Μεθυστικές αυταπάτες, αμείλικτη πραγματικότητα

Μάνος Ματσαγγάνης 27 Δεκ 2015

Το 2015 θα μείνει στην Ιστορία της Ελλάδας ως μία από εκείνες τις χρονολογίες που σημαδεύουν την πορεία μιας χώρας – όχι μόνο στην κρίση των ιστορικών του μέλλοντος, αλλά και στη συνείδηση των ανθρώπων της εποχής. Πέντε χρόνια τοξικής δημαγωγίας (ότι τα προβλήματά μας θα λυθούν εύκολα όταν επιτέλους φύγουν από τη μέση οι υποτελείς που μας κυβερνούσαν μέχρι χθες) πέτυχαν τον στόχο τους, φέρνοντας στην εξουσία το όχι-και-τόσο ετερόκλητο συνονθύλευμα που μας κυβερνά σήμερα. Θρησκόληπτοι εθνικιστές, διαχρονικοί οπαδοί του «Ρωσικού Κόμματος» (με τον Μπρέζνιεφ πριν, με τον Πούτιν τώρα), συνομιλητές «ένοπλων αγωνιστών», μικρομεσαία στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων με τεχνογνωσία στη διαχείριση της εξουσίας, ιδεολόγοι της ρήξης με τον καπιταλισμό.

