«Φασισμός είναι να σε ρωτούν δημοσίως για την ιδιωτική ζωή σου και να σε ανακρίνουν ιδιωτικώς για τις δημόσιες πράξεις σου».

"Το Γενάρη, λοιπόν του 1968 έλεγα στους φοιτητές μου (βρίσκω πρόχειρα γραμμένες τις σημειώσεις μου) τα ακόλουθα: " Το μάθημα τούτο αναγκάζομαι να το κάνω κάτω από απειλητικούς ψιθύρους. Μου λείπει επομένως το κέφι να μιλήσω για τα Κύπρια Έπη, εφόσον μάλιστα ενδέχεται αυτά τα λόγια να είναι και τα τελευταία που ακούτε από το στόμα μου. Γι' αυτό και παρεκκλίνω από τον ίσιο δρόμο και, ακολουθώντας τον πιο αντιπαθητικό από τους αρχαίους συγγραφείς, λέω να το ρίξω στις υποθήκες, για να εξορκίσω έτσι τον Μεταξά και τους σύγχρονους επιγόνους του.

1) Κρατείστε ξύπνιο το μυαλό σας στους σκοτεινούς καιρούς. Μ' αυτό κυρίως θα πολεμήσετε τη βαναυσότητα της εξουσίας.

2) Μην απομονωθήτε. Με το λόγο, τη σιωπή και την πράξη σας σταθήτε πλάι σε κάποιον: στη μάνα σας, στον αδελφό σας ή στο φίλο σας, και προπαντός στα νεότερα παιδιά, που περιμένουν από σας να δουν αν θα τους φράξετε ή θα τους ανοίξετε το δρόμο της ελεύθερης αναπνοής.

3) Μη φοβάστε τους ανθρώπους που έχουν ρωμαλέα πάθη: όσους οργίζονται, πίνουν και αγαπούν. Πολεμάτε μόνον τους κάπηλους της ελληνοχριστιανικής ηθικολογίας. Απομονώστε όσους συνεχώς χαμογελούν, που όταν μιλούν δεν σας κοιτούν στα μάτια, κι όταν τους δίνετε το χέρι, δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να το σφίξουν. Ανάμεσά τους θα βρήτε τους χαφιέδες.

4) Σηκώστε με σεμνότητα το χρέος που σας ανήκει. Φανείτε εις μικρόν γενναίοι. "

Από το κατεβατό αυτό δεν θα άλλαζα και σήμερα πολλά πράγματα, θα κατέβαζα μόνο τον τόνο του πιο χαμηλά και θα εξαφάνιζα την αισθηματολογία του, προσθέτοντας έναν ανορθόδοξο ορισμό του φασισμού: φασισμός είναι να σε ρωτούν δημοσίως για την ιδιωτική ζωή σου και να σε ανακρίνουν ιδιωτικώς για τις δημόσιες πράξεις σου».

(Το τελευταίο μάθημα του Δημήτρη Μαρωνίτη, ως καθηγητή, λίγο πριν τον απολύσει και τον συλλάβει η χούντα. Όπως το ανασυνέθεσε ο ίδιος σε επιφυλλίδα του στο Βήμα με τίτλο "Πολιτικό μανιφέστο για ιδιωτική χρήση", 26 Οκτωβρίου 1974).

«Χρειάζεται γνώση, ευθυκρισία και πάνω απ’ όλα θάρρος για να μιλήσεις έτσι σε μια περίοδο που ο ίδιος κινδύνευες να συλληφθείς ενώ ταυτόχρονα η συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων σου, καθηγητών Πανεπιστημίου, χειροκροτούσε, δημοσίως, τον επικεφαλής της χούντας.

Το ίδιο θάρρος που χρειαζόταν –και χρειάζεται, δυστυχώς, όχι απέναντι σε δικτάτορες πια αλλά σε φανατικούς αυτή τη φορά- για να πεις, χρόνια μετά, ξεκάθαρα:

«Η Αριστερά ήτανε κι αυτή ένα κομμάτι της Ιστορίας που φαίνεται ότι άρχισε όπως άρχισε, στράβωσε όπως στράβωσε και τινάχτηκε στον αέρα, όπως την έχουνε τινάξει αυτοί που τους χρειάζεται να στιγματιστούν ως εγκληματίες».

(Στην τελευταία συνέντευξη του στον, πρόωρα χαμένο, Χρήστο Αγγελάκο, τον Ιούνιο του 2016, για το Lifo)

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ (22.4.1929 – 12.7.2016)

(16) Facebook