά πλάτη και μήκη. 

Διαφορετική εκτίμηση της νέας κατάστασης συνεπάγεται διαφορετικά νέα καθήκοντα για τους δημοκράτες. Με μεγάλη δόση απογοήτευσης και αμηχανίας, ο Βέλτσερ επιμένει στην υπεράσπιση του (Δυτικού) πολιτισμικού σχεδίου, αλλά θεωρεί λανθασμένο τον εξοπλισμό της Ευρώπης. Δεν βλέπει την  ανάκτηση «σκληρής» ισχύος ως κατάλληλο εργαλείο πάλης και αυτοσυντήρησης. Ωστόσο δεν έχει να προτείνει άλλα μέσα (πέραν του πολιτισμικού αγώνα) για να χειραφετηθεί η Ευρώπη από τον άπιστο «Αμερικανό φίλο». Παραβλέπει όμως, ότι ακόμη και όσα θεωρούμε ως Δυτική ταυτότητα της Ευρώπης, έχουν υποστεί τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως στο πολιτισμικό πεδίο, έναν βίαιο αγοραίο «εξαμερικανισμό»· οπότε, το τί είναι άξιο υπεράσπισης και τί όχι από αυτό το υβριδικό πολιτισμικό μείγμα, είναι μια άλλη δύσκολη αλλά επείγουσα συζήτηση.

Για τον φον Λούκε, το πρώτο καθήκον για την Ευρώπη είναι να συνειδητοποιήσει την αλλαγή της κατάστασης και τί λάθος έκανε στην πορεία της. Και επιτέλους να βάλει τα δυνατά της για να σταθεί στα πόδια της χωρίς προστάτες, ανεξάρτητη: Πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Και ενεργειακά, θα ΄πρεπε να πει. Με την ενεργειακή μετάβαση και την στροφή στις ανανεώσιμες πηγές, να καταργήσει τις εξαρτήσεις από τις αυτοκρατορίες ορυκτών καυσίμων Ρωσία, ΗΠΑ και πάμπλουτα, πνιγμένα στα πετροδολλάρια Αραβικά πετρελαιοβασίλεια και αεριοπριγκηπάτα.1 Όμως ο φον Λούκε τονίζει, σωστά, την πρώτη προϋπόθεση: «Χωρίς δικές μας στρατιωτικές και γενικά αμυντικές δυνατότητες, όλα τα άλλα είναι ένα τίποτα. Χωρίς αυτές θα είμαστε μόνον ένα πιόνι στο παιχνίδι των μεγάλων παικτών».

Δεύτερον, λέει ο φον Λούκε, για την Ευρώπη είναι ζωτικής σημασίας να υπερασπιστεί τα πραγματικά επιτεύγματα του δεύτερου μισού του 20ού Αιώνα. Κυρίως τον προσανατολισμό προς μια πολυμερή, βασισμένη σε κανόνες τάξη πραγμάτων του ΟΗΕ, την ώρα που οι ΗΠΑ την εγκαταλείπουν και η νέα φάλαγγα των αυτοκρατών περί τον Σι και τον Πούτιν αυτοπαρουσιάζεται εντελώς στοχευμένα και συστηματικά ως το πολιτικό αντίβαρο στην φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Πάλι, πρώτη προϋπόθεση για να υπερασπιστούμε αυτά τα αγαθά, είναι η ικανότητα να εγγυώμαστε ως Ευρώπη την δική μας ασφάλεια. Διαφορετικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ήπειρος μας απειλούνται να πέσουν στην αφάνεια και στην αιχμαλωσία μιας Σμιττιανής «τάξης πραγμάτων ευρείας περιφερειακής κλίμακας», άν αφήσει τον πλανήτη να χωριστεί σε ζώνες επιρροής των υπερδυνάμεων ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας. «Όποιος δεν είναι στο τραπέζι, είναι στο μενού».