/ Reuters
* Τους τελευταίους μήνες, ενόσω οι εταιρείες αξιολόγησης δίνουν στη δημοσιότητα τις εκθέσεις τους, όλο και περισσότερα δείχνουν πως αυτές δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Μετά την υποβάθμιση 15 τραπεζών από τη Moody’s, προ εβδομάδων, οι τραπεζικές μετοχές των ΗΠΑ κατέγραψαν κέρδη. Οταν υποβαθμίστηκε η πιστοληπτική ικανότητα της Γερμανίας, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου, στις 23 Ιουλίου, οι αμερικανικές μετοχές σχεδόν αδιαφόρησαν. Οι αξιολογήσεις των παραδοσιακών εταιρειών φαίνονται πλέον να γίνονται στα τυφλά.
Είναι πασιφανές πως οι τρεις μεγάλες εταιρείες αξιολόγησης χάνουν την αξιοπιστία τους στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο. Δημοσιεύματα εκατέρωθεν του Ατλαντικού για σχέδια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να απαγορεύσει ολοσχερώς τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας ανέκυψαν στα τέλη του 2011. Και μια ματιά στην έκρηξη της αγοράς ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου μετά την υποβάθμιση των ΗΠΑ από τη Standard & Poor’s δείχνει πως οι επενδυτές λαμβάνουν βασικές αποφάσεις κατόπιν δικής τους ανάλυσης.
Για μια φορά ακόμα, από τις παραδοσιακές αναλύσεις απουσιάζει η διορατικότητα. Δύσκολα εμπιστεύεσαι μια εταιρεία που επανειλημμένως κάνει τόσα λάθη. Ενα χρόνο αφότου η S&P υποβάθμισε τα αμερικανικά ομόλογα μακρόχρονης διάρκειας, οι επενδυτές συνεχίζουν να τα αγοράζουν, ενώ κατά τα λοιπά ελάχιστα έχουν αλλάξει: τα επιτόκια παραμένουν χαμηλά και οι μετοχές του Dow Jones υψηλά. Και είναι και η Ελλάδα.
Το 2009, η Moody’s αποφαινόταν ότι οι φόβοι για τη χρηματοδότηση της χώρας ήταν «λανθασμένοι», σύμφωνα με τους Νew York Times, μόνο και μόνο για να υποβαθμίσει στη συνέχεια το ελληνικό χρέος. Ολοι γνωρίζουμε τι έγινε στη συνέχεια. Ηταν οι ίδιες εταιρείες που έδωσαν στην Εnron καλή βαθμολογία το 2001, ακριβώς πριν η εταιρεία κηρύξει πτώχευση. Και υπενθυμίζουμε πως επίσης καλή βαθμολογία έδωσαν στη Lehman Brothers πριν από την κατάρρευση.
Μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008, κατά την οποία και πάλι εντόπισαν πρόβλημα στην Ευρώπη μόνο αφού πλέον είχε ξεσπάσει για τα καλά η κρίση της Ευρωζώνης, η αξιοπιστία των εταιρειών αξιολόγησης και η εμπιστοσύνη προς αυτές απειλούνται σοβαρά. Ουδείς απορεί που η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) διερευνά σήμερα αν οι S&P, Moody’s και Fitch είναι αρκετά διαφανείς και έχουν επαρκείς «αναλυτικούς πόρους» για να αξιολογούν με ακρίβεια τις τράπεζες. Ομως, η λύση δεν είναι να απαγορευθούν οι αξιολογήσεις. Ούτε να καταργηθεί ένα σημαντικό εργαλείο αποτίμησης χρέους και διατήρησης της φερεγγυότητας των κεφαλαιαγορών. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα νέο μοντέλο για να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της βιομηχανίας. Με απλά λόγια, οι αξιολογήσεις είναι πολύ σημαντικές για να μην τις εμπιστευόμαστε.
Οι εταιρείες αξιολόγησης θα πρέπει να υιοθετήσουν ένα νέο επιχειρησιακό μοντέλο που θα περιλαμβάνει διαφάνεια, υπευθυνότητα και ισχυρή αναλυτική ικανότητα. Η νέα προσέγγιση θα λειτουργήσει. Οι αγορές δεν εμπιστεύονται το παλαιό μοντέλο, όχι μόνο λόγω των συνεχών λαθών του αλλά και γιατί εφαρμόζεται με αδιαφάνεια ως προς τη μεθοδολογία.
*Ο Jules Kroll είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας αξιολόγησης ομολόγων Kroll Bond Rating Agency.