Όλες οι ορθολογικές αναλύσεις από την επικεφαλής των υπερησιών ασφαλείας των ΗΠΑ Αβριλ Χάινες μέχρι τους πλέον εμβριθείς ειδικούς καταλήγουν τώρα σε μία εφιαλτική διαπίστωση : έαν ο πρόεδρος Πουτιν διαπιστώσει ότι χάνει τον πόλεμο θα καταφύγει στη χρήση των πυρηνικών όπλών για να το αποτρέψει! Επομένως το αδήριτο ερώτημα που αναδύεται είναι : θα υπνοβατήσει η ανθρωπότητα σε πυρηνικό όλεθρο η σε τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ή έστω σε μία παρατεταμένη σύγκρουση στην Ευρωπαική ήπειρο ; Καθώς με την επανεκλογή του Εμ. Μακρόν στη προεδρία της Γαλλίας ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο, η Ευρώπη/Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα πρέπει να ξανασκεφτεί τώρα τη συνολική στρατηγική της, το τί ακριβώς επιδιώκει ως τελικό στόχο στον πόλεμο της Ουκρανίας. Γιατί αυτή τη στιγμή φαίνεται να έχει μια μάλλον αδιέξοδη προσέγγιση χωρίς κάποιο συγκεκριμένο, επεξεργασμένο ευρωπαϊκό στόχο προς επίτευξη. Μάλλον ακολουθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη στρατηγική του προέδρου Τζό Μπάιντεν. Στον αναστοχασμό αυτό η αφετηρία δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η παραδοχή ότι η ΄Ενωση είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα από τη σύλληψη , γέννησή της και την τελεολογία της μια ειρηνοποιός δύναμη. Ιδρύθηκε για να καταργήσει τον πόλεμο- του «εμφύλιους Ευρωπαικούς πολέμους»- και να διασφαλίσει την ειρήνη στην Ευρώπη χωρίς να είναι βέβαια και αφελής. Χρειάζεται ενίοτε να «μιλά και τη γλώσσα της ισχύος» για να είναι αποτελεσματική στην διασφάλιση της ειρήνης και στη διαχείριση κρίσεων.
Ποιά είναι τα δεδομένα αυτή τη στιγμή; Πρώτον, η Ουκρανία κατατρόπωσε, συνέτριψε το αρχικό σχέδιο Πούτιν για σύντομη κατάληψη της χώρας, κατάλυση της κυριαρχίας και ανεξαρτησίας της και μετατροπή της σε επαρχία της Ρωσίας. Ένταξη της δηλαδή στον λεγόμενο « Ρωσικό Κόσμο». Στην ηρωική αυτή προσπάθεια η Ευρώπη ορθώς στήριζει πολλαπλώς την Ουκρανία ( παροχή στρατιωτικής, οικονομικής,και ανθρωπιστικής βοήθειας, κ.λπ) και τιμώρησε τη Ρωσία επιβάλλοντας σκληρές οικονομικές και αλλες κυρώσεις με κόστος για την ευρωπαϊκή κοινωνία και οικονομία. Δεύτερον, ενώ συνέτριψε το αρχικό σχέδιο, διασφάλισε την ανεξάρτητη ύπαρξή της και οδήγησε τη Ρωσία να περιορίσει τις στοχεύσεις της και τον πόλεμο στην περιοχή του Ντονμπάς και στο Νότο της χώρας , θα πρέπει να είναι σαφές ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη, ολοκληρωτική (και ενδεχομένως ταπεινωτική) ήττα τη Ρωσία επί του πεδίου όπως σαφώς επιδιώκει τωρα. Δεν είναι εφικτή. Αυτό λέγει η ψυχρή ανάλυση ανεξάρτητα από το τι είναι το επιθυμητό. . «Η ειρήνη δεν μπορεί να οικοδομηθεί με την ταπείνωση της Ρωσίας» τόνισε ο πρόεδρος Μακρόν στο ΕΚ. Δεν θα το επιτρέψει αυτό ποτέ ο πρόεδρος Πούτιν και η λογική του (της επιβίωσής, γοήτρο του, κλπ.). Για να το αποτρέψει, μπορεί να φθάσει μέχρι τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων με τα εφιαλτικά σενάρια που ανοίγει για την ανθρωπότητα( σενάριο τρίτου παγκόσμιου πολέμου) . «Μπορεί ο Βλαντημίρ Πούτιν στον επιθετικο πόλεμο που διεξάγει να φθάσει σε πυρηνικό χτύπημα σε μια πόλη της Ουκρανιάς» διερωτάται ο γνωστος καθηγητής του Χάρβαρτ Gr. Allison. Και απαντα: «δυστυχώς και αναντήρητα η απάντηση είναι Ναί»( βλεπε, Graham Allison, “ Would Putin’s Russia really Nuke Ukraine ?». National Intersst, 22 Απριλίου 2022). Την ίδια απάντηση δίνουν πολλοί άλλοι. Αν και στην πρόσφατη ομιλια του απεφυγε να αναφερθει σε « πυρηνικές απειλές».
