Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει σωρεύσει πολλά δεινά. Σημαντικότερο πως το Grexit συμπεριλήφθη στην ημερήσια διάταξη. Ο λησμονημένος μετά το 2012 όρος επανήλθε δριμύτερος. Προτάθηκε από τον Γερμανό υπουργό οικονομίας, κατεγράφη σε επίσημα ντοκουμέντα της ΕΕ και της ευρωζώνης, απασχόλησε την κυβέρνηση και σχεδιάστηκε από το παρακράτος. Θεωρείται επίζηλη λεία από την εγχώρια και τη διεθνή αισχροκέρδεια. Το ενδεχόμενο της απομόνωσής μας από την ΕΕ και της πτώχευσης «χάκαρε» τη χώρα.
Από κάτι τέτοιο δεν ξεμπερδεύεις εύκολα. Εδώ και σαράντα χρόνια η πολιτική μας ηγεσία και εκατομμύρια πολίτες κατορθώσαμε να συνδέσουμε τις τύχες της πατρίδας μας με την ευρωπαϊκή της προοπτική. Αυτό το οικοδόμημα απειλείται πλέον με κατεδάφιση. Τα εκρηκτικά τοποθετήθηκαν, γομώθηκαν, καλωδιώθηκαν και συνδέθηκαν με τον πυροκροτητή, ο οποίος παραδόθηκε στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Το μόνο που μένει είναι να πατήσει αυτός το κουμπί. Θα το κάνει, όποτε το θεωρήσει πρόσφορο.
Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου κατέγραψε και αριθμητικά μια «φιλοευρωπαϊκή» παράταξη, της τάξης του 35-40%. Τα τελευταία χρόνια, το δίλημμα «δεξιά-αντιδεξιά» αντικαταςτάθηκε από το «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» και πλέον το «Ευρώπη ή δραχμή». Η κομματική διάταξη δεν μπορεί να παραμένει –και δεν παραμένει- παγιωμένη στις πραγματικότητες της Μεταπολίτευσης. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι προορίζονται να απορροφηθούν στην πλατιά ευρωπαϊκή παράταξη. Που θα κληθεί-διαδοχικά- να εμποδίσει τον Τσίπρα να πυροδοτήσει το Grexit, να αναλάβει τον έλεγχο του πυροκροτητή και τελικά να απενεργοποιήσει, αποσυναρμολογήσει, αφοπλίσει τον εκρηκτικό μηχανισμό.
Η σύσταση κάθε νέου πολιτικού υποκειμένου αναμετράται με το βαρύ ιστορικό φορτίο των παγιωμένων κομματικών ταυτίσεων, των ιδεολογικών και προγραμματικών διαφορών, των εμπεδωμένων μηχανισμών. Αντιβαίνει σε συνήθειες, νωθρότητες και ιδιοτέλειες. Στις σχετικές συζητήσεις για τη σύσταση της ευρωπαϊκής παράταξης, σχεδόν πάντα προκρίνεται ως ανυπέρβλητο εμπόδιο το πρόσωπο που θα ηγηθεί του νέου χώρου. Και ποιος δηλαδή θα είναι ο υποψήφιος πρωθυπουργός απέναντι στον Τσίπρα;
Αλλά το σημαντικό δεν είναι ο επικεφαλής. Είναι η ομάδα. Αυτό που χρειάζεται η χώρα δεν είναι ο πάμφωτος ηγέτης, Γνωρίζουμε πως και οι καλύτερες προθέσεις και οι σαφέστερες εντολές ακυρώνονται καθώς βυθίζονται στην απροθυμία των κατώτερων διοικητικών επιπέδων. Γνωρίζουμε επίσης πως στον φιλοευρωπαϊκό χώρο ενδιαιτούνται πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που αντιστρατεύονται τις κρίσιμες μεταρρυθμίσεις και ανατροπές. Αυτές οι δυνάμεις μπορούν να ελέγξουν κάθε ηγέτη –το έχουν ξανακάνει! Η χώρα χρειάζεται μια ομάδα μερικών δεκάδων ηγετικών στελεχών δεσμευμένων να κινητοποιήσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας, να ζωογονήσουν τους θεσμούς της δημοκρατίας, να ανασχεδιάσουν την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση στη βάση των πραγματικών διαχωριστικών γραμμών της σημερινής Ελλάδας, να καταστήσουν απτό το όραμα της ευρωπαϊκής, παραγωγικής και δημοκρατικής Ελλάδας της επόμενης γενιάς. Να δυσαρεστήσουν τα εμπεδωμένα συμφέροντα και να κινητοποιήσουν τους «ξεχασμένους της Μεταπολίτευσης».
Ο κόσμος που ψήφισε «Ναι» στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου –αλλά κι εκείνοι που ψήφισαν «Όχι» για να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας- δεν θα συσπειρωθούν γύρω από έναν ηγέτη, αλλά γύρω από μια ηγετική ομάδα. Μια ομάδα που θα αποτυπώνει την ιστορική, ιδεολογική, προγραμματική, ηλικιακή πολυμορφία της παράταξης και θα αναδεικνύει το προγραμματικό της πρόσημο. Ηγέτης ασφαλώς θα υπάρξει –και θα προκύψει από την ομάδα αυτή. Αλλά οι πολίτες δεν μπορεί να κληθούν να στηρίξουν έναν ηγέτη, αλλά ένα επιτελείο.
Είναι ανάγκη να μείνουμε στην Ευρώπη. Να μην υλοποιηθεί το -προδιαγεγραμμένο σήμερα- Grexit. Αυτό απαιτεί μια πολιτική δύναμη ικανή να αντισταθμίσει ή/και να νικήσει τον Τσίπρα. Μια συμμαχία πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που θα υλοποιεί τις βαθιές και βαριές μεταρρυθμίσεις που απαιτεί η βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής Ελλάδας. Αυτό δεν είναι προσωπικό εγχείρημα κανενός. Είναι συλλογικό εγχείρημα μιας ομάδας. Το πρώτο βήμα στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής παράταξης δεν είναι να βρεθεί ο ηγέτης μας, αλλά η ηγετική μας ομάδα.