Ν/Σ για ΑΕΙ Υπουργείου Παιδείας με σημαντικές αλλαγές

27 Μαϊ 2022

Σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία των ελληνικών πανεπιστημίων δρομολογεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, με το οποίο ολοκληρώνεται ο κύκλος των μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο:

  • Δίδεται η δυνατότητα ίδρυσης περισσότερων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών ανά Τμήμα, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για την υποστήριξή τους. Επίσης, τα όργανα των ΑΕΙ μπορούν να αποφασίσουν την παράταση του εξαμήνου (καταργείται το όριο των δυο εβδομάδων). Επιτρέπεται η κατανομή του διδακτικού έργου κάθε μαθήματος χωρίς χρονικούς περιορισμούς, σύμφωνα με τις ανάγκες του προγράμματος (κατάργηση ορίου 13 εβδομάδων).
  • Επεκτείνεται ο θεσμός της πρακτικής άσκησης των φοιτητών σε προγράμματα σπουδών α' και β' κύκλου. Θεσμοθετείται Μονάδα Υποστήριξης Φοιτητών (υποστήριξη πρακτικής άσκησης, διασύνδεση με επιχειρήσεις, υπηρεσίες συμβουλευτικής).
  • Εισάγονται εκπαιδευτικές δραστηριότητες που «προάγουν τη διάδραση μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών, π.χ. συμμετοχή στη συγγραφή δημοσιεύσεων κ.α.
  • Ιδρύεται «Εσωτερικό Erasmus», ένας θεσμός εσωτερικής κινητικότητας μεταξύ ομοειδών ή μη προγραμμάτων σπουδών ελληνικών Πανεπιστημίων και ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο. Δίνεται η δυνατότητα οργάνωσης κοινών προγραμμάτων σπουδών διεπιστημονικού χαρακτήρα (joint degree - απονομή από κοινού τίτλου σπουδών) και διπλών προγραμμάτων σπουδών (dual major - απονομή δυο πτυχίων) με άλλα Τμήματα του ίδιου ή άλλου Πανεπιστημίου εντός ή εκτός Ελλάδας. Επίσης, η οργάνωση προγραμμάτων εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας με διάρκεια 7 εξαμήνων (3,5 ετών) 210 ECTS (Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων) και υποχρεωτική πρακτική άσκηση.
  • Εισάγεται ιδρυματικός κατάλογος μαθημάτων για την «ελευθερία λήψης μαθημάτων από προγράμματα σπουδών άλλων Τμημάτων, της ίδιας ή άλλης Σχολής του ΑΕΙ, με δυνατότητα αναγνώρισης ECTS (έως 10% των συνολικών ECTS).
  • Θεσμοθετούνται προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree) τουλάχιστον ενός έτους για προπτυχιακούς φοιτητές με απονομή διακριτού τίτλου σπουδών.
  • Δίνεται «ελευθερία στον καθορισμό πηγών χρηματοδότησης» και του ύψους των τελών φοίτησης, καθώς και στον καθορισμό των διδασκόντων, χωρίς ποσοστώσεις. Επίσης, η αξιοποίηση εμπειρογνωμόνων από την αγορά εργασίας και η δυνατότητα ίδρυσης επαγγελματικών μεταπτυχιακών, κατόπιν συμφώνου συνεργασίας με φορείς.
  •  Καταργείται το όριο των δύο εβδομάδων για την παράταση του εξαμήνου εάν κρίνεται απαραίτητο για έκτακτους λόγους (π.χ. καταλήψεις), και πλέον τα όργανα του ΑΕΙ μπορούν να αποφασίζουν πότε θα ολοκληρωθεί το εξάμηνο. Επίσης, καταργείται το ελάχιστο όριο των 13 εβδομάδων μαθήματος, οι οποίες πρέπει να γίνουν για να θεωρείται ότι το μάθημα έχει διδαχθεί επαρκώς. Η διάταξη κατά ορισμένους θα επιτρέπει στις φοιτητικές παρατάξεις να κάνουν καταλήψεις και μετά να πιέζουν τους καθηγητές να ολοκληρωθούν τα μαθήματα κανονικά, έστω κι αν οι ίδιοι θεωρούν ότι ένα μάθημα δεν έχει διδαχθεί επαρκώς.
  • «H διαδικασία αναγνώρισης πτυχίων από πανεπιστήμια του εξωτερικού γίνεται πιο γρήγορη και αποτελεσματική, φιλική προς τον πολίτη», δηλώνει το υπουργείο Παιδείας, αλλάζοντας τη διαδικασία αναγνώρισης ξένων πτυχίων. Συγκεκριμένα, η διαδικασία αναγνώρισης διαχωρίζεται σε δύο άξονες:
  • Για την ακαδημαϊκή αναγνώριση τίτλου σπουδών για τη συνέχιση των σπουδών σε επόμενο κύκλο, καταργείται η ατομική αίτηση αναγνώρισης πτυχίου. Παράλληλα, ιδρύονται Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της αλλοδαπής και Εθνικό Μητρώο Τύπων Τίτλων Σπουδών Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της αλλοδαπής. Εφόσον ένα ίδρυμα περιλαμβάνεται στο πρώτο μητρώο, κατόπιν απόφασης του Δ.Σ. του ΔΟΑΤΑΠ, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, τα πτυχία που εκδίδει εντάσσονται στο δεύτερο και θεωρούνται αναγνωρισμένα. Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να απευθυνθούν στο ελληνικό ΑΕΙ για μεταπτυχιακές σπουδές απευθείας, δίχως αίτηση αναγνώρισης στον ΔΟΑΤΑΠ. 
  • Για την αναγνώριση ακαδημαϊκού τίτλου σπουδών που επιτρέπει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, καταργούνται οι διαδικασίες της «ισοτιμίας» και της «ισοτιμίας με αντιστοιχία». Καταργείται ο θεσμός του ειδικού εισηγητή και της εκτελεστικής επιτροπής που αξιολογούν την ισοτιμία, που δυσκόλευαν περαιτέρω τη διαδικασία. Αντ’ αυτών, δημιουργείται Εθνικό Μητρώο Αξιολογητών και πλέον, διοικητικοί υπάλληλοι κάνουν τον «προέλεγχο» του φακέλου και αν είναι πλήρης τον παραπέμπουν στον πρόεδρο. Τέλος, προβλέπεται, κατόπιν αξιολόγησης, η δυνατότητα γραπτής εξέτασης ή/και πρακτικής άσκησης πλέον του τίτλου.
  • Ο νέος νόμος-πλαίσιο ευνοεί το brain gain, μεταξύ άλλων, με την εισαγωγή νέων μορφών απασχόλησης για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων των ΑΕΙ, όπως εισαγωγή του θεσμού των ερευνητών επί θητεία, των συνεργαζόμενων καθηγητών, των εντεταλμένων διδασκόντων, των επισκεπτών καθηγητών και ερευνητών. 
  • Θεσμοθετείται Συμβούλιο Φοιτητών σε κάθε ΑΕΙ, το οποίο αποτελείται από το σύνολο των εκπροσώπων των Τμημάτων. Δικαίωμα συμμετοχής στις φοιτητικές εκλογές έχουν όλοι «οι ενεργοί φοιτητές του α’, β’, και γ’ κύκλου σπουδών».