Η υπόθεση του Great Sea Interconnector (GSI) που αφορά στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (και σε δεύτερη φάση Ισραήλ), εισήλθε σε νέα, τεταμένη και επικίνδυνη φάση για τις σχέσεις των κυβερνήσεων Αθηνών -Λευκωσίας.
Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης αποκάλυψε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ξεκίνησε ποινική διερεύνηση για πιθανά αδικήματα που συνδέονται με το έργο. «Η θέση της Λευκωσίας είναι ξεκάθαρη… Το έργο είναι στρατηγικής σημασίας. Η βιωσιμότητά του εξαρτάται από την υλοποίηση δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο φορέας υλοποίησης που είναι ο ΑΔΜΗΕ», είπε, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, προσθέτοντας πως «η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία… αποφάσισε να ανοίξει υπόθεση διερεύνησης για ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα» χωρίς να κατονομάζονται πρόσωπα.
Νωρίτερα, οι δηλώσεις του Κύπριου Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή Κύπρου» άφησαν να εννοηθεί ότι ο ίδιος δεν θα συναινέσει στην αποδέσμευση των €25 εκατομμυρίων προς τον ΑΔΜΗΕ για το 2025, όπως προβλέπει το πλαίσιο συμφωνίας του 2024 και οι ρυθμιστικές αποφάσεις.
Οι τοποθετήσεις αυτές «κεραυνοβόλησαν» την ελληνική πλευρά με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη να καθιστά σαφές πως «η δέσμευση της Ελλάδας για την ηλεκτρική διασύνδεση είναι δεδομένη… η Κύπρος πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση της», καθώς, «δεν είναι εθνικό σχέδιο της Ελλάδας· είναι ευρωπαϊκή προτεραιότητα», συνέχισε.
Σε ανακοίνωση του Ελληνικό ΥΠΕΞ αναφέρει ότι το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, αλλά και το Ισραήλ, χαρακτηρίστηκε έργο γεωστρατηγικής σημασίας, με εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή υποστήριξη. Η Ελλάδα παραμένει δεσμευμένη σε αυτό το έργο κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ, το οποίο πέρα από την ευρωπαϊκή υποστήριξη, εδράζεται στο Διεθνές Δίκαιο, συνεπώς δεν απαιτείται οποιαδήποτε άδεια για να προχωρήσει. Και θα προχωρήσει βάσει προγραμματισμού, της κατασκευάστριας εταιρείας.
Κομισιόν: Υψίστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας
«Το έργο, Great Sea Interconnector (GSI), παραμένει υψίστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κάνουμε ό,τι είναι εντός των δυνατοτήτων μας για να διασφαλίσουμε ότι αυτό το έργο θα υλοποιηθεί», δήλωσε η Άννα Κάιζα, εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν για θέματα Ενέργειας από τις Βρυξέλλες.
Η ίδια, σε ερώτηση που δέχθηκε στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου, εξήγησε τους λογούς που είναι σημαντικό το έργο για την Επιτροπή λέγοντας πως «είναι απολύτως κρίσιμο για να μπει ένα τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου» και επιπλέον «μόλις υλοποιηθεί, θα επιτρέψει την ενσωμάτωση αυξημένων ποσοτήτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα, γεγονός που τελικά θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές ενέργειας προς όφελος των επιχειρήσεων, των εταιρειών και των καταναλωτών στην περιοχή».
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση η κυρία Κάιζα τόνισε ότι έχει περάσει όλα τα απαραίτητα στάδια που απαιτούνται για να πάρει το πράσινο φως και για το λόγο αυτό η Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους εμπλεκόμενους για την υλοποίησή του. Όπως είπε, «έχει το καθεστώς του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και έχει λάβει χρηματοδότηση όλα αυτά τα χρόνια από διάφορους μηχανισμούς μας» και «προτού αυτό το έργο γίνει επιλέξιμο για χρηματοδότηση από την ΕΕ, έχει περάσει από αρκετά αυστηρό έλεγχο από την Επιτροπή, από τους φορείς του έργου, διότι φυσικά πρέπει να αποδεικνύει την οικονομική του βιωσιμότητα. Το έργο αυτό υλοποιείται ήδη εδώ και αρκετά χρόνια και θα θέλαμε να δούμε την ολοκλήρωσή του το συντομότερο δυνατόν. Είμαστε σε επαφή με τον φορέα υλοποίησης, με τις ρυθμιστικές αρχές, με τις εθνικές αρχές, και φυσικά καλούμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους» προκειμένου «πραγματικά για να βάλουμε τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και να κάνουμε κάτι πολύ, πολύ συγκεκριμένο για να μειώσουμε τις τιμές ενέργειας στην περιοχή».
Η ίδια επιβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά το έργο, γεγονός που έκανε γνωστό και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, λέγοντας πως «είμαστε ενήμεροι για την έναρξη έρευνας από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Δημόσιου Εισαγγελέα (EPPO) και δεν έχουμε κανένα σχόλιο να κάνουμε για το ζήτημα αυτό», «πρόκειται για εξελισσόμενες διαδικασίες, οπότε δεν θα τις σχολιάσουμε με κανέναν τρόπο».
Τέλος, αναφορικά με τα χρονοδιάγραμμα και αν θα υπάρξει καθυστέρηση λόγω και της έρευνας, η κυρία Κάιζα τόνισε ότι «πρόκειται για Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα από την Επιτροπή», και συμπλήρωσε ότι «αναμένουμε από όλα τα μέρη να δεσμευτούν για την ταχύτερη δυνατή υλοποίηση του έργου, διότι κάθε περαιτέρω καθυστέρηση είναι εις βάρος των εμπλεκομένων μερών, και ειδικά της Κύπρου, η οποία είναι ο κύριος ωφελούμενος του έργου αυτού».