Από τον λογισμό του Πλάτωνα στον παραλογισμό της θρησκοληψίας και ιδεοληψίας

Ευάγγελος Αλεξανδρής 16 Δεκ 2023

Στην παρούσα εισήγηση εξετάζω εντελώς σχηματικά και περιγραμματικά τη σχέση μεταξύ της πλατωνικής φιλοσοφίας και του χριστιανισμού, καθώς και την επίδρασή τους στη σύγχρονη κοινωνία και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Υποστηρίζω ότι ο Πλάτωνας με την εισαγωγή του λογισμού, δημιούργησε έναν νέο λειτουργικό και ταυτόχρονα επαναστατικό τρόπο σκέψης και επικοινωνίας, τη λεκτική σημασιολογική επικοινωνία, που επέτρεψε την ανάδειξη της αλήθειας και της ηθικής, μέσα από το αντιθετικό δίπολο των αντικρουόμενων λεκτικών σημασιών, με τρόπο μαθηματικό, συστηματικό, αξιωματικό.

Ο χριστιανισμός, αντλώντας το ιουδαϊκό αραμαϊκό υπόστρωμα μεγάλο μέρος από τις πλατωνικές ιδέες λόγω χρήσης της ελληνικής γλώσσας με την άγνωστη σε αυτούς σημασιολογία της, παραποίησε πολλές από αυτές, όπως την έννοια της ψυχής για παράδειγμα. Για τον Πλάτωνα δεν υπήρξε ποτέ άυλος, πνευματισμός και ιδέα τής μετά θάνατο ζωής, παράδεισος και κόλαση, αλλά μόνο ιδεατός μεγαλειώδης υλικός κόσμος που δεν μπορεί ένας μοναδικός εγκέφαλος να συλλάβει ποτέ, για ιδεατή κατάσταση, πρότυπο απόλυτης τελειότητας.

el.wikipedia.org/wiki/Ιουδαιοχριστιανικός_πλατωνισμός

Διαμόρφωσε λοιπόν ο πρωτόγονος δογματικός χριστιανισμός μια θρησκευτική, μεταφυσική, πνευματική κοσμοθεωρία, ως ανατρεπτικό εργαλείο κοινωνικής αντίστασης λαών της μέσης Ανατολής ενάντια στη ρωμαϊκή κυριαρχία, που επηρέασε βαθιά την ιστορία και τον πολιτισμό της Δύσης. Χρησιμοποίησε την ελληνική πλατωνική έννοια του ιδέα του κόσμου με υλική σημασία του Πλάτωνα, σχηματοποιώντας μια πνευματική μετά θάνατο κατάσταση διατήρησης της ψυχής στη ζωή στον άλλο κόσμο, αναζητώντας ηθική καταξίωση στην άφιξη του Σωτήρα Μεσσία για την απονομή δικαιοσύνης στην αιώνια μετά θάνατο ζωή.

Οι σύγχρονες ανθρωπιστικές επιστήμες, κληρονόμοι της πλατωνικής και χριστιανικής παράδοσης, αλλά και πρωτεργάτες παραγωγής νέας θεμελιωμένης γνώσης πάνω στην επιστημολογικά ορθή παρατήρηση της φύσης και την εργαστηριακή της επιβεβαίωση, έχουν το καθήκον να αναλύουν και να μελετούν κριτικά τις λογικές πλάνες και τις ιδεολογικές διακρίσεις της θρησκοληψίας, κάθε προέλευσης, δογματικής, γεωγραφικής, ιστορικής, που εμποδίζουν την κοινωνική απελευθέρωση, ώστε να επιτρέψουν την ανθρώπινη ανάπτυξη και πρόοδο, μέσα στα πλαίσια ισότιμου δημοκρατικού διαλόγου και αμοιβαίου εμπλουτισμού των πολιτισμών τους, σε πλαίσια ειρήνης και αλληλοσεβασμού με βάση το διεθνές δίκαιο και τον κώδικα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και επίκαιρο, καθώς ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών, οικονομικών, νομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών αλλαγών, που χαρακτηρίζεται από τη διαρκώς κλιμακούμενη κρίση των αξιών, την απώλεια της στατικής ταυτότητας, της ρευστότητας μεταξύ των εννοιών και την ανάγκη για διάλογο και συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών για την ανάταση ανασύνθεσης ενός νέου ορθολογικού διαπολιτισμού.

Το αληθές και το ψευδές πρέπει να προκύπτει σήμερα, όχι μέσα από μια δογματική κοσμοθεωρία που έρχεται από το παρελθόν και την τυφλή πίστη σε αυτήν, αλλά από μια προσεκτική ορθολογική προσέγγιση, όσο το δυνατό πιο κοντά στην επιστημολογία της πειραματικής απόδειξης, όσο το δυνατό πιο μακριά από την προκατάληψη, δεισιδαιμονία, δογματισμό. Οι θρησκευτικές, εθνικιστικές, κοινωνικές ιδεοληψίες, κάθε κοσμοθεωρία ομογενοποίησης των ανθρώπων σε αγέλες, κοπάδια με κοινή ταυτότητα, γίνονται αιτία μετωπικής σύγκρουσης αντιθέσεων και πολέμου μέχρι και αφανισμού της διαφορετικότητας, όπως ο ρατσισμός και ο φονταμενταλισμός, με τελική κατάληξη την ανθρώπινη αυτοκαταστροφή, την εξαφάνιση της ανθρωπότητας από τον πλανήτη, μέσω της εθελότυφλης ισχύος και κατάχρησης των τεχνολογικών επιτευγμάτων.

Οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και ορατοί γύρω μας, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων αδυνατεί να τους εντοπίσει και να τους αντιμετωπίσει λόγω άγνοιας, επιμένοντας στα αρχέγονα στερεότυπα διλήμματα μεταξύ λογισμού και παραλογισμού, τις δογματικές προκαταλήψεις.

metarithmisi.gr/content/pos-prokuptoun-ta-stereotupa-kai-oi-prokatalepseis-einai-to-idio-pragma-pos-mas-turannoun