Πώς θα πάνε τα πράγματα στην οικονομία το 2022; Υπάρχουν οι μεγάλες αβεβαιότητες που ταλανίζουν όλο τον κόσμο. Μία η πανδημία (ο προϋπολογισμός 2022 καταρτίστηκε με την υπόθεση ότι η πανδημία θα είχε διανύσει τα τελευταία μίλια το 2021) άλλη ο πληθωρισμός (παροδικός ή όχι..) και ειδικά οι τιμές της ενέργειας –η αμερικανική θαλάσσια αεριογέφυρα που σπάει τον ρωσικό αποκλεισμό της Ευρώπης από φυσικό αέριο είναι μια άμεση αλλά όχι μόνιμη και σταθερή λύση.
Υπάρχει, πάντως, συναίνεση ότι τους πρώτους μήνες το ΑΕΠ θα καλύψει τις απώλειες λόγω covid και θα επανέλθει στα επίπεδα 2019 (185 δισ.) κι ότι, τέλος του 2022, θα έχει υπερβεί τις απώλειες κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Επειδή έχει μεσολαβήσει μια 10ετία πρωτοφανούς καθίζησης και η Ελλάδα είναι συγκριτικά φτηνή χώρα (ενδεικτικά, τα αμερικανικά χρηματιστήρια που προ 10ετίας ήταν 10 φορές πιο ψηλά από το ελληνικό, είναι 40 φορές ψηλότερα σήμερα…) όπως συγκριτικά φτηνές είναι κι οι αξίες της γης (εξ ου οι μεγάλες αγορές από ισραηλινούς κι άλλους ξένους), κι επειδή στον κόσμο κυκλοφορούν τρισ. δολάρια που αναζητούν τοποθετήσεις κι επειδή, τέλος, η κρατική ενίσχυση της οικονομίας ήταν αναλογικά η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, θα περίμενε κανείς μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ.
Το σημαντικότερο, ωστόσο, δεν είναι το ποσοστό αύξησης αλλά η ποιότητά του: Μαζί με τις απώλειες αναπληρώνει όλες τις ιστορικές στρεβλώσεις που αντανακλώνται σε χαμηλή παραγωγικότητα, μεγάλο εξωτερικό έλλειμμα και ανεργία.
Για να διορθωθούν αυτά, δεν αρκεί να ρίχνεις λεφτά στην αγορά ως λευκός κι ευσπλαχνικός ιππότης. Χρειάζονται σαφείς προτεραιότητες (πχ, φορολογική και ασφαλιστική στήριξη της μισθωτής εργασίας) και μεταρρυθμίσεις σε όλη τη γραμμή. Αυτά δεν υπάρχουν και γι’ αυτό (όπως ηχηρά εξήγησε ο Γ. Στουρνάρας την περασμένη εβδομάδα) κινδυνεύει ο στρατηγικός στόχος, η πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας, έως τις αρχές του 2023.
Οι μεταρρυθμίσεις απέμειναν να στοιχειώνουν τις σελίδες της έκθεσης Πισσαρίδη-Βέττα, δεν έγιναν την πρώτη διετία, όταν -ακόμα- ισχυρή μερίδα του πολιτικού κέντρου στήριζε την πρωθυπουργία Κυρ. Μητσοτάκη κόντρα στο δεξιό συντηρητισμό. Λέτε να γίνουν τώρα, εν μέσω παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου;..
Κανείς δεν γνωρίζει πότε ακριβώς θα γίνουν (πρόωρες) εκλογές. Το άγχος για το αποτέλεσμα «χαλαρών» εκλογών με απλή αναλογική, η εντυπωσιακή δημοσκοπική άνοδος του ΚΙΝΑΛ, το εκλογικό σύστημα των σχεδιαζόμενων δεύτερων εκλογών που απαιτεί πολύ υψηλό -για τα δεδομένα- ποσοστό για να επιτευχθεί αυτοδυναμία (περί το 38%), αυτά τις απομακρύνουν. Στο ίδιο συντείνει η απαίτηση Τσίπρα για εκλογές εδώ και τώρα -κανείς πρωθυπουργός δεν θα ήθελε να φανεί ότι σύρεται σε εκλογές από την αντιπολίτευση.
Αν, όμως, είναι άγνωστος ο ακριβής χρόνος των εκλογών, οι συνέπειές τους μπορεί να είναι πολύ αρνητικές τώρα, πριν διεξαχθούν: Γιατί πολλά δείχνουν ότι οι μεταρρυθμίσεις έχουν μπει σε αναστολή (αν όχι στο γνωστό χρονοντούλαπο…) ενώ ο «καθωσπρέπει λαϊκισμός» κάνει εντονότερη την παρουσία του. Αυτά δεν είναι για καλό.
Μετά από 10ετή κρίση χρέους και 2ετή κρίση covid, τα περιθώρια αντοχών της κοινωνίας είναι μικρά –έχει μαζευτεί πολύ «προσάναμμα». Η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν είναι στα καλύτερά της: Ένα δυναμικό τμήμα της φεύγει μπροστά, ένα πολύ μεγάλο μένει πίσω ή τελεί υπό κατάρρευση, ενώ ανταγωνιστικοί παίκτες από πλουσιότερες χώρες βγαίνουν κεφαλαιακά ενισχυμένοι (στοχευμένα, όχι όπως στα καθ’ ημάς…) με κρατικά κεφάλαια. Και πολλά, πάρα πολλά προβλήματα κρύβονται άλυτα κάτω από το χαλί –απ’ τα κόκκινα δάνεια μέχρι τη μη έγκαιρη απόδοση δικαιοσύνης.
Αν αφεθούν τα πράγματα να κυλίσουν έτσι, μετά από 2-3 χρόνια σχετικής ευφορίας χάσκει η φόβικη προοπτική επιστροφής σε ασθενικούς ρυθμούς μεγέθυνσης της τάξης του 1,5%. Που δεν θα επιτρέπουν (πάλι…) την εξυπηρέτηση του χρέους μας. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Κι αν χάσουμε το 2022, ίσως δεν μένει πολύς χρόνος για να προλάβουμε.
Πηγή: www.kreport.gr