Ανάγκη πολιτικής πρωτοβουλίας για μια νέα Συνθήκη της ΕΕ

Αθανάσιος Θεοδωράκης 16 Μαρ 2020

Η Ευρώπη προχωρά συνήθως με μικρά βήματα και συμβιβασμούς. Οταν η Ιστορία όμως το επιτάσσει ξέρει να κάνει υπερβάσεις. Στις μεγάλες στιγμές της ιστορίας της έλαβε αποφάσεις που άλλαξαν την φυσιογνωμία της και άλλαξαν ταυτόχρονα και την πορεία του κόσμου. Ηρθε πάλι η ώρα τέτοιων μεγάλων αποφάσεων.


Η μετά το Μάαστριχτ Ευρώπη είναι βεβαίως το ζητούμενο. Μια Ευρωπαϊκή Δημοκρατία, ομοσπονδιακού τύπου με μετέχοντα τα κράτη-έθνη που το επιθυμούν. Μόνο που τώρα δεν θα είναι η οικονομία και οι κανόνες της αγοράς το κυρίαρχο στοιχείο. Οι καιροί θέλουν πρόταξη του πολιτικού στοιχείου, είναι ζήτημα επιβίωσης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. 


Πολιτική ενοποίηση, κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα, κοινή μεταναστευτική πολιτική είναι εκ των ουκ άνευ της νέας κατάστασης. Η εξελισσόμενη κρίση της δημόσιας υγείας θέτει στα κράτη επιτακτικά ζητήματα, που δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν εντός του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (κρατικές ενισχύσεις, δημοσιονομικά κριτήρια, κλπ).


Τα δραματικά μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αντιμετώπιση του κοροναϊού ανατρέπουν όλες τις προβλέψεις και θέτουν νέα διλήμματα: θα εξακολουθήσει η εξάρτηση της Ευρώπης από την παραγωγή βασικών αγαθών και προϊόντων εκτός Ευρώπης; Θα επανέλθει η κοινοτική προτίμηση ως κύριο στοιχείο της πολιτικής;


Στην ουσία η ΕΕ καλείται να βρει ένα νέο σχήμα βιώσιμης ευημερίας. Προφανώς θα υπάρξουν διαφωνίες και διχογνωμίες. Οσοι θέλουν όμως θα βρουν το κουράγιο να διαμορφώσουν ένα νέο σχήμα. Δεν πρόκειται για λιγότερα ή περισσότερα χρήματα, η αποχώρηση του ΗΒ έδωσε λαβή σε παλινόρθωση πρακτικών και διαπραγματεύσεων παλαιού τύπου, σαφώς ανάξιων των σημερινών προκλήσεων. 


Ηρθε η ώρα των υπερβάσεων. Ποιός θα πάρει την πρωτοβουλία; Ο γάλλος Πρόεδρος  Ε Μακρόν, στο προχθεσινό διάγγελμά του προς το γαλλικό έθνος, πέρα από τα άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της νέας πανδημίας, έθεσε και ζητήματα ευρωπαϊκής συνεργασίας, συντονισμού και αποφάσεων στο νέο σημερινό πλαίσιο. Ο κύβος συνεπώς ερρίφθη. Τίποτε δεν είναι όπως πριν. Οι συνεχείς κρίσεις απαιτούν ρηξικέλευθες αποφάσεις. Δεν αρκούν πλέον τα μερεμέτια. 


Ποιός θα πάρει την πρωτοβουλία για την επεξεργασία μιας νέας ευρωπαϊκής Συνθήκης, μιας Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας;