Το γεγονός ότι η υπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει ουσιαστικά παραπεμφθεί στις καλένδες έχει γίνει από καιρό συνείδηση στους ευρωπαίους πολίτες. Ο πήχυς πλέον έχει μπει στη δυνατότητα διατήρησης μιας στοιχειώδους ενότητας και ενιαίας πολιτικής έκφρασης σε κρίσιμους τομείς όπως η ασφάλεια και η εξωτερική πολιτική, με την υπεράσπιση των κατακτήσεων του κοινωνικού κράτους να περνάει πλέον σε δεύτερη μοίρα. Κι όλα αυτά υπό την πίεση της Πουτινικής επιθετικότητας αλλά και της Τραμπικής «ουδετερότητας» στο θέμα της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Η στροφή της ηγεσίας της ΕΕ στο θέμα της αμυντικής της προετοιμασίας παίρνει τις μέρες αυτές επίσημη μορφή με την παρουσίαση από την Επιτροπή του «Οδικού Χάρτη Αμυντικής Ετοιμότητας έως το 2030» (Defence Readiness Roadmap 2030). Με βάση το σχέδιο αυτό οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν πέντε χρόνια για να προετοιμαστούν για έναν πιθανό πόλεμο με ότι σημαίνει αυτό για τις οικονομίες και τις κοινωνικές δαπάνες του κράτους πρόνοιας. Αλλάζει στην πράξη το ευρωπαϊκό αφήγημα με την αμυντική βιομηχανία να αναλαμβάνει τον ρόλο του κύριου μοχλού ανάπτυξης.

Ωστόσο, το θέμα της διασφάλισης της ευρωπαϊκής πορείας δεν είναι μόνο θέμα στρατιωτικής προετοιμασίας. Ο κίνδυνος για την ασφάλεια της Ευρώπης έχει ήδη εισχωρήσει στο εσωτερικό της απειλώντας την σταθερότητα και τις πολιτικές ισορροπίες. Οι φιλοπουτινικές δυνάμεις αλλά και ο τραμπικός αυταρχισμός δημιουργούν ακροδεξιά και λαϊκιστικά ρεύματα που διεκδικούν κυβερνητικό ρόλο με στόχο να προκαλέσουν ρήγματα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η ασφάλεια της Ευρώπης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την πολιτική απομόνωση των εχθρών της φιλελεύθερης δημοκρατίας στο εσωτερικό της.