Μετά τον σκληρό Πούτιν και τον σκληρό Τραμπ ήρθε και το σκληρό Μπρέξιτ. Και κάπου στο βάθος, λίγο καλύτερα κρυμμένη αλλά εξίσου απειλητική, παραμονεύει η σκληρή Κίνα. Καλώς ήρθαμε στη νέα τάξη πραγμάτων.
Το κύριο ποιοτικό στοιχείο της αλλαγής έγκειται στον τρόπο παγκόσμιας συνεννόησης και επίλυσης των διαφορών. Η λογική της «ήπιας δύναμης», που είχαν θεωρητικοποιήσει επιστήμονες σαν τον Ρόμπερτ Νάι και ενσάρκωναν, υποτίθεται, διεθνείς παίκτες σαν την Ευρωπαϊκή Ένωση και, σε κάποιο βαθμό, και σαν την Αμερική του Ομπάμα, θάβεται οριστικά, καθώς αναδύονται τα γυμνά όνειρα μεγαλείου περιφερειακών δυνάμεων (Ρωσία, Τουρκία, Ιαπωνία, Κορέα), η νέα παγκόσμια κούρσα εξοπλισμών, το ξεψύχισμα του ευρωπαϊκού πολιτικού σχεδίου και η έμφαση στην εσωτερική και μονομερή ενδυνάμωση από εμβληματικές εκπροσώπους του «Δυτικού κόσμου», όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία. Η ισχύς μετριέται, ή μάλλον αναμετριέται, πλέον με όρους ανοιχτά συγκρουσιακούς: τα όπλα μου είναι αυτά, δεν θα μου πεις εσύ τι να κάνω, πρόσεξε γιατί αν κινηθείς έτσι έχω αυτές τις δυνατότητες, ο θάνατος σου η ζωή μου.
Το «παράδειγμα Τραμπ» βαραίνει, από αυτή την άποψη, περισσότερο στις επερχόμενες εξελίξεις, αλλά το «υπόδειγμα Μπρέξιτ» είναι ίσως ακόμα πιο ανησυχητικό. Θα πρέπει σιγά-σιγά να αρχίσουμε να συνηθίζουμε ότι «πλανητάρχης», και, άρα, θεωρητικά, εκπρόσωπος της παγκόσμιας δημοκρατίας, είναι ένας ημιμαθής ασυνάρτητος τσαμπουκαλής αγροίκος, που συγχέει τη χώρα του με τον εαυτό του, την πολιτική με τις μπίζνες και τις διεθνείς και ανθρώπινες σχέσεις με το διαρκές μπούλινγκ. Ως Ευρωπαίοι, ωστόσο, όλα δείχνουν ότι όχι μόνο δεν θα μπορέσουμε να του αντισταθούμε, αλλά θα απορροφηθούμε τα επόμενα χρόνια σε έναν εσωτερικό αγώνα επιβίωσης μεταξύ των «παλιών» αλλά παρακμασμένων δυνάμεων ενός κατεστημένου που ούτως ή άλλως πρέπει να αλλάξει και της επιθετικής στάσης των κεντρόφυγων δυνάμεων, στις οποίες θα ηγηθεί η Βρετανία συμπαρασύροντας και ετερόκλητες διαλυτικές εκφάνσεις (χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ, εθνικιστές κάθε φυράματος, κομμάτια των «αγορών» που ήδη ψάχνουν ευκαιρίες μέσα στο πιθανό χάος).
Κι ενώ οι τρόποι αντίστασης όσων –προσώπων, οργανισμών και χωρών- δεν θέλουμε να μπούμε σε αυτό το εφιαλτικό παιχνίδι είναι γνωστοί –απόκρουση του λαϊκισμού, παραμερισμός επίπλαστων διαχωριστικών γραμμών, περισσότερα κοινά σχέδια, στροφή στην κοινωνική και όχι αποκλειστικά στην οικονομική ευημερία-, την εφαρμογή τέτοιων «ρεφορμιστικών» μεθόδων δεν εννοούν ούτε το εκλογικό καλεντάρι ούτε το διάχυτο κλίμα των καιρών ούτε ο παγκόσμιος συσχετισμός δυνάμεων. Η Δημοκρατία είναι αναγκασμένη να παλέψει με ξύλινα σπαθιά απέναντι στα πυρηνικά όπλα των αντιπάλων της.
Η 20η Ιανουαρίου, ημέρα ορκωμοσίας του Προέδρου Τραμπ, εμφανίζεται ήδη ως η διαχωριστική γραμμή του παλιού με το νέο κόσμο. Το ότι τίποτα δεν προοιωνίζεται ότι ο δεύτερος θα είναι καλύτερος, διόλου δεν σημαίνει ότι δεν οφείλουμε να παλέψουμε, και μάλιστα διπλά.