H Σύνοδος των ηγετών της Ε.Ε και η Ανατ. Μεσόγειος

Νίκος Γκιώνης 03 Οκτ 2020

Τα παλιά χρόνια, που είχα ασχοληθεί στα υψηλότερα επίπεδα είτε με τον φοιτητικό συνδικαλισμό είτε με τον επαγγελματικό στο επίπεδο του ΤΕ, είχα – είχαμε – μάθει εμπειρικώς την τέχνη  των βασικών  κινήσεων της  συντεχνιακής διπλωματίας. Αυτή μας  έλεγε, πως όταν κάποιοι διαφορετικοί μεταξύ μας έπρεπε να συμπράξουμε από αλλιώτικη  αφετηρία εις βάρος άλλων οφείλαμε να κάνουμε δυό βήματα, το πρώτο της αρχικής ασυμφωνίας των υπό σύσταση συμπραττόντων συμμάχων και το δεύτερο της υποχώρησης του πλέον μαξιμαλιστή ώστε όλοι να κρατήσουν ένα 20% των αρχικών θέσεων, συμφωνώντας στο υπόλοιπο 80%. Έτσι και γίνονταν κι αντί για συντριπτικό χτύπημα εις βάρος του κυρίου αντιπάλου παίρναμε οι περιστασιακώς συμπράττοντες μια νίκη στα σημεία . Αυτή είναι και η  αρχική, από τα αρχαία χρόνια, κίνηση της διπλωματίας και μετά ακολουθούν οι εξειδικεύσεις που διόλου απίθανο να την ανατρέψουν σε βάθος χρόνου. Όμως θα έχει έτσι κι αλλιώς κερδηθεί χρόνος, που πριν τελειώσει – όσος και νάναι – θα προοικονομήσει τις εξελίξεις.

Προσωπικώς δεν ανέμενα τίποτα λιγότερο ή περισσότερο στο Συμβούλιο Κορυφής, παρά μια νίκη στα σημεία για την Ελληνική Δημοκρατία κάτι που κατά την άποψή μου συντελέστηκε.

Η κ.Μέρκελ φέρνει νωρίτερα του προγραμματισμένου ένα σχετικώς ακραίο κείμενο με στοιχεία ουδετερότητας και την αρωγή της Μάλτας, της Ισπανίας και λιγάκι της Πορτογαλίας. Οι Έλληνες και οι Κύπριοι αντιδρούν με την διακριτική αρωγή – για τις περιστάσεις – του μονίμου συμμάχου Εμμ. Μακρόν και την έντονη υποστήριξη του άλλου γνωστού υπόπτου, του Αυστριακού Σεμπάστιαν Κούρτς, που τον ακολούθησαν σε διαφορετικά μοτίβα κι άλλες χώρες σαν την Τσεχία επί παραδείγματι. Στο δείπνο – στο οποίο αρχικώς προβλέπονταν η συζήτηση της πρώτης ανακοίνωσης – ξεκινά η κουβέντα για ένα άλλο κείμενο, πιο επιθετικό αλλά και με κάποιους  διπλωματικούς βαθμούς ελευθερίας. Το κείμενο αυτό περιέλαβε ρητώς όλα τα εργαλεία απόκρουσης της όποιας τουρκικής αδιαλλαξίας – εντός των οποίων και οι κυρώσεις – δίχως να περιλάβει ρηματικά το σχέδιο του Γιόζιπ Μπορέλ για κυρώσεις, θεωρώντας πως ενυπάρχει πίσω από τις λέξεις του δεύτερου δελτίου ανακοίνωσης του τελικού κειμένου.

Σήμερα το ΥΠΕΞ της Τουρκίας έβαλε ευθέως κατά της ΕΕ συνολικά γι΄αυτό το κείμενο, που την στοχοποιεί μεν δεν την στήνει για την ώρα στο καναβάτσο δε. Ανάποδα  η Ελληνική Δημοκρατία διά του ΠΘ της σαφώς εδήλωσε την ικανοποίησή της καθώς και η Κύπρος , το έκανε όμως με φειδωλό και προσεκτικό τρόπο.

