Σε μια δημοσκόπηση που έγινε πριν από λίγες ημέρες στην Κύπρο, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών επικροτεί την έγκριση του μνημονίου από την κυπριακή Βουλή, μ’ ένα 60% να δηλώνει ότι συμφωνεί με τη συγκεκριμένη απόφαση. Επίσης, η πλειοψηφία, σε ποσοστό 56%, πιστεύει ότι ορθώς δεν διενεργήθηκε δημοψήφισμα για το μνημόνιο, όπως είχε προταθεί από το ΑΚΕΛ.
Στην Ελλάδα, τα τελευταία τρία χρόνια, η απάντηση στο ίδιο ερώτημα είναι εντελώς αντίθετη, δεδομένου ότι σταθερά το 70% περίπου των Ελλήνων τάσσεται κατά του μνημονίου και η τρέχουσα πολιτική αντιπαράθεση συνεχίζει να κυριαρχείται από το δίπολο μνημόνιο / αντιμνημόνιο.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της κυπριακής δημοσκόπησης, τη μεγαλύτερη ευθύνη για την είσοδο της Κύπρου στο μνημόνιο φέρει η προηγούμενη κυβέρνηση και ο τέως πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας. Τη θέση αυτή εκφράζουν έξι στους δέκα πολίτες. Αντίθετα στην Ελλάδα, σε όλες τις δημοσκοπήσεις, κυρίαρχη είναι η θέση ότι για το ελληνικό μνημόνιο την κύρια ευθύνη έχουν οι ξένοι, ιδίως οι Γερμανοί.
Πού άραγε οφείλεται αυτή η διαμετρικά αντίθετη πρόσληψη της κρίσης σε Ελλάδα και Κύπρο; Ή, για να διευρύνουμε το ερώτημα, δεδομένου ότι αντιλήψεις όπως αυτές της κυπριακής κοινωνίας επικρατούν και στις δύο άλλες χώρες με μνημόνιο (Πορτογαλία, Ιρλανδία), γιατί στην Ελλάδα επικρατούν αντιλήψεις ελάχιστα αυτοκριτικές, αντιλήψεις που συστηματικά τείνουν να επιρρίπτουν όλες τις ευθύνες για την ελληνική κρίση σε εξωγενείς παράγοντες;
Μια άλλη δημοσκόπηση ίσως να μας δίνει την απάντηση. Σε μια πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης του Pew Institute είναι πολύ χαρακτηριστική η εικόνα που έχουμε ως χώρα για τον εαυτό μας.
Στην ερώτηση για την πλέον αξιόπιστη χώρα της Ευρώπης, όλες οι χώρες που πήραν μέρος στην έρευνα, πλην Ελλάδας, απαντούν η Γερμανία -ακόμα και χώρες με λανθάνοντα αντιγερμανισμό, όπως η Αγγλία. Στην Ελλάδα η απάντηση είναι ότι η πλέον αξιόπιστη χώρα της Ευρώπης είναι φυσικά η ίδια η Ελλάδα.
Συνακόλουθα, δεν προκαλεί έκπληξη ότι στα ερωτήματα για την περισσότερη φιλεύσπλαχνη και τη λιγότερο αλαζονική χώρα της Ευρώπης παντού πρωτεύουμε εντός Ελλάδας, χωρίς να υπάρχει ούτε μια άλλη χώρα της Ευρώπης, που να μας αποδίδει αυτά τα χαρακτηριστικά.
Τα παραπάνω οδηγούν αναπόφευκτα στο συμπέρασμα ότι η χώρα αυτή ζει έξω από την πραγματικότητα. Συνεχίζει να φαντασιώνεται ότι είναι μοναδική και ανάδελφη. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει να έχει τέτοια αυτοεικόνα μεγαλείου και αυτάρκειας. Δεν είναι δυνατόν να ζει μέσα σε μύθους και στερεότυπα που την εμποδίζουν να δει τα πραγματικά αίτια της κρίσης, που δεν είναι άλλα από ένα πελατειακό, διεφθαρμένο και αντιπαραγωγικό σύστημα που οι ίδιοι οικοδομήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, χωρίς να μας το ζητήσει ή να μας το επιβάλει οποιοσδήποτε τρισκατάρατος ξένος.
Αντίθετα, επικροτούμε απόψεις όπως αυτή που πρόσφατα διατύπωσε ο λαϊκός βάρδος Γιάννης Πλούταρχος: «Ο Έλληνας έχει δουλέψει σκληρά και μην πιπιλίζουμε την καραμέλα ότι εμείς φταίμε. Λάθος. Τον Έλληνα τον κοροϊδέψανε με ένα πολύ ωραίο και πολύ καλά οργανωμένο σχέδιο και δεν φταίει στο παραμικρό».
Μόνο εάν αντιληφθούμε ότι δεν είναι στραβός ο γιαλός, αλλά ότι εμείς αρμενίζουμε στραβά, μόνο τότε θα έχουμε πραγματικές ελπίδες να σωθούμε.