Σε αντίθεση με απολυταρχίες διαφόρων τύπων, οι δημοκρατικές κοινωνίες καταδικάζουν απερίφραστα την εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, πολλές χώρες παραμένουν επιφυλακτικές.
Σε πρόσφατο άρθρο, η Άννα Διαμαντοπούλου σημειώνει πως η Δύση δεν πείθει, αφού χώρες από Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική επιλέγουν να μην στηρίξουν την απομόνωση της Ρωσίας. Οι «δυτικού τύπου δημοκρατίες» δυσκολεύονται να επιτύχουν ευρύτερες συμμαχίες, εν όψει ενός επερχόμενου νέου ψυχρού πολέμου.
Στον ιστότοπο Capital.gr, ριζοσπαστικά άρθρα δηλώνουν ότι οι ΗΠΑ φέρονται προσβλητικά, όταν κάνουν διακρίσεις μεταξύ ανθηρών δημοκρατιών και αυταρχικών χωρών. Η Κίνα, αντίθετα, προβάλλει θελκτικές οικονομικές προτάσεις, χωρίς υποδείξεις για τήρηση δημοκρατικών λειτουργιών. Ξεθυμαίνει λοιπόν η ιδέα της αντιπαράθεσης μεταξύ δημοκρατιών και ολοκληρωτισμών.
Είναι σκόπιμο όμως να στέκονται οι δημοκρατίες αδρανείς μπροστά σε απολυταρχικές αυθαιρεσίες; Χωράνε εκπτώσεις ακόμα και στον πυρήνα των ατομικών δικαιωμάτων; Ο φιλελεύθερος Ανδρέας Ανδριανόπουλος το συζητάει. Μιλάει για πολλές εκδοχές δημοκρατίας «που πηγάζουν από διαφορετικές ιστορικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές και πολιτικές εμπειρίες και εξελίξεις». Οι διάφορες χώρες δεν χρειάζονται μαθήματα από την Δύση, φτιάχνουν «αντιλήψεις περί δημοκρατίας στο πλαίσιο των δικών τους συστημάτων». Π.χ. η Ρωσία λειτουργεί με συναισθηματικά φορτισμένο κλίμα αντίδρασης κατά της ταπείνωσης, κομμουνιστικά κόμματα που είναι στην εξουσία υπερασπίζονται τα λαϊκά συμφέροντα κ.λπ.
Βέβαια, η ικανότητα των δημοκρατικών καθεστώτων να αυτο-αναλύονται και να επισημαίνουν τις αδυναμίες τους δείχνει πολιτική υγεία και αυτοπεποίθηση. Πάντα όμως προσβλέπουν σε ένα παγκόσμιο πολιτισμό ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το όραμα ενός ειρηνικού κόσμου με δημοκρατικό πολίτευμα πρόσφορο στην παραγωγή και ανταλλαγή αγαθών δεν γνωρίζει σύνορα. Ενός κόσμου με κράτος δικαίου, ελευθερία έκφρασης, ελευθεριότητα συμπεριφοράς, κοσμικές και πλουραλιστικές ιδέες, δικαιώματα μειονοτήτων, ισότητα όλων των φύλων και φυλών, ανεκτικότητα στην διαφορά, λελογισμένη αλληλεγγύη προς τους ασθενέστερους, δυνατότητα του καθενός να επιδιώκει την ευτυχία, ανάλογα με τις ικανότητές του.
Επομένως, η Δύση πείθει. Αυτούς που ονειρεύονται πρόοδο, αξιοπρέπεια και τεχνολογική εξέλιξη. Παρότι μεγάλες λαϊκές μάζες κρατούνται δέσμιες από φθαρμένα αφηγήματα και αναχρονιστικές τοπικές κουλτούρες, εκατομμύρια προοδευτικοί άνθρωποι σε όλες τις χώρες προσβλέπουν σε καλλίτερο μέλλον, διαμορφώνοντας μια ακατανίκητη παγκόσμια ροπή. Θα επηρέαζαν τα συστήματα εξουσίας, αν υπήρχε λιγότερη τοπική κοινωνική υπανάπτυξη και αναξιοκρατία. Προς το παρόν, τροφοδοτούν μαζικές εξόδους προικισμένων ατόμων από καθεστώτα πολιτικού ή θρησκευτικού ολοκληρωτισμού, όπως σήμερα στην Ρωσία.
Όταν κάποιες δυτικές ελίτ αρχίζουν να αμφισβητούν όχι απλώς μεθόδους και πολιτικές της Δύσης αλλά τις ίδιες τις θεμελιώδεις αξίες του Διαφωτισμού, διαβρώνεται η πειθώ της νεωτερικότητας και ροκανίζεται η βάση του παγκόσμιου πολιτισμού. Εφευρίσκονται τύποι δημοκρατίας που δεν είναι ασύμβατοι με περιορισμούς της ελεύθερης έκφρασης, έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, απαγόρευση ειρηνικών διαμαρτυριών, κρατικές δολοφονίες αντιφρονούντων, αυθαίρετες φυλακίσεις, κακοποιήσεις και εκτοπισμούς, μιλιταρισμό, αυταρχική πατριαρχία, καταπίεση γυναικών, εκμετάλλευση παιδιών, θεοκρατικούς καταναγκασμούς κ.λπ.
Πάντως, μεγάλος αριθμός πολιτών πιστεύουν ό,τι έχει δείξει η ιστορία: οι δημοκρατίες έχουν την ικανότητα να αντιστέκονται σθεναρά σε πιέσεις των ολοκληρωτισμών.
Πηγή: www.tanea.gr