Μια σύγχρονη παραδοξότητα είναι οι πολιτικοί μεγαλοϊδεατισμοί, που χαρακτηρίζουν τo πολιτικό σύστημα όχι μόνο στο επικοινωνιακό πεδίο αλλά και στην μετατροπή του πολιτικού σχεδιασμού σε πράξη από το ένα μέρος, σε συνδυασμό με την ωμή πραγματικότητα, που βιώνεται από τους πολίτες από το άλλο μέρος.
Ιδιαιτέρως στις σύγχρονες σύνθετες και ταχύτατα εξελισσόμενες συνθήκες στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, οι οποίες είναι δύσκολα διαχειρίσιμες με την πολιτική οπτική και το σύστημα οργάνωσης των κοινωνιών, που οριοθετούν την πραγματικότητα, οι πολιτικοί μεγαλοϊδεατισμοί όχι μόνο δεν συμβάλλουν στην ομαλή και ειρηνική πορεία προς το μέλλον, αλλά αυξάνουν τον βαθμό διακινδύνευσης και τις ανισορροπίες σε πλανητικό επίπεδο.
Η εμπειρική προσέγγιση του παγκόσμιου γίγνεσθαι είναι αποκαλυπτική. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαχείριση της ουκρανικής κρίσης τόσο από την ρωσική πολιτική ηγεσία, που την προκάλεσε με την απάνθρωπη εισβολή στην Ουκρανία, όσο και από τον τρόπο και τα μέσα αντίδρασης των χωρών της Δύσης με τις κυρώσεις στο οικονομικό πεδίο. Τα αποτελέσματα βιώνονται από το σύνολο των κοινωνιών, που συνθέτουν την παγκόσμια κοινότητα.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών οι τιμές των τροφίμων τον Μάιο του 2022 ήταν 30% υψηλότερες σε σύγκριση με το 2021. Ήδη στις φτωχές κοινωνίες του πλανήτη σταδιακά διαμορφώνονται συνθήκες λιμού.
Η Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank) εκτιμά, ότι κάθε αύξηση των τιμών κατά 1% σπρώχνει στην ακραία φτώχεια 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Ταυτοχρόνως η κερδοσκοπία είναι στο απόγειο της. Το Economic Policy Institute επισημαίνει, ότι πάνω από 53% της ανόδου των τιμών τα τελευταία δύο χρόνια είναι αποτέλεσμα της διεύρυνσης των περιθωρίων κέρδους.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν, ως επακόλουθα της ακολουθούμενης πολιτικής, οι ηγεσίες όλων των πλευρών επιχαίρουν για τα «αποτελέσματα» των επιλογών τους, ενώ δεν λαμβάνουν υπόψη το αντίτιμο, που «πληρώνουν» οι κοινωνίες στο πλαίσιο των οικονομικών παρενεργειών.
Στις 28.6.2022 πραγματοποιήθηκε στο Elmau (Γερμανία) η συνάντηση των πολιτικών ηγεσιών των χωρών, που συμμετέχουν στο G7 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Καναδάς, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η απόφαση τους να επενδύσουν 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε υψηλούς τόνους ανακοινώθηκε η πρόθεση τους να παρέχουν την αναγκαία αναπτυξιακή βοήθεια, ενώ δεν έγινε αναφορά στα ουσιαστικά αίτια αυτής της επιλογής, τα οποία σχετίζονται με την γεωπολιτική στόχευση, αυτό το ποσό να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην άνοδο της επιρροής της Κίνας με εργαλείο το πρόγραμμα «Νέοι δρόμοι του μεταξιού» και την πάγια οπτική της διατήρησης της επιρροής και της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων σε αυτές τις χώρες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα επενδύσουν 200 δισεκατομμύρια, οι ευρωπαϊκές χώρες θα διαθέσουν 300 δισεκατομμύρια σύμφωνα με την επικεφαλή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, η Ιαπωνία 65 δισεκατομμύρια και ο Καναδάς 5,4 δισεκατομμύρια.
Παράλληλα μετά από πρόταση του γερμανού καγκελάριου Olaf Scholz οι χώρες, που συμμετέχουν στο G7, θα λειτουργήσουν ως ένα διεθνές club για την προστασία του κλίματος. Μεταξύ των στόχων του club είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καθώς και η μέτρηση και καταγραφή τους. Βασική επιδίωξη επίσης θα είναι η επίτευξη των στόχων της παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα, που υπεγράφη το 2015 στο Παρίσι.
Στην πράξη βέβαια, μετά τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στον ενεργειακό τομέα λόγω του τρόπου διαχείρισης του από όλες τις πλευρές, καταγράφεται επιστροφή στην αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων (άνθρακα) για την παραγωγή ενέργειας, ώστε να μην πληγεί η οικονομία. Όμως με αυτό τον τρόπο δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι για την προστασία του κλίματος. Οι μεγαλοϊδεατισμοί χωρίς ρεαλιστική οπτική δεν ωφελούν. Αντιθέτως προκαλούν μεγαλύτερο «κακό» στην ανθρωπότητα.
