Η Τυραννία της Αντιγόνης

Κώστας Κούρκουλος 14 Μαρ 2020

Όταν στην επέτειο της 25ης Μαρτίου τιμούμε τους νεκρούς της  ελευθερίας μας και όχι τους «Νενέκους», κάνουμε αυτό ακριβώς που διέταξε ο Κρέοντας: να ταφεί με τιμές ο Ετεοκλής που σκοτώθηκε για την ελευθερία της πόλης και να μείνει άταφος ο Πολυνείκης, ως προδότης. 

Αυτό επιτάσσει πάντα ο νόμος της πόλεως. Ο οποίος όμως για την Αντιγόνη δεν είχε καμία ισχύ, αφού δεν ήταν ο «νόμος του Δία». Δηλαδή οι πεποιθήσεις της. Και έτσι παραβίασε την εντολή.

Για την προστασία λοιπόν της πόλης από όποιον θα απαιτούσε να θέσει ξανά τις πεποιθήσεις του πάνω από αυτήν, ήρθε η αναμενόμενη  τιμωρία. Η οποία όμως, εντελώς απροσδόκητα, έφερε την καταστροφή όλων. 

Για να πεμφθεί το φοβερό μήνυμα: ο άνθρωπος δεν ελέγχει ούτε τα αποτελέσματα ούτε το νόημα των πράξεών του.  

Οπότε, ακόμη και τα ευγενέστερα κίνητρα μπορεί να  οδηγήσουν σε τερατώδεις αποφάσεις, με καταστροφικά αποτελέσματα. 

Άρα, το θέμα της τραγωδίας δεν είναι η αθωότητα της Αντιγόνης που μάχεται τον Κρέοντα. Άλλωστε δεν είναι αθώα.  

Ούτε η αντίφαση ανάμεσα στον νόμο των θεών και στον νόμο της πόλεως.  Η ταφή των νεκρών είναι και ανθρώπινος νόμος. 

Αντίθετα, όπως επισημαίνει ο Καστοριάδης, επειδή ο άνθρωπος κινείται ανάμεσα στο χάος και στην ύβρη, το θέμα της τραγωδίας  είναι η ύβρις, στην οποία πάντοτε οδηγεί η απουσία αυτοπεριορισμού.

Όλες οι «Αντιγόνες» του 20ου  αιώνα των ολοκληρωτισμών, με την περιφρόνησή τους στον «νόμο της πόλεως», το επιβεβαιώνουν. 

Θυμίζουμε: οι ναζί όχι μόνον περιφρονούσαν, ως «αιχμάλωτο του νόμου», το δημοκρατικό κράτος αλλά για να εγκληματούν χωρίς «θεσμικά εμπόδια», δεν περιορίζονταν ούτε από τους δικούς τους νόμους! (Χ. Άρεντ, «Το ολοκληρωτικό σύστημα»).

Την ίδια στιγμή ο Στάλιν εκτελούσε όλους – πλην ενός - τους συντάκτες του Συντάγματος του 1936. Αυτού του «πέπλου φιλελεύθερων φράσεων πάνω στην αγχόνη», όπως αποκλήθηκε. 


Και ναι μεν, μετά το Άουσβιτς και το Γκουλάκ, η «Τυραννία της Αντιγόνης» υποχώρησε μπροστά στο κράτος δικαίου, πλην όμως έχει πάντοτε τους οπαδούς της. Το διαπιστώνουμε όπου «γοητευτικές» προσωπικές πεποιθήσεις ασχημονούν πάνω στον «νόμο της πόλεως». 

Το μεταναστευτικό – προσφυγικό αποτέλεσε προνομιακό χώρο γι? αυτήν την ασχημία, με πρώτα θύματα τους κατατρεγμένους. 

Όταν μέλη της προηγούμενης κυβέρνησης, δέσμιοι της ολοκληρωτικής τους παιδείας που θέλει οι άνθρωποι να μην έχουν σημασία και να «εξαφανίζονται», ενήργησαν «ιδιωτικά», περιφρονώντας τόσο τους «νόμους της πόλεως» όσο και τους ίδιους τους ικέτες. 

Προκάλεσαν έτσι ασυλλόγιστα το κλείσιμο της εξόδου τους προς την Ευρώπη και τον εγκλωβισμό τους στη χώρα μας, με συνέπεια τους εφιάλτες της Ειδομένης και της Μόριας. 

Και σήμερα το τέρας ξανάρχεται με τις πιο απεχθείς μορφές. 

Αρχικά με τη μορφή των «μουτζούρηδων». Οι οποίοι εμπόδισαν την πολιτεία να λάβει υπεύθυνα μέτρα. Τα οποία και τους ικέτες θα προστάτευαν και τον «νόμο της πόλεως» θα τηρούσαν. 

Και τώρα, με την μορφή ενός υποκόσμου «κυνηγών κεφαλών» που καίνε ακόμη και σχολεία.

Οι οποίοι είναι έτοιμοι να επαληθεύσουν την προπαγάνδα του Ερντογάν και του ΣΥΡΙΖΑ, ότι δήθεν η δημοκρατική Ελλάδα πυροβολεί τους ικέτες. Διότι αυτοί είναι ικανοί να πυροβολήσουν.

Άρα, η επάνοδος στην κανονικότητα σημαίνει, πρώτα απ? όλα, ότι τελειώνουμε με τους «ιδιωτικούς νόμους» και τις «ιδιωτικές» και «παρακρατικές εξουσίες». Ώστε ο «νόμος της πόλεως» από «θεσμικό εμπόδιο» να αναχθεί σε υποχρέωση για όλους. 

Με τον αυτοπεριορισμό βεβαίως της σωφροσύνης, που μόνον η δημοκρατική πολιτεία μπορεί να επιδείξει. 

Έτσι ώστε,  με την ανθρωπιά της δημοκρατίας, να αποφύγουμε και την ύβρη του Κρέοντα, εξ αιτίας της οποίας κατέληξε να έχει και αυτός άδικο ενώ είχε δίκιο. 

Η αναφορά του πρωθυπουργού όχι μόνον στη νομιμότητα αλλά και στους «κατατρεγμένους», κάτι που σημαίνει «νομιμότητα και ανθρωπιά», είναι πράξη δημοκρατικού αυτοπεριορισμού. Διότι αποτελεί ρητή απόρριψη της ύβρεως, που εκπροσωπούν όλοι οι θερμοκέφαλοι. Είτε έχουν αναφορά στη σταλινική βαρβαρότητα είτε στη ναζιστική κτηνωδία. 



Πηγή: www.tanea.gr