Τα παράδοξα των εκλογών

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 10 Ιουν 2017

«Οποιοδήποτε κόμμα κι αν κερδίσει τις εκλογές, το αποτέλεσμα θα είναι ότι η Βρετανία θα απομακρυνθεί από  το όραμα της φιλελεύθερης χώρας, ανοιχτής στον κόσμο και ανεκτικής, όραμα που διαμόρφωνε την ταυτότητα της χώρας εδώ και δεκαετίες» έγραψε ο Economist.  Αλλά  τις εκλογές δεν τις κέρδισε τελικά  καθαρά  κανένα κόμμα,   ή μάλλον τις έχασε η Τ. Μέι.   Η  πρωθυπουργός  Τ. Μέι και το Συντηρητικό κόμμα κατέλαβαν τη πρώτη θεση  αλλά χωρίς καν την απόλυτη  πλειοψηφία ( 326 έδρες)   ενώ πρίν τις εκλογές είχαν πλειοψηφία δεκα-επτά εδρών. Η Τ. Μέι διέπραξε κολοσσιαίο λάθος με το να πάει   στις εκλογές με την πεποίθηση ότι θα σαρώσει . Οχι μονο δεν σάρωσε   αλλα αντιθετα κατέληξε ηττημένη. Με ενα «κολοβό κοινοβούλιο» (hung parliament)    χωρις κομματική πλειοψηφία .    Αυτό μπορει να οδηγήσει σε εντελώς απρόβλεπετες εξελίξεις . Ακόμη και στην παραίτηση Μέι.  Για το επίμαχο  θεμα του Brexit,  όλα τα σεναρια είναι τώρα  ανοιχτά- απο το πλέον  «σκληρό»  μεχρι το πλέον «ήπιο» ή ακόμη και την εγκατάλειψη του.  Από πολιτική άποψη , το Εργατικό κόμμα και ιδιαίτερα  ο αρχηγός του Τζ. Κόρμπιν εμφανίζονται ως  οι πραγματικοί  νικητές των εκλογών παρα τις αρχικές εκτιμήσεις για ολική κατάρρευση. Ο υποτιμημένος Κόρμπιν έκανε τη μεγάλη έκπληξη. Σάρωσε..

Γενικότερα όμως οι προεκλογικές  εξαγγελίες  και των δύο μεγάλων κομμάτων, αν και από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, ερμηνεύονται ως   προσπάθεια  επιστροφής  της χώρας  στο παρελθόν. Ως έκφραση  νοσταλγίας για  την «παλαιά Μ. Βρετανία» καθώς  «δεν κοιτάζουν ευδιάκριτα  προς το μέλλον» . Αυτό ισχύει  και για  το πολιτικό δόγμα – το κράτος επιστρέφει  σε κυρίαρχο  οικονομικό ρόλο. Η πλήρης  υποχώρηση  του νεοφιλελευθερισμου στη χώρα που τον γέννησε( Μ. Θάτσερ). Συνολικά   εάν κατι δείχνουν οι εκλογές είναι ότι η Βρετανία  ψάχνεται, «αναζητά ακόμη το νέο  ρόλο».  Δείχνουν επίσης:  πρώτον, στο σημερινό ρευστό πολιτικό   περιβάλλον   πριν ανακοινωθούν τα επισημα εκλογικά  αποτελέσματα όλα τα σενάρια είναι δυνατα ακόμη κα σε μια χώρα με τις πλέον σταθερές πολιτικές συντεταγμένες όπως το Η.Β. Προηγείσαι με 20 ποσοστιαίες μονάδες και στοχεύεις σε σαρωτική νίκη και καταλήγεις  μέσα σε επτά εβδομάδες σχεδόν στην  ήττα. Δεύτερον, η προεκλογική πολιτική σύγκρουση ανεδειξε ξανά ως βασικές  πολιτικές κατηγορίες αυτές της Δεξιάς και Αριστεράς  ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο  πολιτικό περιεχόμενο των εννοιών για τη συγκεκριμένη χώρα. Όπως σωστά έγραψε και ο Γ. Τούντας,   παρά την προσπάθεια ορισμένων «να θάψουν την Αριστερά» ( Νεα, 8/6) ,   η εννοιολόγηση Δεξιά – Αριστερά εξακολουθεί να έχει ισχυρή σημασία αν και με την αυτονόητη ανάγκη  επαναπροσδιορισμού του περιεχομένου στις σύγχρονες συνθήκες. Τρίτον, ο δικομματισμός επιστρέφει,  στη Βρετανία τουλάχιστον. Τα μικρά κόμματα σχεδόν εξαφανίστηκαν. Τέταρτον,   η  Βρετανική περίπτωση δείχνει  ότι η μονοθεματική προεκλογική εκστρατεία δεν αποδίδει.

Η   Τ. Μέι εστίασε  κυρίως σε ένα   θέμα , αυτό του Brexit. Το ερώτημα  που σταθερά έθετε στους ψηφοφόρους- σε μια μάλλον κακή προεκλογική εκστρατεία-   ήταν «τί είδους Brexit  θέλετε, ήπιο ή σκληρό ;»   Oι αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις   σε Μάντσεστερ και Λονδίνο έφεραν βέβαια  στην ατζέντα  και το θέμα της ασφάλειας των πολιτών αλλα και αυτό δεν την βοήθησε σημαντικά.    Σε θέματα κοινωνικής πολιτικής οι προτάσεις Μέι (φόρος άνοιας,  κ.λπ.) υπήρξαν καταστροφικές και  της κόστισαν σημαντικά. Πάντως  και     η  Τ.  Μει απέρριψε τον νεοφιλελευθερισμό τύπου  Θατσερ  υπερ της επιστροφής σε  ενα μάλλον κεντροευρωπαϊκού τύπου   συντηρητικό οικονομικό  προτύπο με ισχυρή κρατική παρέμβαση .

Ο  ηγέτης του Εργατικού κόμματος Τζ. Κόρμπιν,  σε μια πολύ καλή, ανθρώπινη  εκστρατεία,   εστίασε στα ευρύτερα κοινωνικά θέματα ( εναντίον της λιτότητας- βρετανικού τύπου)   με κύριο  ερώτημα «τί είδους Βρετανία θέλουμε» και  με ακραία ριζοσπαστικές   προτάσεις (κατάργηση διδάκτρων στα πανεπιστήμια, φορολόγηση υψηλών εισοδημάτων, αύξηση κοινωνικών δαπανών, κ.λπ.) αλλά και εθνικοποίηση σημαντικών τομέων της οικονομίας (σιδηρόδρομοι, ταχυδρομεία, ενέργεια ,  κ.ά.).  Ερμηνεύτηκαν   ως επιστροφή του  Κόμματος στην (αδιέξοδη ) περίοδο των αρχών της δεκαετίας του 1980 αλλά είχαν  τελικά απήχηση ειδικότερα  στους νέους  καθώς στον πρεοεκλογικό του λόγο/αφήγημα  ο Τζ. Κόρπιν εμφανίσθηκε περισσότερο  ως σοσιαλδημοκρατικά  ήπιος  ηγέτης παρά ως Βρεταννός …Τσίπρας. Στον λόγο. Αν και ο Τζ. Κόρπιν ειναι 68 ετων που σημαίνει ότι πολιτική ελκυστικότητα δεν ασκούν μόνο οι σαραντάρηδες…