Την περίοδο ετούτη υπάρχει μια κυματοειδής επισφαλής ηρεμία μετά το καλοκαίρι, είναι ο 62ος γύρος των διακρατικών μετά το 2016 και υπάρχει, αν και με την συνήθη αβεβαιότητα, το ενδεχόμενο συνυποσχετικού για το Δικ. της Χάγης. Αγοράστηκε χρόνος, τέθηκε το όριο του Δεκεμβρίου για επανεξέταση των δράσεων της γείτονος ενώ οι γνωστοί  φίλοι μας, της επικεφαλής της Κομισιόν περιλαμβανομένης , δήλωσαν ή τουϊτάρισαν πιο σφοδρό λόγο από τον διπλωματικό επίσημο ,αλλά με σαφή κλίση προς την Ελλάδα και την Κύπρο .

Επιπλέον αφέθηκαν τα διπλωματικά περιθώρια ελεύθερα για την προσεκτική διαχείριση των υπωρειών της γής του Καυκάσου και την δυνητική απεμπλοκή του Ναγκόρνο Καραμπάχ με το ελάχιστο έως μηδενικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές, κάτι που οι τρείς ηγέτες προχτές από κοινού διατράνωσαν αποδοκιμάζοντας μιάν ακόμα ανεπίκαιρη εμπλοκή  της παρακμάζουσας κοινωνικά και οικονομικά Τουρκίας. Και αφήνοντας στο τραπέζι , πάντα επίκαιρες ,  τις παλιές περιπτώσεις της Λιβύης, της Συρίας και των λοιπών ιμπεριαλιστικών ανοησιών περί επίκαιρης ανασύστασης των Οθωμανικών επικρατειών ως στοιχείων -όλων των προηγουμένων - της Τουρκικής αφασίας.

Η Τουρκία – λαμβανομένου υπόψιν του αναγκαστικού ειδικού βάρους της στο μεταναστευτικό ζήτημα αλλά και της αιώνιας θαλάσσιας διπλωματίας των Στενών της – έχασε πόντους κι ας μην είναι άμεσα ορατό για κάποιους, καθώς πρέπει να δούν τις σημασίες πίσω από τις λέξεις και να δεχτούν τις ενυπάρχουσες αδυναμίες του γεγονότος πως ακόμα η ΕΕ δεν είναι μια φεντεραλιστική πολιτική Ένωση.

Τα θέματα της Ανατ. Μεσογείου έχουν δρόμο κι αναζητούνται εφικτοί και ευέλικτοι δίαυλοι, αντί του λεκτικού μαξιμαλισμού που σπάνια εισφέρει πλήν πραγματικά ακραίων περιστατικών, σαν κι αυτό του περασμένου Μαρτίου στον Έβρο. Η διαχείριση του κινδύνου προϋποθέτει περιδίνηση και ιχνηλάτηση των ελάχιστων κοινών τόπων στις συμμαχίες. Άλλωστε τα χαρτιά πέφτουν με φειδώ και οικονομία στο τραπέζι , ενώ οι διμερείς σχέσεις με κορυφαίους εταίρους της ΕΕ  όπως κυρίως η Γαλλία μπορούν να απαντούν εκεί όπου η ολιστική διπλωματία διατηρεί απλώς ένα επιθετικό τακτ.

Να τονίσω πως θεωρώ συγκυριακό ή τυχαίο συμβάν την πρωτοκόλληση του μη νομίμου συμφώνου Λιβύης – Τουρκίας , κάτι  που παρατήρησα στις απόψεις αρκετών δημοσιολογούντων από την ανάποδη …πως δηλαδή έγινε δολίως για να αποδυναμωθούν οι ελληνικές δυνατότητες του Ελληνοαιγυπτιακού Συμφώνου περιλαμβανομένου. Εκτός κι αν ξέρουν κάτι περισσότερο, γι΄αυτό που ούτως ή άλλως θα γίνονταν κάποια στιγμή , όπως θα συμβεί και με το προαναφερθέν δικό μας σύμφωνο.

Κοντολογής η Ελλάδα κατίσχυσε με προσεκτικό παιχνίδι, όπως ακριβώς οι αναλυτές ανέμεναν, οριακά και κάτι παραπάνω ακόμα,  στο ανακοινωθέν. Δείγμα μιας στοχευμένης και προσεκτικής διπλωματίας, που κατακτά κάθε φορά χιλιοστά εμπιστοσύνης από τους Συμμάχους ενώ παράλληλα χωρίς κραυγές μεγαλώνει αναγκαστικά την αποτρεπτική της επιχειρησιακή ικανότητα. Ο δρόμος είναι μακρύς  και το προσεκτικό passing game της χώρας κατά κανόνα αποδίδει, όπως εν προκειμένω.