Ένα κείμενο του Mudde, ύμνος για τη μαχόμενη δημοκρατία. Επισημαίνει την φοβική αντίδραση των Δημοκρατικών απέναντι στην απειλή μιας νέας επίθεσης στο Καπιτώλιο από υποστηρικτές της QAnon, που φαντασιώνονταν ότι ο Τραμπ θα ορκιζόταν Πρόεδρος στις 4 Μαρτίου. Όπως υποστηρίζει, «είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πόσο σοβαρή ήταν η απειλή, αλλά σε κάθε περίπτωση η απόφαση των Δημοκρατικών ήταν πολύ κακή για την αμερικανική δημοκρατία».
Ακριβώς η ίδια φοβική αντίδραση παρατηρείται και στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση να αποφεύγει, σε πολλές περιπτώσεις, τη σύγκρουση με τους ακραίους. Οι δημοκρατίες αποδυναμώνονται όταν ξεχνούν, αυτό που μας θυμίζει ο Mudde, ότι ο μεγάλος Γερμανός κοινωνικός επιστήμονας Μαξ Βέμπερ όρισε το κράτος με βάση το «μονοπώλιο της βίας» που διαθέτει.
Πέτρος Παπασαραντόπουλος
Μπορεί να σας διέφυγε, αλλά αυτή την εβδομάδα η Βουλή των Αντιπροσώπων ματαίωσε τις συνεδριάσεις στο Καπιτώλιο μετά την προειδοποίηση της Αστυνομίας για «πιθανό σχέδιο εισβολής στο Καπιτώλιο». Τα περισσότερα διεθνή μέσα δεν το ανέφεραν καν, και αυτή η ασυνήθιστη απόφαση δεν έφτασε στα πρωτοσέλιδα των περισσότερων αμερικανικών εφημερίδων. Στην πραγματικότητα, η Washington Post το κάλυψε στο ένθετο «Metro». Κατά ειρωνικό τρόπο, η New York Post, η δεξιά ταμπλόιντ, κατανόησε καλύτερα τη σημασία του με τον αιχμηρό τίτλο «Οι Δημοκρατικοί παραδίδονται στην QAnon, ματαιώνουν τη συνεδρίαση της 4ης Μαρτίου ενώ οχυρώνουν το Καπιτώλιο».
Ποια ήταν η απειλή που επικαλέστηκαν η οποία έκανε τους Δημοκρατικούς να αποφασίσουν να ματαιώσουν τις συνεδριάσεις της Βουλής, κάτι που δεν έχει συμβεί από τις επιθέσεις της 11/9; Ακόμα και στις 6 Ιανουαρίου, όταν οι διαδηλωτές υπέρ του Τραμπ επιτέθηκαν στο αμερικανικό Καπιτώλιο, το Κογκρέσο επέστρεψε για να συνεχίσει τη συνεδρίασή του. Σύμφωνα με την ειδησεογραφική κάλυψη, πηγές των μυστικών πληροφοριών είπαν στο Κογκρέσο ότι γινόταν μια συζήτηση στο διαδίκτυο μεταξύ των κύκλων της QAnon ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα ορκιζόταν για μια δεύτερη θητεία στις 4 Μαρτίου, που είναι η πραγματική ημερομηνία ορκωμοσίας στο Σύνταγμα. Κάποιες ομοσπονδιακές πηγές επίσης πίστεψαν ότι εμπλέκονταν μέλη παραστρατιωτικών οργανώσεων, παρόλο που δεν ήταν σαφές αν είχαν πραγματικά ανακοινώσει ή ενθαρρύνει τη χρήση βίας.
Δυστυχώς, πιθανώς δεν θα μάθουμε ποτέ το πραγματικό μέγεθος της απειλής. Οι υπεύθυνοι των μυστικών υπηρεσιών λειτουργούν με σχεδόν απόλυτη μυστικότητα στις ΗΠΑ, με ελάχιστη επίβλεψη από το Κογκρέσο, και σχεδόν καθόλου διαφάνεια στο ευρύτερο κοινό. Αλλά ας θεωρήσουμε, χάριν επιχειρηματολογίας, ότι πράγματι υπήρχε κάποια ακροδεξιά παραστρατιωτική ομάδα, ή ομάδες, που σχεδίαζε να εξασφαλίσει ότι ο πρώην πρόεδρος θα «ορκιζόταν» τον Μάρτιο. Πιστεύουμε όντως ότι αυτή η απειλή ήταν τόσο σοβαρή ώστε το κράτος δεν θα μπορούσε να προστατέψει τους πιο σημαντικούς θεσμούς του δημοκρατικού του συστήματος;
Βέβαια, αυτό ακριβώς φαίνεται ότι συνέβη νωρίτερα φέτος, στις 6 Ιανουαρίου. Αλλά όπως δείχνουν οι έρευνες για εκείνο το γεγονός, ο βασικός λόγος που ο ακροδεξιός όχλος κατάφερε με επιτυχία να εισβάλει στο Καπιτώλιο ήταν η εκπληκτική ανικανότητα της Αστυνομίας του Καπιτωλίου καθώς και το σαμποτάζ από τον Λευκό Οίκο των σχεδίων ενίσχυσης της Αστυνομίας με εθνικές δυνάμεις ασφαλείας. Όμως ο Τραμπ δεν βρίσκεται πια στον Λευκό Οίκο και ο Τζο Μπάιντεν είπε ότι λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη την απειλή του ακροδεξιού εγχώριου βίαιου εξτρεμισμού. Επιπλέον, η πόλη της Ουάσιγκτον έχει μετατραπεί σε πόλη-φρούριο μετά την επονομαζόμενη ως εξέγερση του Ιανουαρίου.
Η ορκωμοσία του Μπάιντεν έγινε με την προστασία 20.000 μελών της Εθνοφρουράς, που ενίσχυσαν τα σχεδόν 4.000 μέλη της Αστυνομίας της Ουάσιγκτον και τα 2.300 μέλη της Αστυνομίας του Καπιτωλίου – για να μην αναφέρουμε τη Μυστική Αστυνομία και άλλους κλάδους των μυστικών υπηρεσιών, των οργάνων επιβολής της τάξης και των δυνάμεων ασφαλείας. Ακόμα και σήμερα, 7.000 μέλη της Εθνοφρουράς παραμένουν στην πρωτεύουσα και συρματοπλέγματα έχουν τοποθετηθεί γύρω από βασικά κτίρια, όπως ο Λευκός Οίκος. Πόσο μεγάλη ήταν η απειλή αυτής της εβδομάδας που χιλιάδες ένοπλοι στρατιώτες, που έχουν πολεμήσει στο εξωτερικό, θεωρούνταν ανίκανοι να υπερασπιστούν τη Βουλή των Αντιπροσώπων και να την αντιμετωπίσουν;
Αν η απειλή ήταν πράγματι τόσο τρομερή, θα είχαν ληφθεί πολύ πιο αυστηρά μέτρα. Θα χρειαζόμασταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για να προστατέψουμε το δημοκρατικό σύστημα, και θα κινητοποιούσαμε τοπικές, πολιτειακές και ομοσπονδιακές μυστικές υπηρεσίες, ομάδες επιβολής της τάξης και στρατό (την Εθνοφρουρά, αλλά, ενδεχομένως, και τον τακτικό στρατό), για να εξασφαλίσουμε ότι το κράτος επαναδιεκδικεί το μονοπώλιο της βίας. Αν, ωστόσο, η απειλή δεν ήταν τόσο μεγάλη, και οι διαθέσιμες δυνάμεις στην Ουάσιγκτον και γύρω από αυτήν μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν, τότε γιατί θα χρειαζόταν να ματαιωθούν οι συνεδριάσεις ενός από τους βασικούς θεσμούς του δημοκρατικού συστήματος;
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Γερουσία δεν ματαίωσε τις συνεδριάσεις της. Είμαι σίγουρος ότι τα μέλη των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο φοβούνται περισσότερο τον ακροδεξιό όχλο από τους συναδέλφους τους Ρεπουμπλικανούς (παρόλο που επίσης υπήρξαν στόχος), αλλά ακόμα και αν αυτή η υπερβολική αντίδραση δεν ήταν μια κυνική πολιτική κίνηση για να υπογραμμίσει την απειλή της ακροδεξιάς, ήταν μια καταστροφική απόφαση για την αμερικανική δημοκρατία.