Φαίνεται, ότι η ουτοπία της ηγέτιδας ή της ισχυρής δύναμης θέλγει το πολιτικό σύστημα στο επικοινωνιακό πεδίο. Στην πράξη όμως δρομολογεί την απομάκρυνση από τις ανάγκες της πραγματικότητας και την βιωσιμότητα της ανθρώπινης οντότητας σε συνθήκες ειρήνης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Το παράδειγμα της ρωσικής πρακτικής στην Ουκρανία είναι πολύ χαρακτηριστικό. Δεν είναι όμως το μοναδικό. Σε ημερίδα του ιδρύματος Friedrich-Ebert-Stiftung στην Γερμανία ο επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Lars Klingbeil είπε, ότι η Γερμανία πρέπει να συνειδητοποιήσει την δύναμη της και να ενεργοποιηθεί περισσότερο για την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών. Εξέφρασε μάλιστα την θέση, ότι «η στρατιωτική βία αποτελεί νόμιμο πολιτικό εργαλείο».
Οι αρνητικές αντιδράσεις σε αυτή την οπτική, την οποία σίγουρα επιδοκιμάζει από την πλευρά της Ρωσίας και ο Putin, οδήγησαν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα στην «χαλαρή» ερμηνεία των λεγόμενων του Klingbeil με την διευκρίνιση, ότι δεν το εννοούσε έτσι, όπως ερμηνεύθηκε. Ίσως θα έπρεπε να τονίσει περισσότερο, ότι δεν πρόκειται για στρατιωτική εμπλοκή αλλά για ανθρωπιστικό και πολιτικό εργαλείο η αξιοποίηση της στρατιωτικής ισχύος. Ο παραλογισμός του πολιτικού μεγαλοϊδεατισμού δεν έχει όρια.
Ιδιαιτέρως στην σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, η οποία είναι διαχειρίσιμη μόνο στο πλαίσιο της ορθολογικής προσέγγισης, ανάλυσης και σχεδίασης με ολιστική και όχι με αποσπασματική πολιτική οπτική της δυναμικής, που αναπτύσσουν οι αλληλοεξαρτώμενες κοινωνίες της παγκόσμιας κοινότητας, οι μεγαλοϊδεατισμοί δεν έχουν προοπτική, διότι δεν βασίζονται στον μακροπρόθεσμο σε επαρκή βαθμό σχεδιασμό της πορείας προς το μέλλον με συνυπολογισμό των επιπτώσεων στην προοπτική του χρόνου.
Οι παγκόσμιες συνθήκες τεκμηριώνουν με τον καλύτερο τρόπο την ανάγκη αποστασιοποίησης από τον μεγαλοϊδεατισμό και το επικοινωνιακό του περιεχόμενο. Αρκεί να ληφθεί υπόψη η προειδοποίηση του επικεφαλή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization) Tedros Adhanom Ghebreyesus, ότι η πανδημία του Covid-19 αλλάζει, αλλά δεν έχει τελειώσει. Τα κρούσματα αυξάνονται σε 110 χώρες λόγω των υποπαραλλαγών του στελέχους Όμικρον (ΒΑ.4 και ΒΑ.5), που εξαπλώνονται γρήγορα.
Επισημάνθηκε επίσης ο πολύ αργός ρυθμός εμβολιασμού στις φτωχότερες χώρες με αποτέλεσμα την έκθεση του πληθυσμού τους σε μεγάλο κίνδυνο, ενώ παράλληλα γίνεται ευάλωτος σε μελλοντικά κύματα του ιού. Αντί να εξαγγέλλονται με εκκωφαντικό τρόπο επενδύσεις στις φτωχές χώρες με στόχο την εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων, πολύ πιο χρήσιμο και βιώσιμο θα ήταν να χρηματοδοτήσουν τον εμβολιασμό του πληθυσμού τους και την παροχή βοήθειας για την ανάπτυξη της οικονομίας τους με ταυτόχρονη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ειδάλλως θα αυξάνονται οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και η παγκόσμια κοινότητα θα εισέλθει γρήγορα σε περίοδο υψηλής ρευστότητας και κοινωνικών αναταράξεων. Ήδη η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου (European Union Agency for Asylum, EUAA) κατέγραψε σημαντική αύξηση αιτήσεων για την παροχή ασύλου το 2021. Στα κράτη-μέλη υποβλήθηκαν 648.000 αιτήσεις. Οι περισσότεροι πρόσφυγες προέρχονται από την Συρία (117.000) και το Αφγανιστάν (102.000). Αυτή την περίοδο είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης 3,4 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία.
Η πορεία, που πρέπει να ακολουθήσει το πολιτικό σύστημα σε πλανητικό επίπεδο είναι εμφανής. Για να είναι λειτουργική και βιώσιμη η διαχείριση της πραγματικότητας, δεν μπορεί να στηρίζεται στην οπτική του μεγαλοϊδεατισμού, αλλά στην προώθηση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος σε πλανητικό επίπεδο και στην πραγμάτωση της κοινωνικής δικαιοσύνης με ρεαλισμό.