Από το Τζακομπαμπάντ στη Γλασκώβη

Ελισσαίος Βγενόπουλος 08 Νοε 2021

Στην πόλη Τζακομπαμπάντ τα τελευταία χρόνια η θερμοκρασία και η υγρασία έχουν φτάσει στο όριο το οποίο οι ειδήμονες θεωρούν το υψηλότερο που μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος οργανισμός. Το Τζακομπαμπάντ είναι πόλη του βόρειου Πακιστάν και η πιο θερμή μέρα ήταν στα μέσα Ιουνίου όταν το θερμόμετρο έδειξε του 52 βαθμούς Κελσίου.

Το ενδιαφέρον όλου του κόσμου είναι στραμμένο στην πολύαναμενόμενη σύνοδο κορυφής COP26 για την κλιματική αλλαγή που διεξάγεται στη Γλασκώβη και στις αποφάσεις των παγκόσμιων ηγετών για το μέλλον του πλανήτη.

Η Βρετανία φιλοξενεί στην Γλασκώβη, την COP26, την 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Θα διαρκέσει από τις 31 Οκτωβρίου μέχρι τις 12 Νοεμβρίου. Η σύνοδος ελπίζει να επιταχύνει την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 και της Σύμβασης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Αυτό περιλαμβάνει μηδενικές εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050 και τη συγκράτηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.

Με την υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω των εκπομπών ορυκτών καυσίμων που προκαλούνται από τον άνθρωπο, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι απαιτείται επείγουσα δράση για να αποφευχθεί η πλήρης κλιματική καταστροφή.

Καθώς οι ηγέτες της παγκόσμιας κοινότητας βρέθηκαν στη Σκωτία στο πλαίσιο της COP26 για να συζητήσουν για το μέλλον του πλανήτη, η Διεθνής Αμνηστία προσπαθεί να στρέψει την προσοχή όλων σε γωνιές του κόσμου που η ζωή, λόγω της κλιματικής κρίσης, ήδη έχει γίνει αφόρητη.

Για τους κατοίκους του Τζακομπαμπάντ η κλιματική κρίση δεν είναι μία μακρινή απειλή. Είναι η πραγματικότητα, που βιώνουν καθημερινά οι άνθρωποι. Οι λιποθυμίες από θερμοπληξία είναι συχνό φαινόμενο, ειδικά στα πιο φτωχά στρώματα του πληθυσμού, που δεν έχουν την πολυτέλεια να ζουν σε σπίτια με κλιματισμό.

Οι φετινοί παρατεταμένοι καύσωνες, οι καταστροφικές πυρκαγιές, οι ισχυρές βροχοπτώσεις και η συχνή πια εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων έδειξαν πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα σενάριο του μέλλοντος, αλλά μια πραγματικότητα που έχει υπερβεί κατά πολύ τα ευχολόγια των ισχυρών αυτού του πλανήτη. Οι δεσμεύσεις σχεδόν όλων των κρατών και κυρίως των μεγάλων και ισχυρών έξι χρόνια μετά το Παρίσι έχουν αποδειχθεί τραγικά ανεπαρκείς.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους αυτόχθονες πληθυσμούς, που εδώ και χιλιάδες χρόνια προστατεύουν τα δάση κι έχουν ουσιαστική γνώση γι’ αυτά τα εδάφη χωρίς να τα καταστρέφουν. Ισχυρίζονται ότι είναι σημαντικό να χρηματοδοτηθούν προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος, ώστε να μην αποψιλωθούν τα δάση από μικρά και μεγάλα συμφέροντα με σκοπό το εύκολο και γρήγορο κέρδος.

Τα φυσικά αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής θα γίνουν ιδιαίτερα αισθητά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς οι χώρες που ανήκουν σε αυτόν θα δυσκολευθούν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα ή ίσως να μην έχουν και τους πόρους να το κάνουν.

Με αυτά τα δεδομένα, μόνο ταχείες και ριζοσπαστικές λύσεις μοιάζουν ικανές να αναστρέψουν τις σημερινές τάσεις. Το ερώτημα όμως αν τα κράτη είναι διατεθειμένα να τις λάβουν, θα αποτελέσει το μεγάλο ζητούμενο και δυστυχώς ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει τις προθέσεις τους.

Υπάρχει μία δέσμευση ότι κάθε χρόνο θα δίνονται 100 δις σε αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να μπορέσουν να προστατεύσουν το περιβάλλον από την κλιματική κρίση αλλά και να προσαρμοστούν στα νέα καιρικά φαινόμενα. Μέχρι τώρα δεν έχουν καταφέρει να δίνονται κάτ’ έτος ούτε αυτά τα ελλιπή 100 δις.

Στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή της Γλασκώβης παίρνουν μέρος 25.000 σύνεδροι, μεταξύ των οποίων κάποιοι εκ των σημαντικότερων ηγετών του κόσμου, αλλά και των επιδραστικότερων προσωπικοτήτων.

Ακόμα και η Βασίλισσα Ελισάβετ, για την υγεία της οποίας υπήρξε ανησυχία το τελευταίο διάστημα, φρόντισε να παρέμβει μέσω βιντεοκλήσης. Φορώντας ένα πράσινο ταγιέρ δήλωσε ότι «η ώρα για λόγια έχει πλέον περάσει στην ώρα για δράση». Προέτρεψε τους παγκόσμιους ηγέτες να σκεφτούν τις μελλοντικές γενιές όταν διαπραγματεύονται μια συμφωνία για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Κατά την πρώτη μέρα, στη σημαντική Σύνοδο COP26 του ΟΗΕ εμφανίστηκε και η γνωστή νεαρή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, διαμαρτυρόμενη και απευθυνόμενη στους παγκόσμιους ηγέτες. Η 18χρονη κατηγόρησε τους επικεφαλής των κυβερνήσεων ότι δεν κάνουν πολλά για να σώσουν τον πλανήτη από την καταστροφή, μιλώντας στο Festival Park την πρώτη ημέρα της Συνόδου είπε: «Όχι άλλο μπλα μπλα, όχι άλλο από το οτιδήποτε κάνουν εκεί μέσα, όχι στην μεγαλύτερη εκμετάλλευση των ανθρώπων και του πλανήτη».

Ο Σαχ Μπουξ κάτοικος της Πακιστανικής πόλης Τζακομπαμπάντ, περιγράφει στη Διεθνή Αμνηστία, ότι τα παιδιά πέφτουν για ύπνο με βρεγμένα μαλλιά και ρούχα, αφού είναι ο μόνος τρόπος να αντέξουν τη ζέστη. Όσο για τους μεγαλύτερους δεν είναι λίγοι εκείνοι που βγάζουν τα κρεβάτια τους έξω από το σπίτι και τα τοποθετούν δίπλα σε μεγάλους δρόμους, ώστε ο αέρας από τα αυτοκίνητα που περνούν με ταχύτητα, να τους δώσει «ανάσες» δροσιάς. Στην πραγματικότητα βέβαια αυτό που εισπνέουν είναι τοξικά αέρια. Μικροί και μεγάλοι συχνά υποφέρουν από δερματικές παθήσεις, όπως σοβαρά ηλιακά εγκαύματα και αποστήματα που συνδέονται με την έκθεση στον ήλιο και την κακή υγιεινή. Αρκετοί αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα με την καρδιά και νεφρικές παθήσεις. Η ζωή, σημειώνουν οι κάτοικοι, γίνεται ολοένα και πιο ανυπόφορη και ζητούν τη λήψη δραστικών μέτρων για να μπει φρένο στην κλιματική αλλαγή.

Η υπόσχεση για τη μείωση της παγκόσμιας θερμοκρασίας ήδη από τη συμφωνία των Παρισίων δεν μπορεί συνέχεια να μένει στα λόγια. Η Cop26 θα μπορούσε να αποτελέσει πραγματική ευκαιρία για την κλιματική αλλαγή. Σε κάθε περίπτωση οι κυβερνήσεις πρέπει να πάψουν να μένουν στις ανέξοδες υποσχέσεις ενώ χρειάζονται δυναμικές ενέργειες, αποφασιστικές κινήσεις και συγκροτημένη δράση.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Wendell Berry, πάντως, σημειώνει «Είτε εμείς και οι πολιτικοί μας το γνωρίζουμε είτε όχι, η Φύση είναι συμβαλλόμενο μέρος σε όλες τις συμφωνίες και τις αποφάσεις μας, και έχει περισσότερες ψήφους, μεγαλύτερη μνήμη και αυστηρότερη αίσθηση δικαιοσύνης από εμάς».

Οι χώρες προσπαθούν να επηρεάσουν τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα με στόχο να μεταθέσουν το κόστος προσαρμογής, η Αυστραλία η Βραζιλία και κυρίως οι ΗΠΑ και η Κίνα προσπαθούν παντί τρόπω να σπρώξουν το κόστος μακριά τους κι ας είναι οι πιο ρυπογόνες χώρες του κόσμου. Ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ συμμετείχε στην Cop26 μόνο μέσω ενός μικρού βιντεομηνύματος, ενώ ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν παρέστη. Όλα αυτά τη στιγμή που ο πλανήτης καίγεται και το μακρινό Τζακομπαμπάντ δείχνει το μέλλον, που είναι ήδη εδώ και ψήνεται στον πυρετό του αφανισμού.