Πρώτον, κάνει το κράτος να φαίνεται πολύ αδύναμο. Ο μεγάλος Γερμανός κοινωνικός επιστήμονας Μαξ Βέμπερ όρισε το κράτος με βάση το «μονοπώλιο της βίας» που διαθέτει, και οι Δημοκρατικοί της Βουλής απλώς το αμφισβήτησαν αυτό ανοικτά. Και αν τα εξαιρετικά προνομιούχα και προστατευμένα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν αισθάνονται ασφαλή απέναντι στην ακροδεξιά, πώς μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς οι απλοί Αμερικανοί, και συγκεκριμένα οι μειονότητες που αποτελούν στόχο, όπως οι Αφροαμερικανοί και οι Ισπανόφωνοι;
Δεύτερον, κάνει την ακροδεξιά γενικά, και την ευρύτερη υποκουλτούρα της QAnon, να φαίνεται πολύ ισχυρή. Αν μη τι άλλο, κατάφερε χωρίς βοήθεια να καταλάβει τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Παρά την εμμονική προσοχή των μέσων ενημέρωσης στην QAnon, λιγότερο από το 10% των Αμερικανών υποστηρίζουν τη συνωμοσιολογία της QAnon. Επιπλέον, το κίνημα αποδυναμώθηκε σημαντικά από την αντίδραση του κοινού και την κρατική καταστολή μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο, καθώς και την ορκωμοσία του Μπάιντεν. Η απόλυτη έλλειψη δράσης την ημέρα της ορκωμοσίας ήταν η σαφής απόδειξη.
Ας είμαστε ξεκάθαροι: η ακροδεξιά συνιστά την πιο σοβαρή απειλή στην αμερικανική δημοκρατία σήμερα. Ενώ η βασική απειλή προέρχεται από την εκλογική και νομοθετική πολιτική, μέσω ενός Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που αποφάσισε να παραμείνει πιστό στον Τραμπισμό, παραμένει ωστόσο μια σημαντική απειλή φυσικής βίας. Ωστόσο, δεν έχω δει κανένα αξιόπιστο ή πειστικό στοιχείο υπαρξιακή απειλής των βασικών θεσμών του κράτους. Με άλλα λόγια, ενώ η ακροδεξιά απειλή είναι σοβαρή, και έχει αγνοηθεί και υποβαθμιστεί για πολύ καιρό, ο τεράστιος μηχανισμός των μυστικών υπηρεσιών, των φορέων επιβολής της τάξης, του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας της πιο ισχυρής χώρας του κόσμου θα έπρεπε να είναι ικανός να την αντιμετωπίσει, ακόμα και χωρίς να παραβιάζει τα δικαιώματα των πολιτών της.
Όποια και αν ήταν τα κίνητρά τους, η παράδοση των Δημοκρατικών της Βουλής στην ακροδεξιά αποδυνάμωσε αντί να ενισχύσει την αμερικανική δημοκρατία. Αν θέλουν να προστατέψουν το κράτος και τους πολίτες του από την ακροδεξιά, που αποτελεί μια ανησυχητική πραγματικότητα, θα πρέπει να ενισχύσουν την προστασία του Κογκρέσου και να συνεχίσουν να κάνουν τις συνεδριάσεις τους περιφρονώντας αυτές τις απειλές. Αυτός θα ήταν ο ισχυρότερος τρόπος να δείξουν ότι η δημοκρατία, όπως είπε ο Μπάιντεν στην ομιλία του στην ορκωμοσία, πράγματι υπερίσχυσε.
Το πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύτηκε στο Guardian, στις 6 Μαρτίου 2021 https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/mar/06/capitol-attack-threat-far-right-why-not-talking-about-it