Συντηρητική στροφή

Θεόδωρος Μαργαρίτης 04 Αυγ 2023

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην χώρα μας εγγράφεται στην συντηρητική πορεία της Ευρωπαϊκής ένωσης. Με αμυντική εξαίρεση την Ισπανία και μερικές ακόμα περιπτώσεις η άνοδος των συντηρητικών κομμάτων και της Ακροδεξιάς αποτελούν ένα νέο πολιτικό δεδομένο. Τείνουν σε εδραιωμένη τάση. Στην χώρα μας για το εκλογικό αποτέλεσμα σημαντική ευθύνη είχε ο ΣΥΡΙΖΑ με την αρνητική κυβερνητική του εμπειρία αλλά και την κακή ποιότητα αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ωστόσο ένα κοινό νήμα υπάρχει ανάμεσα στην άνοδο της ΝΔ και των τριών ακραίων μικρών κομμάτων. Το νήμα αυτό αφορά την συντηρητική μετατόπιση. Σε αυτήν αξίζει να ρίξουμε λίγο παραπάνω φως για την πολιτική ερμηνεία. Η Θάτσερ το 1987 είχε πει το περίφημο «Δεν υπάρχει κοινωνία. Μόνο τα άτομα και οι οικογένειες». Πολλά χρόνια μετά η εικόνα αυτή καταγράφεται στην Ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Η κρίση της πολιτικής εκπροσώπησης, η ατομικοποίηση των κοινωνικών αντιδράσεων, η οχύρωση των αστικών τάξεων, η απογοήτευση των λαϊκών τάξεων, η κοινοτιστική περιχαράκωση αποτελούν σημάδια της εξάντλησης ενός μοντέλου που δεν συγκροτεί πλέον κοινωνία. Οι ανώτερες τάξεις επιλέγουν απόσχιση, εγκατάλειψη του κοινού συμφέροντος, του «κοινού καλού». Αυτή η γκετοποίηση των ανώτερων στρωμάτων αποτελεί όπως ευστοχά λέει ο φιλόσοφος Μαρσέλ Γκοσέ ένα «κοινωνικό ρήγμα». Την ίδια ώρα που η μεσαία τάξη αργά αλλά σταθερά διαλύεται.

Κάποιοι πολίτες επιλέγουν την αντίδραση με ακροδεξιό σινιάλο. Και άλλοι πολίτες οδηγούνται σε έναν Μιθριδατισμό. Όπως γράφει ο Ιβάν Κράστεφ- επικεφαλής του Κέντρου φιλελευθέρων στρατηγικών της Βουλγαρίας- οι ψηφοφόροι έχουν την αίσθηση ότι μπορούν να αλλάζουν αν θέλουν κυβερνήσεις αλλά δεν έχουν την δυνατότητα να αλλάζουν οικονομικές πολιτικές. Άρα τα κουπόνια είναι μια κάποια λύση σε μία κοινωνία χαμηλών προσδοκιών. Στις ΗΠΑ, σε πιο ακραία εκδοχή, εκατομμύρια άνθρωποι επιβιώνουν με κουπόνια σίτισης.

Η Αν Αμπλμπάουμ, εμβληματική φιλελεύθερη δημοσιογράφος, προσθέτει και κάτι ακόμα πιο βαρύ. Οι άνθρωποι –λέει- συχνά έλκονται από ιδέες αυταρχισμού και συντηρητικής αναδίπλωσης επειδή τους ενοχλεί η πολυπλοκότητα. Μερικοί παράγοντες- εξηγεί- είναι οι μεγάλες δημογραφικές αλλαγές από τις μεταναστευτικές ροές που πυροδοτούν τις εθνικές φοβίες. Η αγωνία αυτή στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, οδηγεί εύκολα σε όλες τις παραλλαγές του «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Σε κάθε περίπτωση «ασφαλές λιμάνι» γίνεται η ΝΔ και πιο αυθεντικά κόμματα της εθνικής περιχαράκωσης τα τρία ακροδεξιά σχήματα. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν στην προοδευτική πλευρά επικρατούν οι αντιφάσεις, η αμηχανία, η έλλειψη ισχυρού εναλλακτικού αφηγήματος. Η συντηρητική μετατόπιση κινείται στο υπέδαφος της κοινωνίας. Και φαίνεται σε συζητήσεις για τους μετανάστες, για την θανατική ποινή, για την αστυνομική ασφάλεια, για τα θρησκοληψία. Μπορεί να φτάνει οριακά και στις αμβλώσεις. Η ΝΔ δεν είναι ακροδεξιά επιλογή. Δεν ταυτίζεται με τα τρία ακραία κόμματα. Έχει όμως παράλληλα ένα παραπλήσιο ρεπερτόριο με μοναδική εξαίρεση τον ίδιο τον Κ.Μητσοτάκη. Μπορεί να διαφέρει και να είναι κυρίαρχος αλλά τα ιδεολογικά όρια και συμφραζόμενα του κόμματος έχουν «από πάνω» τα βαριά σύμβολα του ελληνικού συντηρητισμού. Πιθανά με μια άλλη στάση για τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα. Τα οποία η δύναμη της πραγματικότητας επιβάλει έστω και αν οι αντιρρήσεις και η καθημερινή ρουτίνα τα αμφισβητεί.

Σε αυτή την «μη-κοινωνία» οι συντηρητικές απαντήσεις, τα κλειστά σύνορα του ατομικού, οι περιχαρακώσεις αποτελούν σοβαρές εξηγήσεις για τις πολιτικές εξελίξεις.

Πηγή: www.efsyn.gr