Το νέο βιβλίο του Γιάννου Παπαντωνίου εξετάζει τις επιλογές της Ελλάδας σε μια κρίσιμη διεθνή συγκυρία
Ο Γιάννος Παπαντωνίου, συγγραφέας του βιβλίου Ελλάδα 2035 (εκδ. Παπαζήση), υπήρξε μακρόβιος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ και αρχιτέκτων της εισόδου της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ) από την κυβέρνηση Κώστα Σημίτη. Στον πρόλογό του συνοψίζει την ελληνική παθολογία: «Η κουλτούρα της πόλωσης συνδέεται με τη δυσκολία εγκατάστασης και αφομοίωσης των συμμετοχικών – συμπεριληπτικών θεσμών στο ελληνικό σύστημα το οποίο συνοδεύεται από μεγάλες οικονομικές ανισότητες». Η πτώση του πληθωρισμού και η υποτίμηση της δραχμής άνοιξαν την πόρτα εισδοχής της Ελλάδος στην ΟΝΕ. Ηταν η καλή εποχή των ελλήνων οικονομολόγων με τα ονόματα των Λουκά Παπαδήμου, Γιάννη Στουρνάρα, Βασίλη Ράπανου και Γκίκα Χαρδούβελη, μεταξύ άλλων.
Ο Παπαντωνίου περιγράφει τον κόσμο μετά τη Δευτέρα Παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Στον νέο διπολισμό αντίπαλοι θα είναι η Αμερική και η Κίνα, αλλά η πολιτική του Τραμπ είναι αντιφατική. Υποστηρίζεται από μικρομεσαίους ψηφοφόρους, όμως σχεδιάζει φοροαπαλλαγές για τους πλουσιότερους Αμερικανούς. Οι δασμοί που προαναγγέλλει για όσες χώρες έχουν θετικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ θα προκαλέσουν κατά τους ειδικούς στασιμοπληθωρισμό και οι δασμοί στον χάλυβα και το αλουμίνιο θα επιβαρύνουν όλα τα προϊόντα που προέρχονται από αυτούς.
Η παρουσία του Τραμπ εμπνέει τους ακροδεξιούς ευρωπαίους πολιτευτές σε Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία και κάποιες πρώην κουμμουνιστικές χώρες. Ο συγγραφέας μάς θυμίζει τα ευρωπαϊκά προβλήματα έναντι της παγκοσμιοποίησης, όπως τα απαριθμεί στην έκθεσή του ο πρώην διοικητής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 12% μεταξύ 2015-2023, έναντι 21% των ΗΠΑ και 55% της Κίνας: «Σήμερα η ΕΕ επενδύει λιγότερο στις ψηφιακές τεχνολογίες από τις ΗΠΑ και την Κίνα, ενώ μόνο τέσσερις ευρωπαϊκές εταιρείες προηγμένης τεχνολογίας βρίσκονται ανάμεσα στις 50 κορυφαίες του κόσμου».
Η Ευρώπη προετοιμάζεται να αποκτήσει ενιαίο σύστημα άμυνας. Στις ΗΠΑ οι πέντε κορυφαίες αμυντικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν το 80% της αγοράς, ενώ στην ΕΕ μόνο το 45% των οπλικών συστημάτων είναι ευρωπαϊκής παραγωγής. Σε αγορά 450.000.000 καταναλωτών οι ευρωπαϊκές επενδύσεις είναι οι μισές από εκείνες των ΗΠΑ. Στην Ελλάδα η κατανάλωση αποτελεί το 70% του ΑΕΠ και στην Ευρώπη το ποσοστό είναι λίγο πάνω από 50%.
Ο Παπαντωνίου επισημαίνει ότι το χρόνιο ελληνικό έλλειμμα οφείλεται στη μεγάλη φοροδιαφυγή. Το δημόσιο ελληνικό χρέος από 126% του ΑΕΠ το 2009 έφτασε στο 181% το 2018 και η ανεργία στο 27,5% του εργατικού δυναμικού. Η ελληνική χρεοκοπία αποσοβήθηκε με τεράστιο δανεισμό από τους πιστωτές μας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ανέλαβε την εξουσία το 2015 με παράδοξα μέτρα για να αντιμετωπίσει την κρίση που έφερε τη χώρα στο 64% του μέσου όρου της ΕΕ.
Οι Ντάρον Ατζεμόγλου και Τζέιμς Ρόμπινσον που τιμήθηκαν με το Νομπέλ Οικονομίας, στο βιβλίο τους Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη αποδίδουν την επιτυχία ή αποτυχία των κρατών στους θεσμούς διακυβέρνησης της κάθε χώρας. Το μοντέλο που επικαλούνται πρέπει να βρίσκεται κοντά στο συμμετοχικό – συμπεριληπτικό για να έχει καλό αποτέλεσμα. Η Ελλάδα και η Ιταλία περιλαμβάνονται στις χώρες που υστερούν στην εκπαίδευση και τη χρηστή διακυβέρνηση. Η αξιοκρατία, η οποία υποφέρει και στις δύο χώρες, συμπληρώνει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη.
Επισημαίνονται ακόμα οι δύο μεγάλες αποτυχίες του κοντινού παρελθόντος μας. Η αποτυχία του νομοσχεδίου για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση που πρότεινε το 2001 ο Τάσος Γιαννίτσης και ο νόμος Διαμαντοπούλου για τα ΑΕΙ, τον οποίο υπονόμευσε η ίδια η Νέα Δημοκρατία. Δύο αποτυχίες που κρατούν την Ελλάδα μακριά από την ανάπτυξη.
Πηγή: www.tovima.gr