Ολοι αυτοί συνυπάρχουν σε μια κυβέρνηση χωρίς πρόγραμμα – κανένα απολύτως: ούτε αντίθετο με το Μνημόνιο, όπως ορκίζονταν στα μπαλκόνια και στα κανάλια, ούτε «παράλληλο», όπως ψελλίζουν στις συνεδριάσεις του Eurogroup, ούτε τίποτε. Με μόνη συγκολλητική ουσία τον βαθύ επαρχιωτισμό, με καταγωγή αντιιμπεριαλιστική ή εθνικοφροσύνης, και με κοινό παρονομαστή τον πρωτόγονο αντιδυτικισμό. Και επειδή κυβερνητικό πρόγραμμα δεν διαθέτουν, ούτε καν κάποια ασαφή ιδέα προς τα πού περίπου πρέπει να κινηθεί η χώρα, αναδιπλώνονται στις παραδοσιακές συμπεριφορές των χειρότερων μεταπολεμικών κυβερνήσεων: κατάληψη του κράτους, με πρόσχημα τον πολιτικό έλεγχο και με λάφυρο θέσεις, αξιώματα, επιχειρηματικές συμφωνίες. Αντί για αξιοκρατία, αθρόοι διορισμοί ημετέρων, ακόμη και στη θέση επιτυχημένων στελεχών. Και αντί για εφαρμογή καθαρών κανόνων, μυστικές διευκολύνσεις σε ειδικά συμφέροντα κάθε λογής.
Εν τω μεταξύ, γύρω μας σιγά-σιγά ξυπνάει από το μεθύσι του ο αντιμνημονιακός λαός, το 61,3% των συμπατριωτών μας που ψήφισαν «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα: ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝΕΛ, της Χρυσής Αυγής, της Ενωσης Κεντρώων, αλλά και της Νέας Δημοκρατίας του Σαμαρά, του Φαήλου και του Μπαλτάκου. Ο περιούσιος λαός, που νομίζει ότι εμείς οι Ελληνες έχουμε κληρονομικό δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο αντίστοιχα υψηλό με την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας. Οτι μπορούμε να έχουμε κατανάλωση επιπέδου Βόρειας Αμερικής ακόμη και όταν οι θεσμοί μας (πολιτικό σύστημα, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση) είναι επιπέδου Μέσης Ανατολής, η παραγωγική δομή της οικονομίας επιπέδου Βαλκανίων. Οτι μπορούμε να συμβαδίζουμε με την υπόλοιπη Ευρώπη ακόμη και όταν τα σχολεία μας και τα πανεπιστήμια παραμένουν απολιθωμένα στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Δεν θέλησε να δεχθεί ο (πάλαι ποτέ) αντιμνημονιακός λαός ότι η προηγούμενη ευμάρεια ήταν πλαστή, προτίμησε να ψάχνει για προδότες. Και τώρα που έφυγαν οι προηγούμενοι και ήρθαν οι καινούργιοι, δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο να γίνει μόνιμη η καθίζηση των τελευταίων χρόνων. Και απομένει να κοιτά γύρω του ζαλισμένος, ανήμπορος να βγάλει νόημα, άβουλος και παραιτημένος.
Οπως μετά από όλα τα μεθύσια, γύρω μας παντού συντρίμμια. Και άλλες χώρες πέρασαν Μνημόνιο, μόνο σε εμάς ήταν τόσο αυτοκαταστροφική η αντίδραση σε αυτό. Πόσο χρόνο θα πάρει να κλείσουν οι πληγές; Να ανοίξουν νέες επιχειρήσεις στη θέση όσων έκλεισαν και όσων ακόμη φυτοζωούν; Να βρουν δουλειά οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι; Κανείς δεν ξέρει. Οσο για την κυβέρνηση, δείχνει να μην έχει καν αντιληφθεί το πρόβλημα. Προκειμένου να συνεχίσουν οι πελάτες της να βγαίνουν στη σύνταξη στα 55 ή και νωρίτερα (1/4 όσων συνταξιοδοτήθηκαν εφέτος), αυξάνει τις ασφαλιστικές εισφορές. Προκειμένου να συνεχίσουν τα λιγνιτωρυχεία μας να ρυπαίνουν ανενόχλητα, υπόσχεται επιδοτήσεις. Προκειμένου να μην αλλάξει τίποτε στο Δημόσιο, αναβαθμίζει τη μετριότητα σε επίσημη πολιτική του κράτους. Εξαγγέλλει αυξήσεις, επιβάλλει νέους φόρους. Σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Κάπως έτσι μπαίνει η χώρα στο 2016. Σε τροχιά απόκλισης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Απόκλιση οικονομική: η Ελλάδα είναι πλέον το μοναδικό κράτος-μέλος της Ευρωζώνης που βρίσκεται ακόμη σε ύφεση. Απόκλιση πολιτική: ενώ στην Πορτογαλία και στην Ισπανία η Αριστερά διαπραγματεύεται ή συνεργάζεται ήδη με τη «μνημονιακή» Κεντροαριστερά, εδώ ο Τσίπρας βγάζει selfies με τον Καμμένο και φλερτάρει με τον Λεβέντη.
Υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε την παρακμή; Μπορούμε να συντονίσουμε και πάλι το βήμα μας με τις υπόλοιπες χώρες; Πάντοτε υπάρχει τρόπος. Ξέρουμε ακόμη και ποιος είναι: εκσυγχρονισμός και μεταρρυθμίσεις, παντού. Για κράτος δικαίου, δυναμική οικονομία και κοινωνία συνοχής. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι ποιες πολιτικές δυνάμεις θα υιοθετήσουν αυτό το ανορθωτικό πρόγραμμα, θα το ενστερνιστούν με ειλικρίνεια και αυτοπεποίθηση, θα αγωνιστούν για να εφαρμοστεί. Ούτε ξέρουμε ποιες κοινωνικές δυνάμεις θα το αποδεχθούν, θα πειστούν για αυτό, θα το υποστηρίξουν ενεργά.
Το μόνο που μας μένει είναι να ευχηθούμε ότι το 2016 θα φέρει στο προσκήνιο τις ζωντανές δυνάμεις που συνεχίζουν να εργάζονται με ακεραιότητα και ευσυνειδησία, τις ήρεμες φωνές που κάλυψαν οι οργισμένες κραυγές της τελευταίας πενταετίας. Είναι η μόνη μας ελπίδα. Αλλη δεν έχουμε.