Ας το πάρουμε απόφαση: Η Ειδομένη συμβολίζει πλέον το πανανθρώπινο δράμα ενός κόσμου για τον οποίο οι συνθήκες του 21ου δημιούργησαν ένα πλαίσιο (τηρουμένων των αναλογιών) παρόμοιο με εκείνο των εκατομμυρίων κατατρεγμένων του Β΄Παγκοσμίου πολέμου…
Ανεξάρτητα από πολιτικές αναλύσεις, από στρατιωτικές-γεωγραφικές σκοπιμότητες, από δίκαια και άδικα, οι 14.000 ψυχές της Ειδομένης, είναι αναμφισβήτητα, ένα ράπισμα ντροπής και αναλγησίας, για την αναπτυγμένη Ευρώπη και τον Δυτικό κόσμο. Ο ρεαλισμός τής εξαθλίωσης που αποτυπώνεται στις εικόνες, δεν επιτρέπει πολλές συζητήσεις παρά μόνο τύψεις και ισχυρή αμηχανία. Η Ειδομένη και άλλοι καταυλισμοί, μετατρέπονται πια σε σήμα κατατεθέν τής παγκόσμιας συγκίνησης και αυτό ισχυροποιήθηκε και με την παρέμβαση-παρουσία στη Λέσβο του Πάπα, του Αρχιεπισκόπου και του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ποιος πλέον θα αμφισβητήσει την «ξεχωριστή» ιστορική περίπτωση, που διαλάλησε παγκοσμίως την σημασία της ως οδυνηρά εμβληματικό τόπο; Ναι, δεν ξεχνάμε πως υπάρχει και το Λιμάνι του Πειραιά, και το παλαιό αεροδρόμιο και άλλοι αρκετοί καταυλισμοί με συσσωρευμένους μετανάστες να ασφυκτιούν. Δεν ξεχνάμε πως το δράμα των θαλασσών τελειωμό δεν έχει σε ανθρώπινο κόστος, μια θάλασσα τάφος πολλών ψυχών, αλλά η Ειδομένη εμπεριέχει θαρρείς το σύνολο της τραγωδίας μεταναστών και προσφύγων, μοιάζει να είναι όπως όταν αναφερόμαστε στο Άουσβιτς, στην Πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου, στην Καταστροφή της Σμύρνης και των ακόλουθων προσφυγικών ροών κλπ…
Οι συγκρίσεις δεν μπορούν να γίνονται με τις μετρήσεις και τις συγκρίσεις των θανάτων, αλλά με την κορύφωση μιας απίστευτης κατάστασης πραγμάτων που ευτελίζει μετανάστες-πολίτες (άλλων χωρών), απελπισμένους εμπόλεμων περιοχών, και, πάνω απ’ όλα, Ανθρώπους!!! ΟΙ συνθήκες υγιεινής, οι αψυχολόγητες συρματόπλεκτες απαγορεύσεις, η ιδιότυπη «φυλακή» τής ελπίδας, το τυραννικό μαύρο χρώμα κάθε αισιόδοξης προοπτικής, εκεί, μέσα στη λάσπη με δίχως τίποτα, σε έναν χώρο έρημο, δίπλα στην πόλη, μια άλλη πόλη δίχως σπίτια, δρόμους, νερό, φαγητό, με όλα εναντίον τους, εκτός από την φιλευσπλαχνία και την αλληλεγγύη μεμονωμένων ατόμων και φορέων βοήθειας, επαναλαμβάνω, η Ειδομένη «κερδίζει» συνεχώς έδαφος στην έλλειψη οργανωμένης κρατικής παρουσίας, με αποτέλεσμα να έχει καταστεί τόπος μαρτυρίου και, κατ’ επέκταση, σημείο ενός σύγχρονου δράματος, όπου οι Τέχνες (μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, ποίηση, λογοτεχνία, παραστατικές τέχνες, κλπ) δεν είναι δυνατόν να μείνουν αδιάφορες.
Είναι μια κατάσταση που δίνει υπόσταση στο αντίθετο της ζωής και της ελευθερίας. Και πάντα, εάν κάποιος παρατηρήσει, αυτά τα ιδανικά τίθενται υπό την πνευματική και δημιουργική επεξεργασία τού ανθρώπινου συναισθήματος. Ό,τι κοινώς μάς συγκινεί, μεταμορφώνεται σε αντικείμενο σκέψης και στοχασμού. Γίνεται πρώτη ύλη, εργαλείο δουλειάς, σπόρος για να φυτρώσει, ριζώσει και αναπτυχθεί νέο έργο. Εισχωρεί βαθιά στο κοινό υποσυνείδητο και μετατρέπεται σε αντικείμενο πνευματικής επεξεργασίας…
Η Ειδομένη, απ’ οποιαδήποτε πολιτική άποψη, έχει μετατραπεί σε τόπο όπου λαμβάνει χώρα το σύγχρονο δράμα, το οποίο δεν θα θέλαμε να παρεισφρήσει στην βασανιστική ζωή μας, με όλα τα άλλα τα οποία μάς περιβάλλουν. Ωστόσο, είναι εδώ! Μπροστά μας. Κι εμείς, από την άβολη πλέον πολυθρόνα μας, είμαστε απλώς θεατές…
Ελπίζω πως για άλλη μια φορά, ο ελληνισμός θα μετατρέψει σε Τέχνη αυτό το ισχυρό δράμα, όπως την Μικρασιατική καταστροφή, την Κατοχή, το Πολυτεχνείο, το Κυπριακό, την πτώση τής Χούντας, και άλλα σημαδιακά γεγονότα, τα οποία είχαν και έχουν τη δύναμη, μέσα από τον πολιτισμό, να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ατενίζουμε το ρου της ιστορίας…