Για την «απελευθέρωση» των ΑΕΙ στην Ελλάδα

Κώστας Χλωμούδης 22 Δεκ 2023

Αν κάτι προσδίδει αξία και αξιοπιστία στα πανεπιστήμια, στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού τους, είναι η αντοχή στο χρόνο και το άυλο περιουσιακό τους στοιχείο που είναι η “παράδοσή” τους.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί/ες που θεωρούν ως υπόδειγμα μια αλλαγή στην Κύπρο η οποία έχει διάρκεια μόλις 15 χρόνια. Εκεί που ήδη ξεκινούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα ποιότητας του συγκεκριμένου μοντέλου. “…Μπλόκο στην ίδρυση νέων πανεπιστημίων…” ενημερωνόμαστε ότι βάζουν στην Κύπρο. Το μήνυμα προς τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο, είναι σαφές: "Μόνο με τις κατάλληλες υποδομές για την εκπαίδευση και τη στέγαση των φοιτητών, θα εξετάζονται οι σχετικές αιτήσεις...".

Στόχος της Ανώτατης εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, ήταν και θα παραμείνει η ενίσχυση και σε κάθε περίπτωση η διασφάλιση μηχανισμών, εξέλιξης της κοινωνικής κινητικότητας…

Μέριμνα δηλαδή ώστε οι οικονομικές, γεωγραφικές και κοινωνικές ανισότητες να μην συνεχίσουν, τουλάχιστον, να οξύνονται διαρκώς μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας.

Τι γίνεται όμως όταν τα γεγονότα και η αγορά “ξεροκέφαλα” μας ενημερώνουν για την απόκλισή τους από τον ιδεοληπτικό δογματισμό μας;

Μόνο σε τρεις χώρες -Βέλγιο, Κύπρο και Λετονία- βλέπουμε τους περισσότερους φοιτητές/τριες να επιλέγουν τα ιδιωτικά ιδρύματα…

Το 79,7% των σπουδαστών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ε.Ε. φοιτά σε δημόσια ιδρύματα και σε αυτά είναι που οι περισσότερες χώρες δίνουν τη μεγάλη έμφαση…

Σε 22 από τα 27 κράτη-μέλη τουλάχιστον τα 3/4 των φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σπουδάζουν σε δημόσια πανεπιστήμια.

Είναι ώρα λοιπόν να υπάρξει μέριμνα για την “απελευθέρωση” και του δημόσιο Πανεπιστήμιο από τις αστοχίες του νόμου της κα Κεραμέως ( 51 συνολικά αλλαγές στο νόμο για τα ΑΕΙ (Ν.4957/2022), της πρώην υπουργού Παιδείας, ζητούν οι Πρυτάνεις από τον υπουργό Παιδείας Κ. Πιερρακάκη) και να σταματήσει η μεθοδευμένη υπονόμευσή του δια της διαρκούς υποχρηματοδότησής του, συγκριτικά με τον μέσο ευρωπαϊκό κόστος ανά πτυχίο.

Ας μην υποβαθμίζουμε τη συζήτηση για τις πραγματικές και ορθολογικές ανάγκες αντιμετώπισης της υποχρηματοδότησης των Ελληνικών Πανεπιστημίων και ας μην επιχειρούμε άλμα στο κενό συζητώντας, αποκλειστικά, για την θέσμιση λειτουργίας και άλλων πανεπιστημίων δια μέσω βημάτων "απελευθέρωσης" της συγκεκριμένης αγοράς.

Να επιδιώξουμε και την "απελευθέρωση" των ελληνικών ΑΕΙ από τα δεσμά του χαμηλότερου κόστους ανά πτυχίο στο σύνολο των χωρών της Ευρώπης?..

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2020, την καλύτερη αναλογία φοιτητών/διδασκόντων εμφανίζει το Λουξεμβούργο (5/1), η Αυστρία και η Γερμανία (7/1), η Μάλτα, η Νορβηγία και η Ελβετία (8/1) και η Κροατία (9/1). Στην Ελλάδα αντιστοιχούν 47 φοιτητές ανά διδάσκοντα...

Οι θέσεις που θα καλυφθούν φέτος από τις αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδοτήσεων στα ΑΕΙ, εκτός των ιατρικών σχολών, είναι μόλις 25%.

Στον προϋπολογισμό, που ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία, για την παιδεία δίνεται μόλις 2,8% του ΑΕΠ, ενώ ο Μέσος Ευρωπαϊκός όρος είναι 5-5,5%...

Ως ευρωπαϊστές επιμένουμε στην σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είμαστε ουραγοί και εδώ για μια ακόμη φορά, στην Ε.Ε....Τρίτοι από το τέλος… Όχι μόνον φέτος, αλλά και τα 5 χρόνια που κυβερνά ο κος Μητσοτάκης.

Ο κος Πιερρακάκης είπε ότι σε απόλυτους αριθμούς είμαστε καλύτερα από πέρσι. Απόλυτους αριθμούς όμως χρησιμοποιούν αυτοί που δεν θέλουν να συγκρίνουν και να συγκριθούν. Τους χρησιμοποιούν όσοι θέλουν να συσκοτίσουν και να αποπροσανατολίσουν.

Οι κοινωνία των πολιτών, κάθε φιλελεύθερης προέλευσης, δεν μπορεί παρά να αντιπαρατίθεται σε προϋπολογισμούς που υποβαθμίζουν τη δυνατότητα λειτουργίας των θεσμών εκπαίδευσης στη χώρα, με ποσοστό μικρότερο του 3% επί του ΑΕΠ...

Διαφορετικά και αυτή η ενδιαφέρουσα κατά τα λοιπά προσπάθεια μεταρρύθμισης, με την αποδυνάμωση της αποκλειστικότητας του κράτους στην Ανώτατη Εκπαίδευση, θα έχει όχι μόνο καταστροφικά αποτελέσματα για την Ανώτατη Εκπαίδευση στη χώρα, αλλά και την τύχη, σε αποτελέσματα, άλλων σχετικών μεταρρυθμίσεων...

Να θυμηθούμε προσδοκίες που έσπειραν και τι έχουμε θερίσει μέχρι στιγμής:

  • ·       *Πανεπιστημιακή Αστυνομία
  • ·       *Συμβούλια Διοίκησης
  • ·       *Νέο σύστημα εκλογής πρυτανικών αρχών
  • ·       *Βιομηχανικά διδακτορικά
  • ·       *Το marketing των δαπανηρών επισκέψεων ομάδων εκπροσώπων αλλοδαπών πανεπιστημίων στους ιθαγενείς…
  • και άλλα που η αποτίμησή τους στην καλύτερη περίπτωση παράγει μηδενική προστιθέμενη αξία υλική και άυλη...

Επιδίωξή μας, μαζί με αυτό το “άνοιγμα” στην αγορά, πρέπει να είναι και η διασφάλιση της χρηματοδότησης των κρατικών ΑΕΙ, σε τέτοιο επίπεδο, που να μην υπολείπεται τόσο, όσο σήμερα, του ευρωπαϊκού μέσου όρου ανά πτυχίο...