Ως εκ τούτου, πλήρης, καθαρός, ολοκληρωτικός νικητής επί του πεδίου στον πόλεμο αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ούτε από τη μία ούτε από την άλλη πλευρά. Το πιθανότερο σενάριο, εκτός της πυρηνικής απειλής είναι η πολεμική σύγκρουση να κλιμακώνεται εξελισσόμενη σε «παγωμένη σύγκρουση» ή σ’ ένα Αφγανιστάν για τη Ρωσία με τεράστιο κόστος, ανθρώπινο και οικονομικά αλλά και ενδεχόμενη επέκταση της (σε Μολδαβία και αλλού ίσως). Ωστόσο ΗΠΑ και Βρετανία θεωρούν τώρα ότι η Ουκρανία μπορεί να πετύχει πλήρη νίκη επι της Ρωσίας και παράλληλα να εξασθενίσουν τη Ρωσία σε τέτοιο βαθμό ώστε να καταστεί ανίκανη να επιχειρήσει οποιοδήποτε άλλο πόλεμο στο μέλλον. Αρκεί να αποκτήσει η Ουκρανία τα κατάλληλα βαρέα όπλα (που βέβαια τώρα τις παρέχει η Δύση). Και τη ίδια λογική πρεσβεύει τώρα και η Ουκρανία ( όπως την διατύπωση ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρα Ντ. Κούλεβα στούς Φαινάνσιαλ Τάιμς , 10/5) .
Αυτό είναι το βασικό σενάριο που προωθούν οι ΗΠΑ.Και στο μέτρο που η διαδικασία αυτή φθείρει, εξασθενίζει τη Ρωσία και τον πρόεδρο Πούτιν προσωπικά τόσο το καλύτερο. Αλλά είναι ένα εξαιρετικά ρισκυ και μάλλον ανέφικτο σενάριο με απρόβλέπετες συνέπειες . Για τις ΗΠΑ οι οποισδήποτε άλλες συνέπειες ειναι ένα αναγκαίο τίμημα που πρέπει να καταβληθεί. Οι ΗΠΑ είναι άλλωστε κάπως μακρυά από την εστία του πολέμου. Η Ευρώπη όμως;
Αλλά θα πρέπει να είναι σαφές ότι για την Ευρώπη το σενάριο αυτό- της ολοκληρωτικής ήττας της Ρωσίας επι του πεδίου- μπορεί να είναι αυτο-ηττούμενο επειδη ακριβώς όσο επιθυμητό κιαν είναι δεν είναι εφικτό (όπως τελικά καταστροφικά μπορεί να είναι και για την Ουκρανία). Επομένως για την Ευρώπη τώρα είναι η στιγμή να προωθήσει μια two track προσέγγιση: ολόπλευρη στήριξη της Ουκρανίας ενώ διαρκεί ο πόλεμος αλλά και αναζητήση της στρατηγικής εξόδου από το διαφαινόμενο ολέθριο αδιέξοδο με την ενεργοποίηση της ειρηνοποιητικής διπλωματικής διαδικασίας για την επίτευξη ειρήνης με δικαιοσύνη για την Ουκρανία . Έχοντας ως αφετηρία το γεγονός ότι η ανεξαρτησία της Ουκρανίας έχει κερδηθεί από τη σθεναρή αντίσταση των Ουκρανών και η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη δρομολογηθεί. Πρόεδρος Μακρόν (και ως πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ μέχρι τέλους Ιουνίου και ουσιαστικός πολιτικός ηγέτης της Ενωσης ) και καγκελάριος Όλαφ Σολτς θα πρέπει να κινηθούν τώρα προς αυτή την κατεύθυνση. Η συνέχιση μιας τυφλής στρατηγικής δεν οδηγεί πουθενά ή μάλλον οδηγεί στον όλεθρο. Ο Angus Roxburgh για χρόνια ανταποκριτής του BBC στη Μόσχα γραφει στη Guardian « Η Δύση πρέπει να σταματήσει τον πόλεμο τώρα»(27/4). Να τον σταματήσει με την ήττα της Ρωσίας και του προέδρου Πούτιν.
Πηγή: www.tovima.gr